Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Muzeum Drukarstwa w Cieszynie

Muzeum Drukarstwa w Cieszynie
Ilustracja
siedziba muzeum
Państwo

 Polska

Miejscowość

Cieszyn

Adres

ul. Głęboka 50
43-400 Cieszyn

Data założenia

1996

Położenie na mapie Cieszyna
Mapa konturowa Cieszyna, po lewej znajduje się punkt z opisem „Muzeum Drukarstwa w Cieszynie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Muzeum Drukarstwa w Cieszynie”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Muzeum Drukarstwa w Cieszynie”
Położenie na mapie powiatu cieszyńskiego
Mapa konturowa powiatu cieszyńskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Muzeum Drukarstwa w Cieszynie”
Ziemia49°45′00,00″N 18°37′43,39″E/49,750000 18,628719
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Muzeum Drukarstwa w Cieszynie − muzeum utworzone w 1996 dla upamiętnienia tradycji drukarskich na Śląsku Cieszyńskim. W swoich zbiorach posiada maszynę typograficzną z zestawem czcionek, matryc chemigraficznych i drzeworytniczych, prasy dociskowe i urządzenia introligatorskie.

Historia

W roku 1996, firma Prodruk oddała Miastu Cieszyn zabytkowy sprzęt drukarski na uzupełnienie wyposażenia Muzeum Drukarstwa[1]. W 1998 roku w Filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie zlikwidowano pracownię typografii, z której Muzeum przejęło na stan narzędzia drukarskie, szufle i inne wyposażenie pracowni[1]. W późniejszych latach do Muzeum Drukarstwa trafiły kolejne elementy wyposażenia; kocioł do przetopu stopu linotypowego, maszyna do odlewania tekstów ręcznie składanych - tzw. tytularka z kompletem matryc, urządzenie zwane liniarką (urządzenie służące do rysowania określonego układu linii prostych na arkuszach papieru) oraz kilka szuflad drukarskich z czcionkami[1]. 17 października 2003 roku odbyło się spotkanie założycielskie stowarzyszenia o nazwie Muzeum Drukarstwa w Cieszynie, w trakcie którego uchwalono statut, powołano pięcioosobowy Zarząd, a osiem miesięcy później - 2 lipca 2004 roku Muzeum Drukarstwa w Cieszynie uzyskało rejestrację w Sądzie Rejonowym w Bielsku-Białej[1]. Również w 2004 w Muzeum została otwarta pracownia graficzna[2]. W 2014 roku Muzeum zostało uhonorowane Śląską Nagrodą im. Juliusza Ligonia[3]. 1 kwietnia 2019 muzeum zostało zamknięte i rozpoczęła się jego rozbudowa i modernizacja[4]. W związku z wymaganiami, jakie stawiał projekt unijny, Stowarzyszenie Muzeum Drukarstwa w Cieszynie, nie było już w stanie samodzielnie poprowadzić placówki w kształcie przewidzianym w projekcie, w wyniku czego w 2022 roku, po remoncie nastąpiły więc zmiany organizacyjne i zarządzanie placówką muzeum zostało włączone w strukturę Zamku Cieszyn, który w kooperacji ze stowarzyszeniem obsługuje obiekt[5].

Warsztaty muzealne

Warsztaty typograficzne

Warsztaty typograficzne dla młodzieży i dorosłych, połączone ze zwiedzaniem ekspozycji odbywają się w zabytkowej zecerni i polegają na ręcznym składaniu tekstu, połączeniu go z grafiką i odbijaniu całości na prasie[6]. Uczestnicy warsztatów otrzymują własnoręcznie przygotowany i wydrukowany na papierze czerpanym certyfikat uczestnictwa[6].

Warsztaty graficzne

Warsztaty graficzne są dostosowane dla dzieci (w tym i dla tych w wieku przedszkolnym) i odbywają się w pracowni graficznej[6]. W trakcie warsztatów można wziąć udział w przygotowywaniu własnych projektów graficznych, które w dalszej kolejności są przenoszone na materiał pozwalający stworzyć matrycę do odbitek. Końcowym efektem warsztatów są odbitki, które powstają przy użyciu starej prasy graficznej[6].

