Mieczysław Dukiet

Data i miejsce urodzenia	10 sierpnia 1899 Lisko
Data i miejsce śmierci	17 lipca 1983 Krynica-Zdrój
Miejsce spoczynku	Stary Cmentarz w Krynicy-Zdroju
Zawód, zajęcie	lekarz
Narodowość	polska
Tytuł naukowy	doktor
Edukacja	[[Szkoła Podstawowa nr 8 im. Królowej Zofii w Sanoku|C. K. Gimnazjum w Sanoku]]
Uczelnia	Uniwersytet Jagielloński
Wydział	Lekarski
Stanowisko	lekarz uzdrowiskowy kierownik sanatorium
Rodzice	Władysław, Maria
Małżeństwo	Anna z d. Mossor
Krewni i powinowaci	Janusz, Włodzimierz, Zbigniew, Tadeusz (bracia)
Multimedia w Wikimedia Commons

major
Data i miejsce urodzenia	10 sierpnia 1899 Lesko
Data śmierci	17 lipca 1983
Przebieg służby
Lata służby	1917–1947
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Wojsko Polskie ludowe Wojsko Polskie
Jednostki	2 Przemyski Pułk Artylerii Ciężkiej, 4 Dywizja Piechoty, 24 Pułk Artylerii Polowej
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa, wojna polsko-ukraińska (obrona Lwowa), wojna polsko-bolszewicka, II wojna światowa (kampania wrześniowa)
Późniejsza praca	lekarz
Odznaczenia

Mieczysław Franciszek Dukiet (ur. 10 sierpnia 1899 w Lisku, zm. 17 lipca 1983 w Krynicy-Zdroju) – polski doktor nauk medycznych, lekarz ginekolog, położnik, balneolog i lekarz uzdrowiskowy. Uczestnik czterech wojen w latach 1917–1920, w 1939 oraz ruchu oporu 1939–1945, kapitan służby zdrowia rezerwy Wojska Polskiego II RP, major Ludowego Wojska Polskiego. Działacz społeczny i sportowy hokeja na lodzie w klubie KTH Krynica.

Urodził się 10 sierpnia 1899 w Lisku jako trzeci pięciu synów Władysława (1868–1942, sędzia w Lisku, prokurator w Sanoku) i Marii z domu Wagner (1870–1953). Ojciec był prokuratorem w Sanoku^[1]. Braćmi Mieczysława byli Janusz (1895–1975, oficer, prawnik), Włodzimierz (ur. 1897^[2][3], zm. w 1905 w Makowie wskutek choroby^[4]), Zbigniew Tadeusz (ur. 1905^[5], urzędnik bankowy, do 1939 w Kołomyi, zaginął 2 kwietnia 1940^[6][7]), Tadeusz Maria (1908^[8]-1969^{[potrzebny przypis]}, po wojnie pracownik umysłowy w Bytomiu^[9], ojciec prof. zw. nauk prawnych Teresy Dukiet-Nagórskiej^{[potrzebny przypis]}). Rodzina Dukietów zamieszkiwała w domu wybudowanym w 1905, położonym obecnie przy ulicy Bartosza Głowackiego 1 w Sanoku^[10]. W tym mieście Mieczysław Dukiet ukończył szkołę podstawową. W 1917 zdał egzamin dojrzałości (tzw. matura wojenna) w C.K. Gimnazjum w Sanoku (w jego klasie byli m.in. Kazimierz Kwaśniewicz, Stanisław Ochęduszko, Władysław Szepieniec)^[11][12]; do tej szkoły uczęszczali także jego bracia)^[13]). W czasie nauki działał w Organizacji Młodzieży Niepodległościowej „Zarzewie” oraz w skautingu, był drużynowym I Drużyny Skautów w Sanoku w latach 1914-1916. Ponadto odbywał praktyki pielęgniarskie w uzdrowisku Rymanów-Zdrój, gdzie od 1881 lekarzem zdrojowym był jego stryj dr Józef Dukiet (zm. 1921)^[14].

