Maksymilian Pluta

Data i miejsce urodzenia	28 lutego 1929 Karwin
Data i miejsce śmierci	1 października 2002 Warszawa
Profesor nauk technicznych
Specjalność: mikroskopia, mikrointerferometria, holografia, optyka fourierowska.
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1981 Politechnika Warszawska
Habilitacja	1993 Politechnika Wrocławska
Profesura	1982
Praca naukowa
Instytut	Instytut Optyki Stosowanej
Odznaczenia

Maksymilian Pluta (ur. 28 lutego 1929 w Karwinie k. Krakowa, zm. 1 października 2002 w Warszawie) – polski fizyk, zajmujący się zaawansowaną mikroskopią świetlną, mikrointerferometrią, holografią i optyką fourierowską.

Studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim a następnie na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie w 1954 roku uzyskał tytuł magistra fizyki, specjalizując się w zakresie fizyki doświadczalnej.

Pracę zawodową podjął w 1953 roku w Zakładzie Optyki Instytutu Mechaniki Precyzyjnej, który w późniejszym okresie został wcielony do CLAPO, a następnie wydzielony jako Centralne Laboratorium Optyki (CLO) i ostatecznie jako Instytut Optyki Stosowanej (INOS).

W latach 1964–65 odbywał zagraniczny staż naukowy w Instytucie Optycznym w Paryżu. Pracę doktorską na Wydziale Mechaniki Precyzyjnej Politechniki Warszawskiej obronił w 1981 roku. Tytuł profesora nadzwyczajnego nauk technicznych uzyskał decyzją Rady Państwa z 1982 roku. W 1993 roku obronił pracę habilitacyjną na Wydziale Podstawowych Problemów Techniki Politechniki Wrocławskiej poświęconą interferometrii o zmiennej długości fali. Przedstawił w niej swoją metodę WAVI (variable-wavelength interferometry). Jego prace badawczo-eksperymentalne i teoretyczne znalazły bogate odzwierciedlenie w unikalnych mikroskopach i specjalistycznych urządzeniach mikroskopowych produkowanych przez Polskie Zakłady Optyczne w okresie wielu lat. Co najmniej kilkanaście różnych takich urządzeń było produkowanych na potrzeby rynku wewnętrznego i w dużej mierze na eksport. Do jego osiągnięć w tym zakresie należy zaliczyć mikroskop polaryzacyjno-interferencyjny Biolar PI – wcześniejszy MPI5.

Brytyjskie Królewskie Towarzystwo Mikroskopowe w roku 1972 tytułu przyznało mu Honorary Fellow of the Royal Microscopical Society. Podobnym wyróżnieniem uhonorowało go również Stowarzyszenie Mikroskopowe stanu Illinois, w 1979 roku.

Liczba jego publikacji sięga 232 pozycji oraz 4 opracowania książkowe. Uzyskał prawa autorskie do 26 patentów wynalazczych. Zorganizował 20 konferencji naukowych, z których wydał 15 monografii (Proceedings). Jednym z jego osiągnięć jest trzytomowa monografia zatytułowana Advanced Light Microscopy wydana w latach 1988-1993 przez wydawnictwo Elsevier, we współpracy z PWN. Za to dzieło został laureatem nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej za rok 1995 (nazywanej potocznie Polskim Noblem)^[1].

Był jedną z grona osób inicjujących powołanie do życia, w 1988 roku, Polskiego Oddziału Stowarzyszenia Optyków Inżynierów SPIE. Od 1990 roku aż do śmierci był prezydentem Polskiego Oddziału SPIE. Przy jego poparciu ukazało się w języku angielskim łącznie około 60 tomów zawierających publikacje naukowe z konferencji organizowanych przez Polski Oddział SPIE. Zainicjował serię wydawnictw książkowych R&D (Research & Development Treatises), w której, za jego czasów, ukazało się 9 pozycji (Vol.1-9). Z jego inicjatywy sprowadzony został do kraju księgozbiór naukowych publikacji optycznych i książek. Wydawał autorskie Biuletyny Informacyjne Polskiego Oddziału SPIE.

Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski

W 2013 roku, spełniając wolę środowiska optycznego, Rada Ministrów zmieniła nazwę Instytutu Optyki Stosowanej na nową – Instytut Optyki Stosowanej imienia prof. Maksymiliana Pluty^[2].

W 2016 roku Polskie Lobby Przemysłowe im. Eugeniusza Kwiatkowskiego przyznało mu pośmiertnie Honorowe Wyróżnienie "Bene Meritus pro Industria Poloniae" (Dobrze Zasłużony dla Polskiego Przemysłu)^[3].

• Prof. Maksymilian Pluta, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2015-09-07] .