Warsztaty introligatorskie

Warsztaty introligatorski odbywają się w przystosowanej do tego pracowni graficznej i polegają na poznawaniu podstaw introligatorstwa - różnych sposobów szycia nićmi, używania narzędzi introligatorskich, samodzielnego naprawiania książek[6]. Ich efektem jest własnoręcznie wykonany notatnik[6].

Muzeum na szlaku turystycznym

Od 2010 roku Muzeum Drukarstwa w Cieszynie znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego[7].

Muzeum posiada własną naklejkę z kolekcji "Wander card" (naklejki ze zdjęciami i opisami ciekawostek turystycznych, kulturalnych, sportowych i gastronomicznych)[8]. Naklejka jest w kategorii "wystawy i muzea", ma nr 2085, o nazwie "Muzeum Drukarstwa w Cieszynie" i z opisem "Dawna drukarnia w klimacie XIX wieku z zachowanym, w pełni sprawnym sprzętem"[8].

Muzeum Drukarstwa znajduje się w Księdze Małych Muzeów (katalogu dofinansowanym ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki), w której istnieje ponad 100 propozycji polskich małych placówek muzealnych i kulturotwórczych, prowadzonej przez Stowarzyszenie Promocji i Rozwoju MOTYWATOR[9] (link do katalogu oraz do filmu o Muzeum znajduje się w przypisie).

Publikacje

W 2006 roku został opublikowany komplet tekstów regionalnych tłoczonych archaiczną techniką z zabytkowych czcionek z okazji 200-lecia cieszyńskiego drukarstwa i 10-lecia Muzeum Drukarstwa. Zostały one na wydrukowane ręcznie na czerpanym papierze gliwickiej firmy Kalander w nakładzie 200 sztuk[10].

Z 2006 roku pochodzi dwujęzyczna (polsko-czeska) książka „200 lat cieszyńskiego drukarstwa”. Jest to opis historii drukarstwa i introligatorstwa cieszyńskiego opracowany przez Bartłomieja Franka i Pavlinę Novakovą. Książka o kwadratowym formacie została wydana w liczbie 400 egzemplarzy. Twarda, skóropodobna oprawa ze złotymi tłoczeniami zawiera bogato ilustrowane karty, opracowane w stylu tłoczni Karola Prochaski[10].

Książeczka dla najmłodszych, która w przystępny sposób opisuje różne metody drukowania na przestrzeni wieków[10].

Komplet (5 szt.) widokówek – widoków starego wnętrza drukarni. Wykonane archaiczną metodą w Muzeum Drukarstwa w Cieszynie przydatne przedmioty oraz pamiątki z pobytu[10].

Muzeum Drukarstwa opublikowało dwa filmy za pośrednictwem swojego kanału w serwisie YouTube:

pierwszy dotyczy druku offsetowego na maszynie Romayor oraz Rotaprint[11], drugi jest zatytułowany "Chemigraf - Cieszyńskie drukarstwo typograficzne - Pamięć w zapisach mówionych"[12].

W serwisie YouTube jest też film opowiadający o Muzeum Drukarstwa, który jest jednym z siedmiu krótkich filmów Stowarzyszenia "Archipelagi Kultury" o niewielkich muzeach z różnych częściach Polski. Filmy powstały w ramach projektu prowadzonego przez Stowarzyszenie w 2012 roku, dofinansowanego ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego[13].

Linki do filmów znajdują się w przypisach.

Dekada wystaw

2024-10-24 do 2024-11-17 - "Polski ekslibris 1918-2024 z kolekcji Mieczysława Bielenia"[14].

2024-07-04 do 2024-08-31 - "Secesja ze zbiorów Władysława Owczarzego"[15].

2024-05-16 do 2024-06-20 - "Na słodkim szlaku Cieszyna". Jubileuszowa Wystawa Opakowań z Fabryki “Olza”[16].

