Muzyka
Muzyka (ze stgr. μουσική mousiké „sztuka Muz”) – sztuka organizacji struktur dźwiękowych w czasie. Jedna z dziedzin sztuk pięknych, która wpływa na psychikę człowieka przez dźwięki.
Struktury dźwiękowe składają się z zestawów fal akustycznych o celowo dobranych częstotliwościach i amplitudach oraz ciszy pomiędzy nimi. Jednym z celów muzyki jest samoekspresja oraz przekaz subiektywnych odczuć kompozytora lub wykonawcy, który ma wpływ na odczucia, reakcje i świadomość słuchacza przetwarzającego te doznania w sposób zupełnie indywidualny. Od mowy ludzkiej różni się znacznie większą abstrakcyjnością przekazywanych treści oraz wykorzystaniem, oprócz głosu ludzkiego, instrumentów muzycznych oraz wszelkich dźwięków elektronicznych, naturalnych i nieartykułowalnych.
Muzyka jest jednym z przejawów ludzkiej kultury. Można przyjąć, że muzyka od zawsze towarzyszyła człowiekowi w pracy, zabawie, odpoczynku oraz w obrzędach, najpewniej również od początku łączona była z tańcem i słowem. Z początku muzyka służyła celom praktycznym – pomagała w pracy zespołowej, była formą komunikacji, później stała się także elementem tożsamości zbiorowej. Z czasem wykształciła się jako jedna z gałęzi sztuki.
Początki
W czasach prehistorycznych grano na muszlach i piszczałkach wykonanych z kości. Muzyka towarzyszyła tańcom i ceremoniom religijnym. A w starożytnych państwach: Mezopotamii, Egipcie, Indiach, Chinach i Grecji słuchano muzyki również dla przyjemności. Muzykę zaczęto zapisywać w starożytnej: Mezopotamii, Egipcie i Grecji, a specjaliści[potrzebny przypis] uważają nawet, że znaleźli zapisany fragment muzyczny – hymn, pochodzący z Sumeru z okresu 5000–3000 lat p.n.e.
Prawdopodobnie za najstarszy wiernie odtworzony współcześnie utwór muzyczny uważany jest Hymn do Nikkal, którego zapis datowany jest na 1400 rok p.n.e.[1][2] Zapis pochodzi z państwa Hurytów; odnaleziono go w połowie XX wieku w Ugarit na wybrzeżu Morza Śródziemnego, zaś muzykę odtworzono po piętnastu latach prac na Uniwersytecie Kalifornijskim (Berkeley)[3]. Pierwszy kompletny utwór muzyczny, który zachował się do naszych czasów, datowany jest na IX wiek[4].
Mitologiczne początki
Według przekazów biblijnych wynalazcą muzyki był Jubal, gdyż w Rdz 4, 21 określony został jako ojciec wszystkich tych, którzy grają na „cytrach i organach”[5].
Według mitologii rzymskiej wynalazcą muzyki był Merkury, który ze skorupy wyschniętego żółwia zrobił lirę[6].
Elementy dzieła muzycznego[7]
W tradycyjnym i najbardziej rozpowszechnionym ujęciu, struktury muzyczne składają się z rytmu, melodii oraz harmonii. Rozpatrując ten problem bardziej szczegółowo, podział ten można przedstawić następująco (są to tzw. elementy dzieła muzycznego):
W muzyce współczesnej także realizacja, która dotyczy zarowno muzyki na żywo jak i odtwarzanej.
Klasyfikacje
Muzykę euroatlantyckiego kręgu kulturowego można klasyfikować na wiele sposobów, np.:
Forma przekazu:
- muzyka rozrywkowa – przekazywana poprzez środki masowego przekazu;
- muzyka ludowa – przekazywana poprzez naśladownictwo;
- muzyka profesjonalna – przekazywana poprzez notację muzyczną.
Środki wykonawcze:
Liczba wykonawców:
- muzyka solowa;
- muzyka kameralna;
- muzyka koncertowa (estradowa);
Lars Danielsson – kontrabas (2004)
Przeznaczenie:
- muzyka funkcjonalna;
- muzyka autonomiczna;
- muzyka sceniczna – opera, balet, muzyka teatralna, muzyka filmowa;
- muzyka liturgiczna.
Cechy formalne i genetyczne:
Ze względu na cechy stylistyczne dzieli się też muzykę według epok. Mówi się o:
- muzyce antycznej;
- muzyce średniowiecznej;
- muzyce renesansowej;
- muzyce barokowej (wraz ze średniowieczną i renesansową o muzyce dawnej);
- muzyce klasycznej;
- muzyce romantycznej;
- muzyce współczesnej.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Michael Levy, The Oldest Written Musical Notation, The Oldest Written Melody & The Oldest Complete Written Melody So Far Discovered In History, www.ancientlyre.com, [dostęp 2016-09-24].
- ↑ Giorgio Buccellati, Hurrian music [dostęp 2016-05-06].
- ↑ The Oldest Song In The World [dostęp 2016-05-06].
- ↑ Encyklopedia pytań i odpowiedzi (Brian Williams).
- ↑ Leopold Mozart Gruntowna szkoła skrzypcowa, Poznań 2007, s. 27; wg Biblii Tysiąclecia: „Brat jego nazywał się Jubal; od niego to pochodzą wszyscy grający na cytrze i na flecie” (Rdz 4,2).
- ↑ Leopold Mozart Gruntowna szkoła skrzypcowa, Poznań 2007, s. 32–33.
- ↑ Bohdan Muchenberg, Literatura muzyczna PWM.