Maurice Blanchot fr.: mo'ʀis blɑ̃:'ʃo, (ur. 22 września 1907 w Quain w gminie Bourgogne^[1] zm. 20 lutego 2003 w Le Mesnil-Saint-Denis) – francuski pisarz, filozof i teoretyk literatury, jeden z prekursorów nowej powieści. Przyjaciel Emmanuela Levinasa. Zainspirował wielu myślicieli poststrukutralistycznych, w tym Jacques'a Derridę.

W latach 30. XX wieku pisał artykuły dla skrajnie prawicowej prasy, wymowa artykułów była anty-komunistyczna i anty-kapitalistyczna^[1]. Niewiele wiadomo na temat jego życia w okresie II Wojny Światowej. Uratował Emanuela Levinasa przed deportacją do obozu koncentracyjnego. W tym okresie zaprzyjaźnił się z Georges'm Bataille'm^[2]. Po wojnie publikował w czasopismach L’Arche (redagowaym przez Andre Gide'a, Les Temps Modernes (redagowanym przez Sartre'a), Critique (redagowanym przez Bataille'a)^[2]. W latach 40. i 50 opublikował 5 powieści^[2]. W latach 50. zaangażował się politycznie po stronie przeciwników generała De Gaulle'a. W 1960 roku był jednym z sygnatariuszy Manifestu 121 - listu otwartego francuskich intelektualistów, w którym wzywają do uznania prawa Algierii do niepodległości^[3]. Pod koniec lat 60. wycofał się z życia publicznego, nie udzielał wywiadów, nie komentował spraw publicznych^[3].

Uważał, że literatura umyka definicji, pojęcie literatury ma swoje odrębne znaczenie, które nie ma nic wspólnego z moralnością czy polityką^[4]. Doświadczenie czytania danego tekstu nie daje się zmieścić w słowach^[5]. Choć istnieje cały przemysł literacki, teoria, krytycy, to jednak tworzone w ramach tych praktyk teksty nie wyczerpują tekstów literackich^[5]. Blanchot podkreśla, że w rozumieniu tekstu kluczowe nie są intencje autora lub nasze własne doświadczenia, ale raczej autonomia samego tekstu^[6].

Literatura piękna

• Thomas l'obscur (1941), wyd. polskie Tomasz Mroczny (2009)
• L'Arrêt de mort (1948), wyd. polskie Wyrok śmierci (2021)
• Le Très-Haut (1949)
• Le Pas au-delà (1973)
• La Folie du jour (1973), wyd. polskie Szaleństwo dnia (2009)
• L'Instant de ma mort (1994)

Prace teoretyczne lub filozoficzne

• Faux pas (1943)
• La Part du feu (1949)
• L'Espace littéraire (1955), wyd. polskie Przestrzeń literacka (2016)
• L'Entretien infini (1969)
• L'Ecriture du désastre (1980)
• Le Livre à venir (1959)
• De Kafka à Kafka (1981), wyd. polskie Wokół Kafki (1996)
• Une voix venue d'ailleurs (2002)

• Ulrich Haase, William Large: Maurice Blanchot. 2001. ISBN 978-0-203-17101-1.

• Mateusz Pytko: Maurice Blanchot, Przestrzeń literacka. Machina Myśli, 2016-08-07. [dostęp 2016-08-21]. (pol.).