2024-04-18 do 2024-05-11 - "Niedaleko jabłko pada… wystawa twórczości dwóch pokoleń", dr Anna Wajda, Aleksandra Magnuszewska-Oczko, Aleksander Oczko[17]

2024-01-18 do 2024-02-08 - "O dwóch takich co naprawiali kosmos" (LemPress i CopernicusPress)[18]

2023-12-07 do 2024-01-12 - "Z najlepszymi życzeniami (wystawa pocztówek)"[19]

2023-10-19 do 2023-12-04 - "Jubileusz 85-lecia Zbigniewa Kubeczki z Orłowej"[20]

2023-09-14 do 2023-10-16 - "Rodzinne spojrzenie na grafikę"[21]

2023-06-29 do 2023-09-03 - "Współczesna grafika Ukraińska"[22]

2023-05-29 - "Wystawa ilustracji do bajek Aleksandra Fredry" (Wystawa poprzeglądowa prac dzieci i młodzieży)[23]

2023-04-13 do 2023-05-22 - "Kolor w twórczości Zbigniewa Osenkowskiego"[24].

2023-03-02 do 2023-04-05 - "Grafiki z Pracowni badań nad ekslibrisem współczesnym Uniwersytetu Śląskiego"[25]

2023-01-19 do 2023-02-20 - "Świat gór Joanny Makuch-Folwarskiej"[26]

2022-11-25 do 2023-01-03 - Typograficzne druki użytkowe wystaw druków z różnych okresów od XIX do XXI wieku"[27]

2022-10-07 do 2022-11-23 - "Plakaty i nie tylko - Wiesław Łysakowski"[28]

2022-08-26 do 2022-10-05 - "Świat ekslibrisów Ryszarda Bandosza"[29]

czerwiec - lipiec 2022 - "Polscy mistrzowie rylca"[30]

maj - czerwiec 2022 - "Motyw Śląska Cieszyńskiego w twórczości Zbigniewa Kubeczki"[31]

2019-03-14 do 2019-04-09 - "Marcin Cziomer - Grafika nie jedno ma imię"[32]

2019-02-07 do 2019-03-05 - "Adrian Czyż Metamorfozy natury"[33]

2019-01-10 do 2019-02-05 - "Justyna Jędrysek - Plakat i grafika"[34]

2018-11-15 do 2018-12-21 - "Michał Kliś zaprasza na Opłatek - drzeworyty świąteczne"[35]

2018-10-11 do 2018-11-13 - "100 lat z ekslibrisem (1918-2018)"[36]

2018-09-13 do 2018-10-09 - "Jaśnie Pan na pocztówkach"

2018-07-26 do 2018-09-11 - "Tadeusza Ramika powroty w rodzinne strony"

2018-06-21 do 2018-07-24 - "Karol Śliwka Artysta wszechstronny"[37]

2018-05-24 do 2018-06-19 - "Litografia z emocjami Vladimir Bosković"[38]

2018-04-19 do 2018-05-22 - "Pavel Noga My Daily Blues"[39]

2018-03-15 do 2018-04-17 - "Rylcem Andrzeja Buchańca"[40]

2018-02-08 do 2018-03-13- "Dorota Kędzior. Wycinanki z istnienia z exlibrisem w tle"[41]

2018-01-11 do 2018-02-06 - "Jazzgrafy Jerzego Pustelnika"[42]

2017-11-09 do 2017-12-22 - "Techniki graficzne - ekslibrisy twórców Śląska Cieszyńskiego"[43]

2017-09-28 do 2017-11-07 - "Kobiety Mojego Życia - Aleksandra Hachuła - Exlibrisy"

2017-09-07 - 2017.09.26 - "Helena Jacyno - Wrażenia z podróży"[44]

2017-07-20 do 2017-08-20 - "Litera/Znak. Wernisaż wystawy prac Tomasza Kipki"[45]

2017-06-20 do 2017-07-18 - "Wystawa plakatu 5×3"[46]

2017-05-11 do 2017-06-13 - "Wikingowie nad Olzą - Ekslibrisy Torill Elisabeth Larsen"[47]

2017-04-06 do 2017-05-09 - "MIchał Kliś. Drukowane w Cieszynie"[48]

2017-03-09 do 2017-04-04 - "Jaroslavy Galkun Bezkresny Labirynt"[49]

