Maria Weryho
| |
| Data i miejsce urodzenia |
29 października 1858 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
8 listopada 1944 |
| Zawód, zajęcie |
Polska pedagog i pisarka. |
| Odznaczenia | |
| |
Maria Weryho-Radziwiłłowiczowa (ur. 29 października 1858 w Pskowie, zm. 8 listopada 1944 w Krakowie[1]) – polska pedagog i pisarka, jedna z prekursorek wychowania przedszkolnego w Polsce.
Pochodzenie i wykształcenie
Urodziła się na Witebszczyźnie w rodzinie ziemiańskiej Hilarego i Adeli z Malkiewiczów[2]. Ukończyła gimnazjum rządowe w Pskowie. W latach 1877–1885 studiowała przyrodę na Wyższych Kursach dla Kobiet im. Bestużewa-Riumina w Petersburgu. Jednocześnie uczęszczała na kursy wychowania fizycznego. Ukończyła też 2-letni kurs freblowski, prowadzony przez Polkę Justynę Strzemeską.
Działalność publiczna
W 1885 przyjechała do Warszawy, gdzie rozpoczęła pracę jako nauczycielka na konspiracyjnych kursach pedagogicznych, zorganizowanych przy pensji Henryki Czarnockiej. Dwa lata później założyła własny zakład freblowski. Z czasem liczba tych zakładów wzrosła do 16 (w 1896). Jednocześnie prowadziła kursy dla wychowawczyń przedszkolnych ochronek wiejskich, które po 1918 r. przekształcono w Państwowe Seminarium. Podczas I wojny światowej była naczelnikiem Sekcji Ochron w Wydziale Oświecenia m.st. Warszawy. Założyła wówczas 16 ochronek prowadzonych przez magistrat. W 1918 objęła stanowisko naczelnika Referatu Przedszkolnego w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Pełniła je do 1926 kiedy to referat został zlikwidowany. W latach 1926–1939 pracowała w redakcji czasopisma „Wychowanie Przedszkolne”.
Od 1903 była żoną psychiatry Rafała Radziwiłłowicza.
Zmarła w Krakowie. Pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 292-5-16,17)[3].
Ordery i odznaczenia
Publikacje
- Śpiewy i zabawy dziecięce w pokoju i w ogródku, 1890.
- Wychowanie przedszkolne, wspólnie z J. Strzemeską 1895.
- Las: książka przeznaczona dla dzieci od lat 6-ciu do 10-ciu, Gebethner i Wolff 1901.
- Jak zająć dzieci w wieku przedszkolnym: pogadanki, rozmowy, zabawy i robótki, Gebethner i Wolff 1907.
- Zabawy i zajęcia dziecięce, M. Arct, 1909.
- Co się z czego robi i skąd pochodzi: zbiór praktycznych wskazówek dla wychowawców i nauczycieli początkowych, M. Arct, 1917.
- Cztery pory roku w pogadankach z dziećmi w domu i w ochronie, M. Arct, 1917.
- Roboty z papieru, M. Arct, 1922.
- I ja już czytam: 50 powiastek dla małych dzieci, Gebethner i Wolff, 1931.
- Jak to bywa...: powiastki dla dzieci, Z. Pomarański, 1931.
- Opowiem wam: powiastki dla dzieci, Z. Pomarański, 1931.
- Co słonko widziało: 34 powiastki dla małych dzieci, Książnica-Atlas, 1933[4].
Upamiętnienie
W 2007 miesięcznik „Bliżej Przedszkola” ustanowił Nagrodę im. Marii Weryho-Radziwiłłowicz, która przyznawana jest osobom i instytucjom przyczyniającym się do wszechstronnego rozwoju małego dziecka[5].
Przypisy
- ↑ Dlaczego Maria Weryho jest kobietą niezwykłą? – artykuł Joanny Juszczak-Guca i Roberta Halika na www.forum.blizejprzedszkola.pl.
- ↑ a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 337–338. [dostęp 2021-11-26].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: Edward Weryho, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-06-06].
- ↑ Sylwetka na stronach miesięcznika „Bliżej przedszkola”. blizejprzedszkola.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-04-15)]..
- ↑ Komunikaty na stronie Kuratorium Oświaty w Opolu.
Bibliografia
- Sylwetka Marii Weryho na stronie Polskiego Towarzystwa Etologicznego
- Publikacje w katalogu Biblioteki Narodowej
- S. Moliere, Maria Weryho-Radziwiłłowiczowa – życie i praca, „Wychowanie w Przedszkolu”, 1982, nr 10, s. 525.
- B. Sendler, Wychowanie przedszkolne i kształcenie wychowawczyń w Królestwie Polskim, Wrocław 1968, s. 78–83.
Linki zewnętrzne
- Utwory Marii Weryho w serwisie Polona.pl