W trakcie I wojny światowej został wcielony do c. i k. armii, wysłany do szkoły oficerskiej artylerii w Hajmáskér, po czym skierowany na front włoski, gdzie służył jako obserwator artyleryjski podczas walk w Tyrolu. Następnie przebywał na leczeniu w Zakopanem. Dekretem Wodza Naczelnego Józefa Piłsudskiego z 19 lutego 1919 jako były oficer armii austro-węgierskiej został przyjęty do Wojska Polskiego z dniem 1 stycznia 1918 wraz z zatwierdzeniem posiadanego stopnia podporucznika ze starszeństwem z 30 marca 1918^[15][16] i rozkazem z tego samego dnia 19 lutego 1919 Szefa Sztabu Generalnego płk. Stanisława Hallera przydzielony do komendy placu w Sanoku od 1 listopada 1918^[17]. Następnie rozpoczął służbę w 2 Przemyskim pułku artylerii ciężkiej w ramach 4 Dywizji Piechoty. Uczestniczył w wojnie polsko-ukraińskiej, w tym podczas obrony Lwowa, odbywając cały szlak bojowy aż po Zbrucz. Następnie brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Został awansowany do stopnia porucznika rezerwy artylerii ze starszeństwem z 1 czerwca 1919^[18][19]. W 1923, 1924 był przydzielony jako oficer rezerwowy do 24 pułku artylerii polowej w garnizonie Jarosław^[20][21]. W 1934, jako porucznik rezerwy sanitarny był w kadrze zapasowej 5 Okręgowego Szpitala i był wówczas przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Nowy Sącz^[22].

W niepodległej II Rzeczypospolitej podjął studia medyczne na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Podczas studiów zaangażował się w działalność „Bratniej Pomocy Medyków UJ”. Studia ukończył z wynikiem celującym 10 listopada 1924 uzyskując tytuł doktora nauk medycznych. Początkowo pracował jako asystent w Klinice Chorób Kobiecych i Położnictwa UJ w Krakowie u boku profesora Aleksandra Rosnera oraz w Państwowej Szkole Położnych. Wskutek przyczyn materialnych opuścił Kraków i pracę w tym mieście. W 1928 został wybrany w konkursie na lekarza Ubezpieczalni Społecznej w Krynicy-Zdroju, gdzie zamieszkał i pozostał przez ponad 50 lat. Został specjalistą II stopnia ginekologii, położnictwa i balneologii, ponadto w 1931 doszkalał się w Wiedniu, w 1938 odbył kurs chirurgii urazowej. Jako lekarz zaangażował się w leczenie przedstawicieli wszystkich sfer społecznych. Był uznanym specjalistą chorób kobiecych, jego szczególnym polem zainteresowań badawczym było leczeniem uzdrowiskowe niepłodności. W latach 30. leczył m.in. przebywającą w Krynicy-Zdroju księżniczkę Julianę, późniejszą królową Holandii.

Aktywnie działał w krynickim uzdrowisku. Poza główną pracą lekarza wygłaszał wykłady doszkalające dla lekarzy i studentów, a także dla kuracjuszy cieszące się dużym zainteresowaniem, prowadził przewody specjalizacyjne, był organizatorem i działaczem zjazdów lekarzy w Krynicy-Zdroju^[23]. Czynił starania o poprawę i utrzymanie infrastruktury uzdrowiska i ochronę środowiska. W 1938 zasiadał w radzie nadzorczej Miejskiej Komunalnej Kasy Oszczędności w Krynicy Zdroju^[24]. Propagował rozwój sportu, szczególnie zaangażował się w dyscyplinę hokeja na lodzie. Tuż po przyjeździe do Krynicy-Zdroju zasiadł w zarządzie organizowanego klubu KTH Krynica, założonego 28 grudnia 1928. Następnie działał w komitecie organizacyjnym turnieju stanowiącego jednoczesne mistrzostwa świata 1931 i mistrzostwa Europy w hokeju na lodzie^[25]. W zarządzie KTH funkcjonował do 1954, w tym czasie pełnił także funkcję prezesa i wiceprezesa klubu.