2017-02-09 do - 2017-03-07 - "Zofia Szupina. Pokój-niepokój"[50]

2017-01-12 do 2017-02-07 - "Stróże książek Leszka Frey Witkowskiego"[51]

2016-11-10 do 2016-12-22 - "Zbigniew Jóźwik - graficzne spotkania z artystą i naukowcem"[52]

2016-08-04 do 2016-09-06 - "Dwa spojrzenia na Exlibris - Agnieszka Lipska, Ewelina Rivillo"[53]

2016-06-30 do 2016-08-02 - "Grafika Katarzyna Gilecka-Grzemska"[54]

2016-05-31 do 2016-06-27 - Juliusz Szczęsny Batura - ZNAKI"[55]

2016-02-11 do 2016-03-15 - "Eugeniusz Delekta - grafika"[56]

2016-01-07 do 2016-02-09 - "Marian Dembiniok Dziesięć razy staw"[57]

2015-11-19 do 2015-12-18 - "Jasne kształty świateł"[58]

2015-1001 do 2015-10-20 - "Lekcja grafiki"[59]

2015-08-06 do 2015-09-22 - "Linoryty Henryka Królikoskiego"[60]

2015-07-02 do: 2015-08-04 - "Prace Ireny Kos-Fiedorowicz"[61]

2015-06-01 do 2015-06-19 - "Aleksandra Bury, Iwona Cichy. Czerń nieoczywista"[62]

2015-04-16 do 2015-05-18 - "Dyplomy 2014: projektowanie graficzne"[63]

2015-03-19 do 2015-04-14 - "Józef Golec. Ekslibrisy"[64]

2015-02-12 do 2015-03-17 - "Nasza Pasja - Litografia Franciszek Kubaczka i Gustaw Porembski"[65]

2015-01-08 do 2015-02-10 - "Henryk Jasiński Dawne grafiki, linoryty"[66]

Trivia

Hasło jakim reklamuje się Muzeum, to: "Nie znajdziesz tu nieboszczyków pod ścianą” i nawiązuje do tego, że wszystkie eksponaty są działające i można ich dotykać, choć może to czasem skutkować pobrudzeniem się od farby drukarskiej.[67] Hasło to zostało wyjaśnione przez Karola Franka w wywiadzie, którego udzielił Dziennikowi Zachodniemu w 2017 roku: "To chyba jedyne muzeum drukarstwa w Polsce, gdzie można zobaczyć działające eksponaty. Zleżało nam, by przekaz nie był suchy, ale by udowodnić ludziom i pokazać, jak te urządzania działały"[68].

Od 2012 roku wejście do Muzeum znajduje się od ulicy Głębokiej 50 (wcześniej znajdowało się od ulicy Stromej).[69]

Jaromir Nohavica (oraz Artur Andrus na albumie "Świat wg Nohavicy") w piosence "Těšínská / Cieszyńska", nawiązuje do historycznych powiązań Cieszyna z drukarstwem:[70]

"Gdybym sto lat temu się narodził

Byłby ze mnie introligator

U Prohazki robiłbym po dwanaście godzin

i siedem złotych brał za to".[71]

