Narewka
wieś | |
Narewka, ul. Adama Mickiewicza | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Wysokość |
141–160 m n.p.m. |
Liczba ludności (2011) | |
Strefa numeracyjna |
85 |
Kod pocztowy |
17-220[4] |
Tablice rejestracyjne |
BHA |
SIMC |
0036950[5] |
Położenie na mapie gminy Narewka | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego | |
Położenie na mapie powiatu hajnowskiego | |
52°50′10″N 23°45′24″E/52,836111 23,756667[1] | |
Strona internetowa |
Narewka (biał. Нараўка, Naraŭka, wymowa miejscowa: Narauka, z akcentem na pierwszą sylabę[6]) – wieś w Polsce, położona w województwie podlaskim, w powiecie hajnowskim, w gminie Narewka[7][5].
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa białostockiego.
Charakterystyka
Wieś została założona w 1639. Leży nad rzeką Narewką i jest siedzibą gminy Narewka.
Wieś królewska ekonomii brzeskiej położona była w końcu XVIII wieku w powiecie brzeskolitewskim województwa brzeskolitewskiego[8].
Od 1 połowy XIX w. do 1875 posiadała prawa miejskie[9][10][11][12].
Za II RP siedziba wiejskiej gminy Masiewo.
Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku miasteczko zamieszkiwało 1205 osób, wśród których 204 było wyznania rzymskokatolickiego, 242 prawosławnego, 1 ewangelickiego, a 758 mojżeszowego. Jednocześnie 376 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 213 białoruską, 611 żydowską, a 5 inną. We wsi było 174 budynków mieszkalnych, w tym dwa niezamieszkane[13].
Dużą część mieszkańców stanowią polscy Białorusini i wyznawcy prawosławia. We wsi znajduje się zabytkowa murowana cerkiew prawosławna pw. św. Mikołaja Cudotwórcy z XIX w., modernistyczny murowany kościół rzymskokatolicki pw. św. Jana Chrzciciela z 1970–1973 r. oraz drewniany zbór baptystów. Do 1940 w Narewce mieściła się także synagoga.
Ośrodek turystyczno-wypoczynkowy na skraju Puszczy Białowieskiej. Zabytkowy układ przestrzenny z XVIII w.
Miejscowość jest siedzibą parafii prawosławnej św. Mikołaja Cudotwórcy, należącej do dekanatu Hajnówka diecezji warszawsko-bielskiej oraz parafii rzymskokatolickiej pw. św. Jana Chrzciciela, należącej do metropolii białostockiej, archidiecezji białostockiej, dekanatu Białystok – Dojlidy.
W miejscowości znajduje się dwa cmentarze prawosławne (z XIX wieku i 1920), cmentarz rzymskokatolicki (z 1908), cmentarz żydowski (z XIX wieku) oraz mogiła zbiorowa Żydów z 1941 (w pobliżu bocznicy kolejowej)[14].
W 2021 roku na dawnej mogile upamiętniony został krzyżem i kamieniem z tablicą pamiątkową sołtys Masiewa Starego Jan Mackiewicz (1866–1920), zamordowany przez bolszewików 8 sierpnia 1920 roku. (ekshumowany przez Instytut Pamięci Narodowej 11 września 2019 i pochowany na cmentarzu parafialnym w Narewce 9 sierpnia 2020)[15][16].
Zabytki
- parafialna cerkiew prawosławna pod wezwaniem św. Mikołaja Cudotwórcy, po 1860, nr rej.: 759 z 29.04.1993
- cmentarz żydowski przy drodze Narewka – Guszczewina, 2 ćw. XIX, nr rej.: A-99 z 10.03.1994[17].
Sport
- LZS Narewka – klub piłkarski
- Pomnik ofiarom faszyzmu, w tle dom zdobiony tradycyjnymi dla regionu okiennicami
- Pomnik Danuty Siedzikówny przy współczesnym kościele rzymskokatolickim
- Kirkut w Narewce
- Rzeka Narewka w Narewce
- Kościół rzymskokatolicki w Narewce
Osoby związane z Narewką
- Maria (Borowska) – mniszka prawosławna, w latach 1956–1958 przełożona klasztoru na św. górze Grabarce
- Danuta Siedzikówna – sanitariuszka AK
- Tamara Sołoniewicz – reżyser i scenarzystka filmowa pochodzenia białoruskiego
- Aleksander Wołkowycki – białoruski działacz narodowy, nauczyciel
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 85949
- ↑ Wieś Narewka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-01-16] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 807 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT.
- ↑ Narewkal. [dostęp 2007-05-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-05-15)].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т. 2, Mińsk 2013, s. 106.
- ↑ Spórna, T. i in. (2015). Degraded and restituted towns in numbers, In: Krzysztofik, R. and Dymitrow, M. (Eds.), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems, Gothenburg: University of Gothenburg, pp. 367–422.
- ↑ Najgrakowski, M. (2009). Miasta Polski do początku XXI wieku. Podstawowe informacje o datach założenia i likwidacji. Warszawa: PAN IGiPZ.
- ↑ Dymitrow, M. (2015). The concept of urbanity in light of the municipal reform in interwar Poland / Pojęcie miejskości w świetle reformy gminnej w Polsce międzywojennej, [In] Krzysztofik, R., & Dymitrow, M. (Eds.), Degraded and restituted towns in Poland: Origins, development, problems / Miasta zdegradowane i restytuowane w Polsce. Geneza, rozwój, problemy. Gothenburg: University of Gothenburg, pp. 49–50 / 51–93.
- ↑ Robert Krzysztofik, Lokacje miejskie na obszarze Polski. Dokumentacja geograficzno-historyczna, Katowice 2007.
- ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 9 .
- ↑ Andrzej Michałowski, Alicja Sulimierska, Elżbieta Baniukiewicz: Studia i Materiały. Wykaz zabytkowych cmentarzy w Polsce. Województwo Białostockie. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu. Narodowa Instytucja Kultury, 1996, s. 40.
- ↑ Telewizja Polska S.A , Pamięć o cichym bohaterze [online], bialystok.tvp.pl [dostęp 2022-11-12] (pol.).
- ↑ Redakcja, Pamiętamy o naszych bohaterach. Jednym z nich jest zamordowany w 1920 roku przez bolszewików Jan Mackiewicz – sołtys z Masiewa [online], Kurier Poranny, 9 sierpnia 2021 [dostęp 2022-11-12] (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo podlaskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 .
Linki zewnętrzne
- Narewka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 911 .
- Narewka – historia i dziś, zdjęcia wsi. narewka.info. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-10-02)].
- Białowieski Program Rozwoju. bialowieza.mos.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-07-23)].