Zobacz też: Maszewo w innych znaczeniach tej nazwy.

Maszewo

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Rynek z budynkiem poczty
Herb Flaga
Państwo	Polska
Województwo	zachodniopomorskie
Powiat	goleniowski
Gmina	Maszewo
Prawa miejskie	1278
Burmistrz	Paweł Piesio
Powierzchnia	5,54 km²
Wysokość	66 m n.p.m.
Populacja (30.06.2016) • liczba ludności • gęstość	3377[1] 609,6 os./km²
Strefa numeracyjna	(+48) 91
Kod pocztowy	72-130
Tablice rejestracyjne	ZGL
Położenie na mapie gminy Maszewo Maszewo
Położenie na mapie Polski Maszewo
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego Maszewo
Położenie na mapie powiatu goleniowskiego Maszewo
53°29′46,79″N 15°03′41,12″E/53,496331 15,061422
TERC (TERYT)	3204034
SIMC	0979188
Urząd miejski pl. Wolności 2, 72-130 Maszewo
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa

Maszewo (niem. Massow^[2]) – miasto położone w województwie zachodniopomorskim w powiecie goleniowskim, w środkowej części gminy Maszewo, na południe od Jeziora Maszewskiego. Miasto zajmuje powierzchnię ok. 6 km² (554 ha). Miejscowość jest siedzibą władz gminnych, od miasta powiatowego Goleniowa oddalona jest o ok. 20 km, a od Szczecina o ok. 50 km. W latach 1946–1998 miasto administracyjnie należało do woj. szczecińskiego.

31 grudnia 2009 r. miasto miało 3231 mieszkańców^[3].

Część miasta stanowi także dawna miejscowość Urwite.

Pod względem klimatycznym omawiany obszar został zaliczony przez Krzysztofa Prawdzica do Dzielnicy Bałtyckiej oraz krainy Gryficko-Nowogardzkiej

Klimat Maszewa według Krzysztofa Prawdzica

Z kolei Alojzy Woś, biorąc pod uwagę najczęściej występujące typy pogody, zakwalifikował ten teren do Regionu Zachodniopomorskiego. Charakteryzuje się on w porównaniu z innymi regionami kraju:

• względnie częstym występowaniem dni z pogodą przymrozkową,
• umiarkowanie zimną (średnia dobowa temperatura powietrza od 0,0 °C do –5,0 °C, temperatura maksymalna powyżej i minimalna poniżej 0 °C), z niewielkim zachmurzeniem oraz bez opadu,
• rzadkim zjawianiem się dni z pogodą przymrozkową, umiarkowanie zimną, z dużym zachmurzeniem nieba i opadem.

Według danych z 1 stycznia 2009 r. powierzchnia miasta wynosi 5,54 km²^[4].

W granicach Maszewa (we wschodniej części miasta) znajdują się dwa małe jeziora, przez które przepływa rzeka Leśnica. Dalej w północnej części miasta rzeka wpada do Jeziora Maszewskiego. Swoje źródła w mieście ma także rzeka Stepnica. Na terenie Maszewa jest park spacerowo-wypoczynkowy o powierzchni 10 ha^[5]. Wzdłuż rzeki Leśnicy, na obszarze miasta usytuowana jest ścieżka przyrodniczo-edukacyjna „Dolina rzeki Leśnicy”. Znajduje się tam wiele gatunków fauny i flory, punkty widokowe, miejsca na ognisko, tablice edukacyjne, plac zabaw.

W X–XII był tu słowiański gród. Najwcześniejsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1233 roku, w której wymieniony został lokalny proboszcz Bertram. W 1259 roku, po podziale dóbr pomiędzy książętami pomorskimi a biskupstwem kamieńskim, Maszewo stało się własnością biskupów. Taka sytuacja utrzymała się do połowy XV wieku. Od 1253 roku z miastem związany był rycerz, prawdopodobnie jego zasadźca – Konrad, który przybrał nazwisko von Massow.

Prawa miejskie na prawie magdeburskim otrzymało Maszewo w roku 1278 z rąk biskupa kamieńskiego Hermanna von Gleichen. Wraz z przywilejem miasto otrzymało 130 łanów ziemi. Po kolejnych czterech latach mieszczanie zostali zwolnieni przez Bogusława IV z płacenia cła mostowego i drogowego na terenie księstwa. W 1286 roku biskup Herman nadał miastu przywilej na prawie lubeckim, prawo posiadania młynów wodnych i wiatraków oraz połowu ryb na jeziorze i pobierania myta z dróg lądowych.