Przypisy

  1. ↑ a b c d Szlak Zabytków Techniki - Szlak Zabytków Techniki [online], www.zabytkitechniki.pl [dostęp 2024-12-10].
  2. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - Warsztaty [online], muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  3. ↑ Śląska Nagroda im. Juliusza Ligonia [online], e-civitas.pl | Portal o tematyce katolicko-społecznej, 7 czerwca 2014 [dostęp 2024-12-10].
  4. ↑ Modernizacji Muzeum Drukarstwa ciąg dalszy [online], www.cieszyn.pl [dostęp 2024-12-10].
  5. ↑ Muzeum Drukarstwa wraca na Szlak Zabytków Techniki! - Szl... [online], zabytkitechniki.pl [dostęp 2024-12-10].
  6. ↑ a b c d e f Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - Warsztaty [online], muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  7. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - O nas [online], muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  8. ↑ a b Muzeum Drukarstwa w Cieszynie [online], pl.wander-book.com [dostęp 2024-12-10].
  9. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie [online], Księga Małych Muzeów [dostęp 2024-12-12] (pol.).
  10. ↑ a b c d Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - Publications [online], muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  11. ↑ Druk offsetowy na maszynie Romayor oraz Rotaprint. Muzeum Drukarstwa 2024-04-14. [dostęp 2024-12-12].
  12. ↑ Chemigraf - Cieszyńskie drukarstwo typograficzne - Pamięć w zapisach mówionych. Muzeum Drukarstwa 2022-12-09. [dostęp 2024-12-12].
  13. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie. ArchipelagiKultury 2012-12-06. [dostęp 2024-12-12].
  14. ↑ Michał Cichy, Cieszyn: 800 ekslibrisów przy ul. Głębokiej | ZDJĘCIA [online], Beskidzka24.pl – Regionalny Portal: Bielsko-Biała, Cieszyn, Żywiec, Czechowice, Sucha Beskidzka, Wadowice, 27 października 2024 [dostęp 2024-12-10] (pol.).
  15. ↑ Michał Cichy, Wspominanie Karola Franka i ex libris. Smutne, ale i wzruszające chwile przy ul. Głębokiej 50 I ZDJĘCIA [online], Beskidzka24.pl – Regionalny Portal: Bielsko-Biała, Cieszyn, Żywiec, Czechowice, Sucha Beskidzka, Wadowice, 5 lipca 2024 [dostęp 2024-12-10] (pol.).
  16. ↑ Michał Cichy, Słodka podróż sentymentalna w cieszyńskim muzeum | ZDJĘCIA [online], Beskidzka24.pl – Regionalny Portal: Bielsko-Biała, Cieszyn, Żywiec, Czechowice, Sucha Beskidzka, Wadowice, 16 maja 2024 [dostęp 2024-12-10] (pol.).
  17. ↑ ''Niedaleko jabłko pada…'' - wystawa twórczości dwóch pokoleń w Muzeum Drukarstwa w Cieszynie [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  18. ↑ "O dwóch takich… " w Muzeum Drukarstwa w Cieszynie [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  19. ↑ Michał Cichy, Wielkie dusze niedużych formatów – wystawa w cieszyńskim Muzeum Drukarstwa [online], Beskidzka24.pl – Regionalny Portal: Bielsko-Biała, Cieszyn, Żywiec, Czechowice, Sucha Beskidzka, Wadowice, 17 grudnia 2023 [dostęp 2024-12-10] (pol.).
  20. ↑ Graficy na Grafice [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  21. ↑ Mariola Morcinková, Sztuka księgozbioru w Muzeum Drukarstwa w Cieszynie | ZDJĘCIA [online], Beskidzka24.pl – Regionalny Portal: Bielsko-Biała, Cieszyn, Żywiec, Czechowice, Sucha Beskidzka, Wadowice, 17 września 2023 [dostęp 2024-12-10] (pol.).
  22. ↑ Wernisaż wystawy ,, Współczesna Grafika Ukraińska '' w Muzeum Drukarstwa w Cieszynie [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  23. ↑ Wernisaż wystawy prac plastycznych dzieci w Muzeum Drukarstwa w Cieszynie [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  24. ↑ Graficy na wystawie grafiki Zbigniewa Osenkowskiego [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  25. ↑ Grafiki - Ex-librisy [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  26. ↑ Świat gór w Muzeum Drukarstwa [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  27. ↑ Typograficzne druki użytkowe od XIX do XXI wieku [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  28. ↑ Muzeum Drukarstwa wernisaż [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  29. ↑ Muzeum Drukarstwa wernisaż wystawy ekslibrisów Ryszarda Bandosza [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  30. ↑ Głos-Gazeta Polaków w Republice Czeskiej, 2.6.2021 - Wernisaż wystawy [online], glos.live [dostęp 2024-12-10] (cz.).
  31. ↑ Mgr Magdalena Ćmiel, Ekslibrisy Zbigniewa Kubeczki [online], eHutník, 20 lipca 2022 [dostęp 2024-12-10] (cz.).
  32. ↑ Grafika nie jedno ma imię [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  33. ↑ „Metamorfozy natury” Adriana Czyża - kolejna wystawa w Galerii „Przystanek Grafika” [online], druk.info.pl [dostęp 2024-12-10].
