Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Ludwik Rutyna

Ludwik Rutyna
prezbiter
protonotariusz apostolski
Ilustracja
Ks. Ludwik Rutyna (ok. 1945)
Kraj działania

Polska
Ukraina

Data i miejsce urodzenia

10 lutego 1917
Podzameczek

Data i miejsce śmierci

11 grudnia 2010
Opole[a]

Miejsce pochówku

Grobowiec przy kościele św. Zygmunta i św. Jadwigi Śląskiej w Kędzierzynie-Koźlu,
ul. Pamięci Sybiraków

Proboszcz parafii rzymskokatolickiej pw. św. Zygmunta w Kędzierzynie-Koźlu
Okres sprawowania

1958–1990

Proboszcz parafii rzymskokatolickiej pw. Wniebowzięcia NMP w Buczaczu
Okres sprawowania

1991–2010

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Inkardynacja

Diecezja opolska,
Archidiecezja lwowska

Prezbiterat

11 maja 1941
Lwów

Narodowość

polska

Edukacja

Seminarium Duchowne we Lwowie przy Uniwersytecie Jana Kazimierza

Rodzice

Kazimierz,
Katarzyna z d. Wąsik

Odznaczenia
Order Ecce Homo

Ludwik Rutyna (ur. 10 lutego 1917 w Podzameczku, zm. 11 grudnia 2010 w Opolu[a]) – polski duchowny rzymskokatolicki, prałat, infułat, działacz kresowy, kawaler Orderu Ecce Homo, odznaczony za działalność ekumeniczną i wspieranie procesów pojednania między narodami.

Życiorys

Urodził się 10 lutego 1917 na Kresach Wschodnich w chłopskiej rodzinie wielodzietnej Kazimierza i Katarzyny z domu Wąsik[1][2]. Dzieciństwo spędził we wsiach Podzameczek i Wojciechówka pod Buczaczem. Szkołę powszechną ukończył we Lwowie, gdzie się uczył w latach (1924–1928), a potem uczęszczał do gimnazjum humanistycznego w Buczaczu (1929–1937), otrzymując świadectwo dojrzałości[2]. W tymże roku, idąc za głosem powołania rozpoczął studia w Wyższym Seminarium Duchownym przy Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Po wybuchu II wojny światowej (wrzesień 1939) Seminarium lwowskie zostało zamknięte w 1940, co było przyczyną kontynuacji studiów w konspiracji, w miejscowym klasztorze księży zmartwychwstańców[2].

11 maja 1941 w zamkniętej katedrze lwowskiej przyjął z rąk bp. Eugeniusza Baziaka święcenia prezbiteratu[2]. Mszę prymicyjną odprawił w parafii Wniebowzięcia NMP w Buczaczu, a następnie 2 czerwca 1941 został wikariuszem w parafii św. Wacława w Baworowie[1]. 2 listopada 1943 doszło tam do napadu Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA), w wyniku którego zamordowano proboszcza ks. Karola Procyka i organistę Szymona Wiśniewskiego[2], natomiast ks. Rutyna zdołał zbiec, wydostając się przez okno[3]. Po tym wydarzeniu został administratorem parafii[2].

Po zakończeniu II wojny światowej i zmianach polityczno-administracyjnych na Kresach Wschodnich zmuszony był w czerwcu 1945 do ich opuszczenia, przybywając na Śląsk Opolski[2]. Tutaj został skierowany do posługi duszpasterskiej na ziemi prudnickiej. Początkowo odprawiał msze dla Polaków w Prudniku i okolicznych parafiach wiejskich. Udał się do Łąki Prudnickiej, a następnie został proboszczem w Mieszkowicach[4], po czym skierowano go do parafii Trójcy Świętej w Rudziczce[2]. 15 lipca 1945 odprawił pierwszą mszę w języku polskim w Niemysłowicach[5]. W okresie (1945–1958) był proboszczem parafii św. Michała Archanioła w Szybowicach, gdzie prowadził także własne gospodarstwo rolne[6]. W kronice parafii w Szybowicach zapisano:

Nic nikomu nie mówiąc, nie żegnając się z parafią, tylko z torbą w ręku, wszystko opuszczając, odszedł w nieznane[6].

21 czerwca 1958 został mianowany przez biskupa opolskiego Franciszka Jopa, proboszczem w parafii św. Zygmunta w Koźlu[1]. W parafii w Koźlu w okresie od 11 listopada 1964 do 31 grudnia 1988 pełnił również funkcję dziekana dekanatu Koźle[2]. W 1965 przygotował parafię do nawiedzenia w dniach 25–29 lipca kopii obrazu Matki Bożej Częstochowskiej[2]. Z jego inicjatywy podjęto budowę kilku kościołów na terenie rozległej parafii kozielskiej, m.in. w parafii św. Urbana w Większycach i parafii Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata w Rogach, jak również w okresie (1982–1984) parafialnego domu katechetycznego czy kaplicy cmentarnej[2]. Warto dodać, że za rozpoczęcie budowy kościoła bez pozwolenia władz, a także salek katechetycznych, został skazany na cztery lata więzienia w zawieszeniu i karę grzywny[3].