Dochody, jakie w ten sposób zdobywano dzielono między kasę miejską (⅓) i biskupa (⅔). Przywileje te potwierdzone zostały w następnych latach przez księcia Bogusława X (1501), grafa Ludwika von Eberstein (1663), Fryderyka III (1699) i króla Wilhelma I (1741). W 1310 roku założono w Maszewie bractwo kościelne, którego członkiem był m.in. rycerz Ludeke von Massow. W 1334 roku Conrad von Massow sprzedał część grodu biskupom kamieńskim, ci z kolei oddali ją w lenno, najpierw rodzinie von Dossow (1363), a potem duchownemu Poppe (1372). W roku 1435 lub 1451 miasto zostało sprzedane Bogusławowi IX, a w 1466 oddane kolejnym lennikom – rodzinie von Eberstein. Już w XIV wieku miejscowość otoczona była murami miejskimi oraz posiadała kościół, w XV zaś zabudowę mieszczańską i ratusz. Poza murami zlokalizowane były najprawdopodobniej dwa przedmieścia przed bramami – stargardzką i nowogardzką. Źródłem dochodów ówczesnych mieszczan było rolnictwo, handel i drobne rzemiosło. W drugiej połowie XVI wieku właściciele wybudowali po południowo-zachodniej części miasta zamek. Z początkiem XVII wieku rozbudowano przedmieścia, powstały nowe budynki gospodarcze, a miasto liczyło około 1000 mieszkańców.

W wyniku epidemii cholery w 1625 roku liczba mieszkańców zmniejszyła się o połowę. Następnie, w latach 1628, 1638 i 1639 wybuchały pożary, które były przyczyną śmierci kolejnych osób oraz zniszczyły niemal całą zabudowę miasta. Od 1635 roku Ebersteinowie wydzierżawiali Maszewo Melchiorowi i Ewaldowi von Wedell. Po śmierci ostatniego potomka z rodziny von Eberstein, ich majątek przeszedł w ręce margrabiów brandenburskich. W 1664 roku Maszewo odkupiła Jadwiga Eleonora zu Wied, córka Georga Ebersteina, a po roku 1692 miasto wróciło ponownie do Brandenburgii.

W drugiej połowie XVII wieku liczba mieszkańców zaczęła wzrastać, odbudowywano też zabudowania mieszkalne i gospodarcze. W 1740 roku wybudowano szpital, w 1743 w okolicy miasta uruchomiono cegielnię. W latach 1784–1786, zlikwidowane zostały średniowieczne obwałowania, a fosa zasypana została ziemią. W latach 1821–1822 wybudowano nowy ratusz. W 1866 roku, w ramach prac związanych z budową nowych brukowanych dróg, podjęto decyzję o rozebraniu bram miejskich. Z początkiem XX wieku (1903) Maszewo zostało połączone z Goleniowem koleją żelazną, a w okolicach dworca kolejowego powstało nowe osiedle z gmachami użyteczności publicznej.

Armia Czerwona zajęła Maszewo 7 marca 1945 r., miasto uległo zniszczeniom w 30%. W rezultacie II wojny światowej miejscowość włączono do Polski. Dotychczasowa ludność Maszewa została wysiedlona do Niemiec. Wybudowano ośrodek zdrowia, dom kultury, powstała betoniarnia, zakład liczników elektrycznych, drobny przemysł spożywczy i odlewnia żelaza^[7].

Kalendarium:

• X wiek – na „Górze Zamkowej” powstało grodzisko wczesnośredniowieczne
• 1232 – nazwa Maszewo (Massov) po raz pierwszy pojawiła się w źródłach pisanych
• 1269 – Książę Barnim I (z rodu Gryfitów) oddał Maszewo wraz z sąsiednimi terenami biskupom kamieńskim
• 1278 – biskup Herman von Gleichen wystawił dokument lokacyjny według prawa magdeburskiego nadający miastu prawa miejskie
• 1286 – Maszewo zostało przeniesione na prawa lubeckie, co wiązało się między innymi z nadaniem miastu m.in. przywilejów sądowniczych
• 1451 – biskupstwo kamieńskie sprzedało miasto księciu pomorskiemu Bogusławowi IX
• druga połowa XV w. – miasto zostało oddane w lenno grafom von Eberstein
• 1523 – książę Bogusław X nadaje rodzinie von Eberstein tytuł prawny do Maszewa i związanych z nim ziem
• 1625 – 1639 – miasto nawiedzają liczne pożary i epidemia cholery
• 1692 – miasto przeszło pod zwierzchnictwo Brandenburgii
• XIX w. – rozwój gospodarczy miasta
• 1903 – budowa linii kolejowej do Goleniowa
• 7 marca 1945 – zdobycie miasta przez wojska sowieckie.
• 1945 – włączenie miasta do Polski; rozpoczęcie wysiedlania jego dotychczasowej ludności
• 1948 – powstanie klubu sportowego LKS Masovia Maszewo.
• 1973 – utworzenie gminy Maszewo