  34. ↑ Plakat i Grafika - wystawa prac Justyny Jędrysek [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  35. ↑ Michał Kliś zaprasza na opłatek ... [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  36. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - Aktualności [online], muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  37. ↑ Karol Śliwka - artysta wszechstronny [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  38. ↑ \''Litografia z Emocjami\'' [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  39. ↑ My Daily Blues [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  40. ↑ Rylcem Andrzeja Buchańca [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  41. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - Aktualności [online], muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  42. ↑ FINISAŻ wystawy JAZZGRAFY Jerzego Pustelnika - Śląskie. I... [online], slaskie.travel [dostęp 2024-12-10].
  43. ↑ Techniki graficzne - ekslibrisy twórców Śląska Cieszyńskie [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  44. ↑ Helena Jacyno - Wrażenia z podróży - Śląskie. Informacja ... [online], slaskie.travel [dostęp 2024-12-10].
  45. ↑ Litera/Znak - Tomasz Kipka - Cieszyn.pl - serwis informacyjny [online], www.archiwum.cieszyn.pl [dostęp 2024-12-10].
  46. ↑ Wystawa plakatu 5×3 - Cieszyn.pl - serwis informacyjny [online], www.archiwum.cieszyn.pl [dostęp 2024-12-10].
  47. ↑ Głos-Gazeta Polaków w Republice Czeskiej, 6.6.2017 - Wikingowie nad Olzą [online], glos.live [dostęp 2024-12-10] (cz.).
  48. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - Aktualności [online], www.muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  49. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - Aktualności [online], www.muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  50. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - Aktualności [online], www.muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  51. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - Aktualności [online], www.muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  52. ↑ Zbigniew Jóźwik - Spotkania z artystą i naukowcem [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  53. ↑ Dwa spojrzenia na exlibris - Cieszyn.pl - serwis informacyjny [online], www.archiwum.cieszyn.pl [dostęp 2024-12-10].
  54. ↑ Wernisaż prac graficznych w Galerii \'\'Przystanek Grafika\' [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  55. ↑ Exlibrisy Juliusza Sczęsnego Batury - Cieszyn.pl - serwis informacyjny [online], www.archiwum.cieszyn.pl [dostęp 2024-12-10].
  56. ↑ Eugeniusz Delekta: Grafika - Cieszyn.pl - serwis informacyjny [online], www.archiwum.cieszyn.pl [dostęp 2024-12-10].
  57. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - Aktualności [online], www.muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  58. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - Aktualności [online], www.muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  59. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - Aktualności [online], www.muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  60. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - Aktualności [online], www.muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  61. ↑ Wycinanki i grafiki - wernisaż [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  62. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - Aktualności [online], www.muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  63. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - Aktualności [online], www.muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  64. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - Aktualności [online], www.muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  65. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - Aktualności [online], www.muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  66. ↑ Muzeum Drukarstwa w Cieszynie - Aktualności [online], www.muzeumdrukarstwa.pl [dostęp 2024-12-10].
  67. ↑ Fundacja Opoka, Nie znajdziesz tu nieboszczyków pod ścianą... [online], Fundacja Opoka, 18 lipca 2008 [dostęp 2024-12-10].
  68. ↑ Redakcja, Muzeum Drukarstwa w Cieszynie KOCHAM BESKIDY ODCINEK 29 [online], Dziennik Zachodni, 3 listopada 2017 [dostęp 2024-12-12].
  69. ↑ Wejście od ulicy Głębokiej - muzeum jeszcze bardziej dostępne [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  70. ↑ Ta piosenka to przypadek - Andrus i Nohavica o 'Cieszyńskiej' [online], OX.pl [dostęp 2024-12-10].
  71. ↑ Cieszyńska. Artur Andrus - Topic 2019-10-31. [dostęp 2024-12-10].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Szlak Zabytków Techniki Województwa Śląskiego

Województwo Śląskie

Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Muzeum_Drukarstwa_w_Cieszynie