Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Nanercz zachodni

Nanercz zachodni
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

mydleńcowce

Rodzina

nanerczowate

Rodzaj

nanercz

Gatunek

nanercz zachodni

Nazwa systematyczna
Anacardium occidentale L.
Sp. pl. 1:383. 1753
Synonimy
  • Cassuvium pomiferum Lam.
  • Acajuba occidentalis Gaertn.
  • Anacardium microcarpum Ducke[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]

Nanercz zachodni (Anacardium occidentale L.), zwany też nerkowcem zachodnim, orzechem nanerczowym albo orzechem cashew — gatunek drzewa z rodziny nanerczowatych, blisko spokrewniony z mango. Pochodzi z obszarów tropikalnych Ameryki Południowej[3]. Jest uprawiany w większości krajów obszaru tropikalnego.

Morfologia

Pokrój
Drzewo wysokości do 8 m, już od dołu rozgałęzione, z regularną koroną.
Liście
Jajowate, skórzaste, na krótkich ogonkach.
Kwiaty
Drobne, zebrane w wiechy, pachnące, zielonkawo lub żółtawobiałe. Mają owłosiony, 5-dzielny kielich, 5-płatkową koronę, 1 słupek i 10 pręcików, z których przeważnie tylko jeden jest płodny[5].
Owoce
Jest owocem dwuczęściowym: składa się z tzw. jabłka nanerczowego, które jest zgrubiałą częścią łodygi (osadnikiem kwiatowym)[6] oraz owocu właściwego, którym jest pestkowiec zawierający jedno nasiono (nazywane orzechem nanerczowym, nerkowcem). Jabłko nanerczowe ma gruszkowaty kształt, barwę od żółtej do ciemnopomarańczowej, dorasta do ok. 10 cm długości i 5 cm średnicy[6].
Morfologia
Owoc

Zastosowanie

  • Roślina uprawna: Na wielką skalę uprawiany jest na południowo-zachodnim wybrzeżu Indii, w Wietnamie, Nigerii, Mozambiku, Tanzanii i w Brazylii.
  • Sztuka kulinarna: w kuchni wykorzystuje się jabłko nanerczowe oraz nasiono, tzw. orzech nanerczowy. Zewnętrzna łuska orzecha zawiera bardzo żrący, żywiczny sok, który może poparzyć skórę[6]. Orzechy są spożywane na surowo, pieczone lub jako bakalie. Jadalne jest także jądro jabłka[6]. Ma ono jasnożółty, soczysty miąższ i kwaskowatosłodki smak. Zawiera 13% cukrów, dużą ilość pektyn oraz 75% soku bogatego w witaminę C i B2. Zawartość witaminy B2 jest trzykrotnie wyższa niż w pomarańczy. Z soku sporządza się wino, galaretki, dżemy i marmolady oraz tradycyjną wódkę feni[potrzebny przypis].
  • Inne zastosowania. Łupiny orzecha zawierają około 35% ostrego oleju (CNSL, cashew nutshell liquid/oil). Ma on silne działanie odkażające i służy do natłuszczania sieci rybackich, do impregnowania drewna w celu ochrony przed termitami, do sporządzania lakierów, środków dezynfekcyjnych, insektycydów, preparatów antyseptycznych, barwników, kitów wodoszczelnych itp.[7]
  • Nanercz dostarcza także żywicy, a ekstrakt z liści dodawany jest jako środek dezynfekcyjny do pasty do zębów[potrzebny przypis]>.

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-25] (ang.).
  3. a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
  4. Anacardium occidentale, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  5. Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
  6. a b c d Geoffrey Burnie i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
  7. Global Cashew Nut Shell Liquid (CNSL) Market is Expected to Reach USD 489.63 Million by 2026 : Fior Markets [online], GlobeNewswire News Room, 16 stycznia 2020 [dostęp 2023-04-10] (ang.).