Po wybuchu II wojny światowej w stopniu kapitana rezerwy został zmobilizowany do Wojska Polskiego i uczestniczył w kampanii wrześniowej w szeregach Batalionu „Nowy Sącz” Obrony Narodowej podczas walk na terenie Podkarpacia. Został wzięty do niewoli przez Niemców w okolicach Lwowa, po czym zbiegł z transportu wykorzystując swoją znajomość języka niemieckiego i powrócił do Krynicy. Tam w okresie okupacji niemieckiej zaangażował się w działalność Polskiego Komitetu Opieki, udzielał opieki lekarskiej dla ludności, współpracował z ruchem oporu Armii Krajowej, wspierając akcje przerzutowe w stronę Słowacji i Węgier (kontakt został nawiązany po organizowanym w 1940 meczu hokejowym z Czechami w Preszowie). W 1942 został aresztowany przez Niemców i był osadzony i przesłuchiwany przez trzy miesiące w siedzibie gestapo w Nowym Sączu. Wówczas był przesłuchiwany przez szefa tamtejszego gestapo, Heinricha Hamanna. Odzyskał wolność dzięki wstawiennictwu różnych osób. W 1944 został komendantem szpitala dla ludzi pracujących w okopach, zorganizowanym przez Niemców w domu sióstr służebniczek starowiejskich^[26]. W czasie wojny kilkakrotnie był wyznaczany przez Niemców jako zakładnik.

U schyłku wojny w styczniu 1945 ukrywał się wobec zagrożenia aresztowaniem przez NKWD. Przebywając w Gorlicach, został powołany do służby w wojsku polskim z przydziałem na stanowisko chirurga w Szpitalu Ewakuacyjnym nr 1797 w Bydgoszczy, po czym zobowiązano go do organizacji i kierowania krynickim uzdrowiskiem Wojskowego Szpitala Chirurgiczno-Ginekologicznego. Pod koniec 1947 został zwolniony ze służby wojskowej z uwagi na stan zdrowia. Później pracował na stanowisku ordynatora i konsultanta w placówkach służby zdrowia w Krynicy-Zdroju (np. w sanatorium „Lwigród”, w Ośrodku Naukowo-Leczniczym Kliniki Ginekologiczno-Położniczej Akademii Medycznej w Krakowie, w przychodni zdrojowej). Po wojnie w stopniu majora był kierownikiem Sanatorium Wojskowego.

Od 1933 do 1939 był członkiem Prezydium i Wydziału Wykonawczego Krynickiej Komisji Zdrojowej z grona lekarzy oraz referentem krynickiej balneoterapii. Był wybierany i zasiadał w miejskiej i powiatowej radzie narodowej zarówno w okresie przed-, jak i powojennym. Był członkiem zarządu głównego Polskiego Towarzystwa Balneologicznego w Poznaniu (po wojnie jako Polskie Towarzystwo Balneoklimatyczne), kierował krynickimi kołami PTB i Polskiego Towarzystwa Lekarskiego, od 1950 stałym sekretarzem Naukowej Rady Lekarskiej w Krynicy-Zdroju, członkiem Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, członkiem International Society of Medical Hydrology, w maju 1959 członkiem Komisji Nauk Medycznych Oddziału Krakowskiego Polskiej Akademii Nauk, wiceprezesem krynickiej Straży Pożarnej, wiceprezesem krynickiego Polskiego Czerwonego Krzyża, członkiem zarządu Koła Krynickiego Związku Rezerwistów RP, członkiem Koła Harcerzy z lat 1910–1918, członkiem Związku Obrońców Podkarpacia, działał w radzie parafialnej. Pracował w redakcji „Wiadomości Uzdrowiskowe”, był autorem 20 prac naukowych, artykułów w czasopismach fachowych, a także prasie codziennej.

