Martin Pollack

Martin Pollack (2019)
Data i miejsce urodzenia	23 maja 1944 Bad Hall
Zawód, zajęcie	pisarz, dziennikarz, tłumacz
Narodowość	austriacka
Alma Mater	Uniwersytet Wiedeński, Uniwersytet Warszawski
Rodzice	Gerhard Bast
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Martin Pollack (ur. 23 maja 1944 w Bad Hall) – austriacki pisarz, dziennikarz, tłumacz i promotor literatury polskiej.

Martin Pollack jest synem zbrodniarza wojennego SS-Sturmbannführera Gerharda Basta^[1]. Ojciec pochodził z terenów zamieszkanych przez Słoweńców i ludność niemieckojęzyczną. Po studiach w Grazu wstąpił do gestapo, do SS i do SD. Służył m.in. w Linzu, w Münster, w Polsce i na Słowacji. 14 kwietnia 1945 r. wszedł w związek małżeński, którego owocem był Martin. W 1947 r. został zamordowany na tle rabunkowym przy próbie przejścia przez granicę w Południowym Tyrolu^[1].

Pollack uczęszczając do gimnazjum, uczył się jednocześnie stolarstwa i zdał egzamin czeladniczy. Następnie studiował slawistykę i historię Europy Wschodniej na Uniwersytecie Wiedeńskim, Uniwersytecie Warszawskim oraz na różnych uniwersytetach jugosłowiańskich. Podczas studiów pracował już jako tłumacz i dziennikarz.

W latach 1980–1981 władze PRL nałożyły na niego zakaz wjazdu do Polski^[2].

W 1987 roku Pollack rozpoczął pracę w niemieckim tygodniku „Der Spiegel”, pisał dla niego korespondencje z Wiednia i Warszawy. Równocześnie publikował eseje i tłumaczenia polskich tekstów. Od roku 1998 jest wolnym strzelcem.

Zaangażował się w dialog kulturalny pomiędzy Polską a krajami niemieckojęzycznymi poprzez pracę dziennikarską i tłumaczenie literatury polskiej na język niemiecki. Przełożył m.in. książki Andrzeja Bobkowskiego, Ryszarda Kapuścińskiego, Mariusza Wilka i Wilhelma Dichtera^[3].

Jest także autorem wielu książek na temat historii Europy Środkowej i Wschodniej, również w kontekście relacji pomiędzy grupami narodowościowymi i etnicznymi, z uwzględnieniem relacji niemiecko-polskich^[3]. W 2007 roku, za książkę Śmierć w bunkrze. Opowieść o moim ojcu, otrzymał nagrodę Nagrodę Literacką Europy Środkowej „Angelus” (za tę książkę otrzymał również Nagrodę Buch Preiss 2005^[4]). W powieści tej autor przedstawia historię swojej rodziny, koncentrując się na niechlubnej działalności swego ojca – oficera SS i zbrodniarza wojennego Gerharda Basta w czasie II wojny światowej^[5].

W tym samym roku dostał Nagrodę im. Karla Dedeciusa (dla najlepszego niemieckiego tłumacza literatury polskiej)^[6]. Za zasługi w promowaniu kultury polskiej, w 2011 r. otrzymał Złotą Sowę Polonii^[7]. W 2016 został laureatem Nagrody Translatorskiej dla Tłumaczy Ryszarda Kapuścińskiego za całokształt twórczości translatorskiej^[8].

W 2017 r. uhonorowany został Nagrodą Dialogu (Dialog-Preis)^[9], a w 2021 Nagrodą Vaclava Buriana za wkład w dialog środkowoeuropejski^[10]. W 2022 r. został na 3 lata przewodniczącym jury Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus”^[11].

Obecnie mieszka w Wiedniu oraz Stegersbach w Burgenlandzie.

• Nach Galizien – von Chassiden, Huzulen, Polen und Ruthenern. Eine imaginäre Reise durch die verschwundene Welt Ostgaliziens und der Bukowina, Edition Christian Brandstatter, Wien 1984
• Po Galicji. O chasydach, Hucułach, Polakach i Rusinach. Imaginacyjna podróż po Galicji Wschodniej i Bukowinie, czyli wyprawa w świat, którego nie ma, przeł, Andrzej Kopacki, Borussia, Olsztyn 2000, ISBN 978-83-913377-7-6
• Des Lebens Lauf. Jüdische Familienbilder aus Zwischeneuropa, Edition Christian Brandstatter, Wien 1987, ISBN 978-38-5447-198-1
• Das reiche Land der armen Leute. Literarische Wanderungen durch Galizien, Verlag Jugend und Volk, Wien 1992, ISBN 978-32-2417-636-2 (z Karl-Markusem Gaußem)
• Śmierć w bunkrze. Opowieść o moim ojcu, przeł. Andrzej Kopacki, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2006, ISBN 83-89755-41-6
• Sarmackie krajobrazy, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2006, ISBN 83-89755-56-4 (praca zbiorowa)
• Von Minsk nach Manhattan – polnische Reportagen, Paul Zsolnay Verlag, Wien 2006, ISBN 978-3552053717 (praca zbiorowa)
• Ojcobójca – przypadek Filipa Halsmanna, przeł. Andrzej Kopacki, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2005, ISBN 978-83-7536-059-2
• Dlaczego rozstrzelali Stanisławów, przeł. Andrzej Kopacki, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2009, ISBN 978-83-7536-071-4
• Cesarz Ameryki. Wielka ucieczka z Galicji przeł. Karolina Niedenthal, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2011, ISBN 978-83-7536-283-1
• Pogromca wilków. Trzy duety literackie, przeł. Karolina Niedenthal, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2012, ISBN 978-83-7536-465-1
• Skażone krajobrazy, przeł. Karolina Niedenthal, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2014, ISBN 978-83-7536-872-7
• Topografia pamięci, przeł. Karolina Niedenthal, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2017, ISBN 978-83-8049-426-8
• Kobieta bez grobu: Historia mojej ciotki, przeł. Karolina Niedenthal, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2020, ISBN 978-83-8191-018-7

• Autor posłowia do niemieckiego tłumaczenia zbioru reportaży Mariusza Szczygła Gottland
• Autor artykułu w numerze 44 kwartalnika Herito wydawanego przez Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK w Krakowie

• 2003 Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej^[12]
• 2007 Literacka Nagroda Europy Środkowej Angelus^[4]
• 2007 Nagroda im. Karla Dedeciusa^[6]
• 2011 Złota Sowa Polonii^[7]
• 2016 Nagroda Translatorska dla Tłumaczy Ryszarda Kapuścińskiego^[8]
• 2017 Nagroda Dialogu (Dialog-Preis)^[9]
• 2021 Nagroda Václava Buriana^[10]
• 2021 Medal Wdzięczności^[2]

• Zapiski ze współczesności – Ninateka.pl
• Wywiad z Martinem Pollackiem, Wyborcza.pl
• Rozmowa z Martinem Pollackiem o książkach, ZamekCzyta.pl