• Kościół parafialny pw. Matki Boskiej Częstochowskiej: Kościół budowany od 4. ćwierci XII do połowy XV wieku. Jest budowlą gotycką o formach charakterystycznych dla architektury miejskich far Pomorza Zachodniego. Budowę ukończono przed 1358, bowiem w tym roku miało miejsce poświęcenie fary. Od 1604 do 1741, z powodu złego stanu wieży, nie używano dzwonów kościelnych. W roku 1741 zbudowano nową wieżę, która spaliła się od uderzenia pioruna w 1819. Wybudowana w latach 1821–1822 nowa wieża kościelna przetrwała do naszych czasów. Zwieńczenie pochodzi z 1868. W czasie II wojny światowej kościół w Maszewie został częściowo uszkodzony, miał też zniszczony w 80%. dach, który naprawiono jeszcze w 1945. Po uporządkowaniu kościoła przez pierwszych polskich mieszkańców Maszewa dnia 19 sierpnia 1945 została odprawiona pierwsza msza.

• Baszta Francuska: z XIV–XV w., gzyms wieńczący z 1884 r., styl gotycki. Kształt przyziemia baszty jest zbliżony do kwadratu, trzon główny ma kształt walca. Ściany baszty zostały wzniesione z surowego kamienia polnego (w przypadku przyziemia) oraz z cegły ceramicznej (powyżej przyziemia). Wejście do baszty znajduje się w elewacji równoległej do murów obronnych^[8].
• Mury obronne: zachowane na całym obwodzie miasta, zbudowane z kamieni granitowych i z cegły. Wzniesione na przełomie XIII i XIV wieku, z nakazu wydanego w 1286. Zewnętrzną linię murów chroniły wały ziemne i fosa, pogłębiona w XV wieku. Fosa i wały zostały zlikwidowane w latach 1784–1785, zaś w 1838 rozebrano przedbramia. W miejscu dawnej fosy i wałów wytyczono w 1854 r. uliczkę obrzeżną. Dzisiejszy wygląd murów przetrwał od 1868 r., kiedy zburzono bramy wewnętrzne oraz część półbaszt z uwagi na budowę nowych dróg. Bezpośrednio za murami znajdują się ruiny gotyckiej kapliczki z XV w., która należała do dawnego szpitala trędowatych, wokół 8 starych lip nazywanych „Apostołami”, oraz wiekowy dąb nazywany „Judaszem”^[7].
• Ratusz: znajduje się po północnej stronie kościoła Matki Boskiej Częstochowskiej, z fasadą w kierunku wschodnim. Obecny ratusz zbudowano w latach 1821–1827 na miejscu starszej budowli, prawdopodobnie z okresu średniowiecza. Ostateczny kształt dzisiejszego ratusza to rok 1920 (dobudowano wtedy kondygnację strychową). Obecnie siedziba Urzędu Miejskiego^[7].

• Pomnik poległych w I i II wojnie światowej: Modernistyczny monument powstały w latach dwudziestych XX wieku na przedmieściach Maszewa w woj. zachodniopomorskim. Jest jedną z największych i najoryginalniejszych tego typu budowli na Pomorzu Zachodnim. Wybudowano go w 1926 roku z inicjatywy ówczesnej Rady Miasta Maszewa. Po wojnie pomnik popadł w ruinę. Odremontowany został w 1993 przy współudziale strony niemieckiej. Podczas remontu w 1993 na ścianach pomnika umieszczono dwie tablice (jedną w języku polskim, drugą w języku niemieckim) o następującej treści: Dla pokojowego współżycia (ku pamięci niemieckim i polskim ofiarom z Wojen Światowych 1914–1918, 1939–1945), żyjącym ku przestrodze i pojednaniu /w 1926 roku w Maszewie zbudowany/ w 1993 roku w Maszewie, w niemiecko-polskim współdziałaniu restaurowany.
• Cmentarz żydowski w Maszewie: Teren cmentarza zniwelowano koparką 28.08.2017 r. Prace zostały zatrzymane przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Funkcjonariusze Policji zabezpieczyli wykopane kości^[9].
• Poczta
• Pozostałości zamku na górze Zamkowej poza miastem^[7].