W wieku 71 lat przeszedł na emeryturę. Od 10 października 1925 jego żoną była Anna z domu Mossor (1900-1997, córka Mieczysława^[27], także absolwentka sanockiego gimnazjum, matura w 1919^[28])^[29][30][31]. W 1931 miejscem zamieszkania Mieczysława Dukieta był Alfredów^[32], natomiast później Mieczysław i Anna Dukietowie zamieszkiwali w krynickiej willi „Moja”^[9][33]. Mieczysław Dukiet zmarł 17 lipca 1982 w Krynicy Zdroju. Został pochowany na Starym Cmentarzu w Krynicy-Zdroju^[34].

• Zwalczanie bolesności porodowej („Nowiny Lekarskie”, 1928)
• Próba zapobiegania ciąży pozamacicznej powstałej na tle pozapalnych zmian jajowodów („Nowiny Lekarskie”, 1932)
• Krynica – środki i wskazania lecznicze – w wydaniu książkowym (Poznań, 1948)
• Zdrojowiskowe leczenie chorób kobiecych („Polski Tygodnik Lekarski”, 1949)
• Leczenie uzdrowiskowe zaburzeń okresu przekwitania („Polski Tygodnik Lekarski”, 1951)
• Leczenie niepłodności kobiecej spowodowanej zapalnymi zmianami szyjki macicznej („Ginekologia Polska”, 1956)
• Przekwitanie kobiece w leczeniu uzdrowiskowym (1964)
• Wody mineralne i kąpiele lecznicze (Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967)

• Odznaka Honorowa „Orlęta”
• Krzyż Obrony Lwowa
• Gwiazda Przemyśla
• Medal „Za obronę Podkarpacia”
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
• Złoty Krzyż Zasługi
• Honorowy Prezes Klubu KTH Krynica^[35] (1968)
• Honorowy Prezes Polskiego Towarzystwa Balneoklimatycznego
• Honorowy członek Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego
• Medal Wojciecha Oczki (przyznany przez Instytut Balneoklimatyczny w Poznaniu)

• W uznaniu zasług jego imieniem została przyjęta nazwa „Zdrój Mieczysław” mineralnej wody leczniczej w Krynicy-Zdroju^[36] (wcześniej Mieczysław Dukiet przyczynił się do jego odkrycia, zbadania i zastosowania).
• Tablica upamiętniająca Mieczysława Dukieta została umieszczona w DH „Perła” w Krynicy-Zdroju.
• Na cześć doktora w 1986 w Krynicy-Zdroju nazwano „Park im. dr Mieczysława Dukieta”, położony w centrum miasta w otoczeniu ulic Zdrojowej i Piłsudskiego^[37].
• W 2013 Biblioteka Publiczna Gminy Krynicy-Zdroju, upamiętniając 220. rocznicę powstania uzdrowiska, wydała publikację, przedstawiającą 17 sylwetek osób, działających w przeszłości na rzecz miasta (opisani został w niej m.in. Mieczysław Dukiet i Julian Zawadowski)^[38].

• Julian Zawadowski – lekarz uzdrowiskowy w Krynicy, który także ukończył gimnazjum w Sanoku, także był ginekologiem, także działaczem i prezesem KTH Krynica

• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934.
• Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. Errata do Księgi pamiątkowej Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958 (s. 2). – Maria Myćka-Kril: Dorobek nauczycieli i uczniów Gimnazjum w Sanoku. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 97–98.
• Mieczysław Dukiet. krynica.pl. [dostęp 2014-05-07].
• Andrzej Dukiet: Dr Mieczysław Dukiet. wyborcza.pl, 20 października 1999. [dostęp 2014-05-07].
• Paweł Kosina: Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele. Sanok: Stowarzyszenie Przyjaciół Heleny Kosiny w Sanoku, 2006, s. 52. ISBN 83-92421-0-0.
• Paweł Kosina. Helena Kosinówna. Rodzina i sanoccy przyjaciele. „Góra Przemienienia”, s. 20, 25 (149) z 18 czerwca 2006. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku.