Małgorzata Braunek
 Małgorzata Braunek (2012) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód | |
| Współmałżonek |
Andrzej Krajewski |
| Lata aktywności |
1967–2014 |
| Odznaczenia | |
 
| |
| Strona internetowa | |
Małgorzata Krystyna[1] Braunek (ur. 30 stycznia 1947 w Szamotułach, zm. 23 czerwca 2014 w Warszawie) – polska aktorka filmowa i teatralna, w latach 1971–1974 aktorka Teatru Narodowego w Warszawie, laureatka Polskiej Nagrody Filmowej (Orła) za najlepszą drugoplanową rolę kobiecą w filmie Tulipany (2004); nauczycielka zen.
Życiorys
Urodziła się w Szamotułach, jako córka oficera kawalerii i rotmistrza Wojska Polskiego II RP Władysława Alojzego Braunka (1902[2]−1963) i jego żony Anny Ruty z domu Beni (1911−2000)[3]. Została wychowana w tradycji luterańskiej, z którą związana była jej matka, podczas gdy ojciec był katolikiem. Od dziewiątego do piętnastego roku życia trenowała pływanie[4].
W 1966 ukończyła naukę w XVIII Liceum Ogólnokształcącym im. Jana Zamoyskiego w Warszawie, po czym do 1969 studiowała na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie, której jednak nie ukończyła z powodu rozpoczęcia kariery filmowej[5].
W 1970 została wyróżniona jako Gwiazda Sezonu Filmowego. Zagrała w przeszło 20 filmach. Pierwszą ważną rolę zagrała w Polowaniu na muchy Andrzeja Wajdy. Największą popularność przyniosły jej główne role Oleńki Billewiczówny w Potopie Jerzego Hoffmana[6] oraz Izabeli Łęckiej serialu telewizyjnym Lalka Ryszarda Bera. Pod koniec lat 70. przerwała karierę, by zająć się życiem rodzinnym i podróżami. W trakcie podróży po Azji zafascynowała się filozofią zen i buddyzmem.
Do aktorstwa wróciła w połowie lat 90., grając w trzech spektaklach Teatru Telewizji i w filmie Łukasza Wylężałka Darmozjad polski. Następnie zagrała, napisaną specjalnie dla niej przez Jacka Borcucha, rolę w filmie Tulipany (2004), za którą otrzymała Orła za najlepszą drugoplanową rolę kobiecą oraz główną nagrodę za rolę drugoplanową na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Pod koniec życia występowała w serialu Dom nad rozlewiskiem i jego kilku kontynuacjach[7].
Poza filmem grała na scenie Teatru Narodowego w Warszawie w latach 1971–1974. W 2010 zagrała Elżbietę Vogler w spektaklu Krystiana Lupy pt. Persona. Ciało Simone w Teatrze Dramatycznym w Warszawie[7].
25 marca 2014 została odznaczona złotym medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis[8]. Postanowieniem prezydenta Polski Bronisława Komorowskiego z 22 kwietnia 2014 została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne osiągnięcia w pracy artystycznej i społecznej oraz za zasługi na rzecz przemian demokratycznych w Polsce[9].
Życie prywatne
Była trzykrotnie zamężna: z aktorem Januszem Guttnerem, z reżyserem Andrzejem Żuławskim (rozwód w 1976), a do śmierci z pisarzem i buddystą Andrzejem Krajewskim. Była matką reżysera Xawerego Żuławskiego oraz aktorki Oriny Krajewskiej (ur. 1987)[10].
Była buddystką, zwierzchnikiem Związku Buddyjskiego Kanzeon, 25 stycznia 2011 otrzymała tytuł rōshiego[11] od rōshiego Dennisa Genpo Merzela. Wspierała ruch na rzecz praw człowieka w Chińskiej Republice Ludowej. Była także wegetarianką, wspierała akcje na rzecz praw zwierząt[12]. Razem z Mają Ostaszewską i Ksawerym Jasieńskim w 2007 nagrała adaptację audio buddyjskich bajek zebranych przez Rafe Martina w zbiorze Głodna tygrysica (wyd. Wydawnictwo Elay, 2006)[13].
Zmarła w Warszawie 23 czerwca 2014[14][15][16]. Przyczyną śmierci był rak jajnika[17]. W dniach 23−30 czerwca odbywały się buddyjskie uroczystości pogrzebowe[18]. Została pochowana 5 lipca 2014 w grobie swojej matki na cmentarzu ewangelicko-augsburskim w Warszawie (aleja 44a, grób 56)[19]. Pogrzeb miał charakter świecki, lecz 6 lipca 2014 zostało odprawione nabożeństwo żałobne w luterańskim kościele Świętej Trójcy.
Filmografia
- 1967: Żywot Mateusza jako Anna
- 1967: Wycieczka w nieznane jako dziewczyna Roberta
- 1967: Skok jako Teresa
- 1968: Wniebowstąpienie jako Raisa Wołkowa-Goldstein
- 1968: Ruchome piaski jako Anka
- 1969: Polowanie na muchy jako Irena, kochanka Włodka
- 1970: Lokis: Rękopis profesora Wittembacha jako Julia Dowgiałło
- 1971: Trzecia część nocy jako Helena, żona Michała – Marta
- 1972: Diabeł jako narzeczona
- 1973–1974: Potop jako Oleńka Billewiczówna
- 1976: Wielki układ jako Marta Nowicka, żona Stefana
- 1977: Wejście w nurt jako Małgorzata, przyjaciółka Anny
- 1977: Lalka jako Izabela Łęcka
- 1997: 13 posterunek jako zgwałcona kobieta (odc. 1)
- 2004: Tulipany jako Marianna
- 2004: Glina jako malarka Tatiana Zubrzycka (odc. 7)
- 2004: Bulionerzy jako Marta Berger, matka Damiana (odc. 12)
- 2005: Pensjonat pod Różą jako Wiesława Pasternak
- 2005: Pełną parą jako Bogusia Lamarti
- 2007: Z Miłości jako Marta, matka Róży
- 2007: Ekipa jako siostra przełożona szarytek z Międzyborka (odc. 12)
- 2009: Dom nad rozlewiskiem jako Barbara Jabłonowska, matka Małgorzaty
- 2010: Miłość nad rozlewiskiem jako Barbara Jabłonowska, matka Małgorzaty
- 2011: Życie nad rozlewiskiem jako Barbara Jabłonowska, matka Małgorzaty
- 2012: Nad rozlewiskiem jako Barbara Jabłonowska, matka Małgorzaty
- 2013–2014: Cisza nad rozlewiskiem jako Barbara Jabłonowska, matka Małgorzaty
Dubbing
- 2010: Alicja w Krainie Czarów
Przypisy
- ↑ Internetowy System Aktów Prawnych [online], isap.sejm.gov.pl [dostęp 2022-01-29].
- ↑ Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932, s. 166.
- ↑ Janusz R. Kowalczyk, Małgorzata Braunek [online], culture.pl, 10 czerwca 2014 [dostęp 2014-07-06].
- ↑ Raczek 2003 ↓, s. 34.
- ↑ Raczek 2003 ↓, s. 36.
- ↑ Raczek 2003 ↓, s. 38.
- ↑ a b Paweł Piotrowicz: Najpiękniejszy polski uśmiech. Mija sześć lat od śmierci Małgorzaty Braunek. Onet.pl. [dostęp 2020-08-31]. (pol.).
- ↑ Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis [online] [dostęp 2022-11-25] [zarchiwizowane z adresu 2024-06-30] (pol.).
- ↑ Order Odrodzenia Polski dla Małgorzaty Braunek. prezydent.pl, 2014-04-22. [dostęp 2014-04-22]. (pol.).
- ↑ Tygodnik Życie na Gorąco nr 28, 10 lipca 2014, s. 35.
- ↑ Małgorzata Jiho Braunek Roshi. kanzeon.hekko24.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-04)]. www.kanzeon.pl [odczyt 3.01.2018].
- ↑ Małgorzata Braunek: trzeba poświęcić trochę czasu, by poznać dobrze samego siebie. twojewiadomosci.com.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-14)]..
- ↑ Pomarańczowa Księgarnia. pomaranczowa108.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-11)]..
- ↑ Nie żyje Małgorzata Braunek. 2014-06-23. [dostęp 2014-06-24].
- ↑ Małgorzata Braunek w bazie filmpolski.pl
- ↑ Jacek Szczerba: Małgorzata Braunek – wielka aktorka bez maski. „Śmierć jest końcem, ale też początkiem”. wyborcza.pl, 2014-06-23. [dostęp 2014-06-24]. (pol.).
- ↑ Eksperci: rak jajnika wciąż tematem tabu nawet wśród kobiet [online], rynekzdrowia.pl, 27 września 2016 [dostęp 2019-01-29].
- ↑ W niedzielę pożegnanie Małgorzaty Braunek [online], tvn24.pl, 1 lipca 2014 [dostęp 2014-07-06].
- ↑ śp. MAŁGORZATA KRYSTYNA BRAUNEK
Bibliografia
- Małgorzata Braunek w bazie IMDb (ang.)
- Małgorzata Braunek w bazie Filmweb
- Małgorzata Braunek w bazie filmpolski.pl
- Tomasz Raczek: Karuzela z madonnami. Instytut Wydawniczy Latarnik, 2003. ISBN 83-917-891-2-8.
Linki zewnętrzne
- Małgorzata Braunek na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Małgorzata Braunek w bazie Akademii Polskiego Filmu
- Malgosia Braunek i Andrzej Krajewski w: Zen Peacemaker, Our Story (zob. Auschwitz 1995, International Peacemaking 2002)