Placówkami kształtującymi życie kulturalne miasta są Ośrodek Kultury i Sportu oraz Biblioteka Publiczna. Ośrodek Kultury i Sportu w Maszewie prowadzi szeroką działalność skierowaną do dzieci, młodzieży i dorosłych. Spośród organizowanych stałych zajęć należy wymienić: zajęcia taneczne m.in. nauka tańca Break Dance, zajęcia wokalno-muzyczne, naukę gry na instrumentach, koło plastyczne i ceramiczne.

Przy placówce działają m.in.:

• Stowarzyszenie Teatr Krzyk;
• Bractwo Rycerskie Rota Piesza von Massow;
• Zespół Ludowy Maszewianki;
• Zespół Ludowy Przemoczanki.

Ośrodek jest organizatorem lub współorganizatorem imprez cyklicznych, takich jak: Dni Papieskie, Wystawa Twórców Nieprofesjonalnych, Dzień Edukacji Narodowej, Święto Niepodległości, Noc Świętojańska, ŚredniowieCzuj w Maszewie.

Biblioteka Miasta i Gminy Maszewo organizuje imprezy propagujące czytelnictwo, konkursy, zajęcia plastyczne, wystawy oraz spotkania autorskie. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego księgozbiór biblioteki liczył w 2011 roku 15 810 woluminów.

Od 2011 roku w Maszewie ukazuje się kwartalnik – Biuletyn Maszewski, samorządowe czasopismo informacyjne wydawane przez Urząd Miejski.

Na terenie miasta Maszewo działają publiczne placówki oświatowe, prowadzone przez gminne i powiatowe jednostki samorządu terytorialnego oraz placówki niepubliczne, prowadzone przez inne organa, np. osoby prywatne.

Gmina jest organem prowadzącym dla przedszkola i szkoły podstawowej w mieście Maszewo. Są to:

• Przedszkole Miejskie;
• Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza;

Placówką niepubliczną, działającą na terenie miasta jest Niepubliczne Przedszkole Iskierka.

Miasto jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej. Mieszkańcy Maszewa wybierają do swojej rady miejskiej 5 radnych (5 z 15). Pozostałych 10 radnych wybierają mieszkańcy terenów wiejskich gminy Maszewo. Organem wykonawczym jest burmistrz. Siedzibą władz jest ratusz przy placu Wolności.

Burmistrzowie Maszewa:

• Jadwiga Jolanta Ferensztajn (2002-2018)
• Paweł Piesio (od 2018)

Mieszkańcy Maszewa wybierają parlamentarzystów z okręgów wyborczych z siedzibą komisji w Szczecinie, a posłów do Parlamentu Europejskiego z okręgu wyborczego nr 13.

• Piramida wieku mieszkańców Maszewa w 2014 roku^[1].

Opiekę zdrowotną mieszkańcom zapewniają m.in.:

• Zakład Opieki Zdrowotnej S.C.
• Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ginmed S.C.
• Przychodnia Zdrowia (Samodzielny Szpital Rejonowy w Nowogardzie)

W mieście świadczą usługi także gabinety stomatologiczne i apteki.

• Kościół rzymskokatolicki:
  • parafia Matki Bożej Częstochowskiej
• Świadkowie Jehowy:
  • zbór Maszewo^[10].

• Loitz (Niemcy) od 2008 r.
• Mölln (Niemcy) od 25 września 1993 r.

Na terenie miasta działają następujące kluby sportowe:

• Uczniowski Klub Sportowy Smyk, działający przy Szkole Podstawowej;
• Uczniowski Klub Sportowy Ratusz, z siedzibą w Ośrodku Kultury i Sportu w Maszewie, działający od 1997 roku (kolarstwo);
• Ludowy Klub Sportowy Masovia Maszewo, powstały pomiędzy 1946 a 1948 rokiem (piłka nożna).

Bazę sportową miasta tworzy m.in. Hala Sportowa, działająca od 2011 roku, zawierająca boisko, siłownię, saunę, kawiarnię, pomieszczenia przystosowane do gry w tenisa stołowego i tenisa ziemnego.

W Maszewie organizowane jest od 2007 roku Kryterium Uliczne o Puchar Burmistrza Maszewa – impreza mająca na celu propagowanie kolarstwa.

 Z tym tematem związana jest kategoria: ‎‎Ludzie związani z Maszewem‎.

• Pomnik poległych w I wojnie światowej mieszkańców Maszewa

• Krzysztof Prawdzic: Klimat województwa szczecińskiego w świetle potrzeb rolnictwa. Szczecin: K.W. PZPR, Wydział Rolnictwa i Leśnictwa WRN w Szczecinie, 1961, s. 34–38.

• Masewo, niem. Massow, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 162 .