Ks. Ludwik Rytyna w Buczaczu w 2004

Z uwagi na swój podeszły wiek, w 1990 przeszedł na emeryturę, a 16 grudnia tegoż roku uroczyście przekazał parafię mianowanemu następcy ks. Alfonsowi Schubertowi[2]. Uczestniczył w obchodach 400-lecia kościoła w Szybowicach[7]. 27 lutego 1991 wyjechał na Ukrainę obejmując początkowo parafię św. Stanisława Biskupa Męczennika w Krzemieńcu, a następnie po upływie trzech miesięcy powrócił w rodzinne strony i zamieszkał w Buczaczu, gdzie reaktywował tamtejszą parafię rzymskokatolicką i zrujnowany barokowy kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny (przedwojenne wezwanie: Matki Bożej Szkaplerznej)[8][9]. Pełnił również posługę duszpasterską w okolicznych wsiach, m.in.: Wojciechówce, Porchowej, Rukomyszu[2]. 11 maja 1991 obchodził uroczyście w katedrze lwowskiej 50-lecie święceń kapłańskich[2]. Był również dziekanem dekanatu buczacko-czortkowskiego[10].

Zasłużony dla ratowania polskich zabytków sakralnych na zachodnim Podolu, m.in. oprócz kościoła w Buczaczu, wyremontował zrujnowane kościoły: Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Trybuchowcach, Narodzenia Najświętszej Marii Panny i św. Szczepana w Potoku Złotym, Narodzenia NMP w Petlikowcach Starych, Trójcy Przenajświętszej w Uściu Zielonym czy św. Mikołaja w Koropcu[1]. W wieku 91 lat przeprowadził remont plebanii w Buczaczu.

Zmarł po krótkiej chorobie 11 grudnia 2010 w Opolu[11][1][a]. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 16 grudnia w kościele św. Zygmunta i św. Jadwigi Śląskiej w Kędzierzynie-Koźlu (gdzie swego czasu był proboszczem), z udziałem licznie przybyłych wiernych i duchowieństwa (ponad stu księży i trzech biskupów: łuckiego Marcjana Trofimiaka, pomocniczego lwowskiego Leona Małego oraz pomocniczego opolskiego Jana Kopca) oraz przedstawicieli władz powiatowych i miejskich, w tym prezydenta miasta Tomasza Wantuły[12][13]. Pochowany został zgodnie ze swoją wolą w specjalnie zbudowanym grobowcu przy kościele św. Zygmunta i św. Jadwigi Śląskiej w Kędzierzynie-Koźlu[1].

Nagrody i odznaczenia

21 lutego 1992 Rada Miasta Kędzierzyna-Koźla, Uchwałą Nr XXIX/158/92, z inicjatywy dwunastu radnych nadała mu tytuł Honorowego Obywatela Miasta Kędzierzyna-Koźla[14], który odebrał 10 lipca tegoż roku[2]. W lutym 1997 otrzymał przyznany przez Radę Miasta Kędzierzyna-Koźla „Medal za Zasługi dla Miasta”[15]. Uhonorowany został także na wniosek Anny Laddy-Widajewicz w 2005 przez fundację Jerzego Bonieckiego Polcul „za pracę na rzecz pojednania ludzi różnych wyznań i odbudowę zabytków architektury sakralnej na Podolu i Śląsku Opolskim”[16][17]. W 2006 otrzymał Order Ecce Homo, „za poświęcenie życia Bogu i ludziom, za ekumeniczną działalność i wspieranie procesów pojednania między narodami”[18].

W uznaniu za szlachetną postawę kapłańską, w 1953 został odznaczony przez kościelnego rządcę Śląska Opolskiego tytułem dziekana honorowego, a w 1965 włączony, jako kanonik honorowy, do kapituły lwowskiej z siedzibą w Lubaczowie[1]. Przyznano mu również godności papieskie: 1 lipca 1981 papież Jan Paweł II, późniejszy święty, mianował go kapelanem Jego Świątobliwości, a w 1992 protonotariuszem apostolskim, czyli infułatem[1].

Upamiętnienie

  • Powstało o nim kilka filmów dokumentalnych, m.in.: Jerzego Janickiego Proboszcz znad rzeki Strypy[19], Zofii Kunert Notacje ks. Ludwik Rutyna. Powrót do Buczacza oraz Krzysztofa Jana Kubiaka Powrót Do Buczacza
  • 30 czerwca 2009 bulwar nad Odrą, pomiędzy mostem Józefa Długosza a ujściem potoku Lineta w Kędzierzynie-Koźlu nazwano Promenadą Księdza Ludwika Rutyny[20]
  • Ku jego czci 10 lutego 2017 Poczta Polska wprowadziła do obiegu okolicznościową kartkę pocztową z jego wizerunkiem w nakładzie 500 sztuk[21], związaną z setną rocznicą jego urodzin wraz z okolicznościowym datownikiem[22]
  • W Muzeum Ziemi Kozielskiej 10 lutego 2020 otwarto stałą ekspozycję jemu poświęconą[23]
  • Z inicjatywy m.in. artysty rzeźbiarza Michała Misiaszka zrodził się pomysł postawienia w Kędzierzynie-Koźlu – ks. Ludwikowi Rutynie pomnika, wykonanego z brązu[24]

Uwagi

  1. a b c Niektóre źródła podają, że zmarł on w nocy z 10 na 11 grudnia 2010 podczas odwiedzin Kędzierzyna-Koźla (→ Oleksak 2018 ↓, s. 15).

Przypisy

  1. a b c d e f g h Ks. inf. Ludwik Rutyna, [w:] Stowarzyszenie Kresowian Kędzierzyn-Koźle [online], kresykedzierzynkozle.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-10-14].
  2. a b c d e f g h i j k l m n o Ryszard Pacułt, Ksiądz prałat Ludwik Rutyna honorowy obywatel Kędzierzyna-Koźla. (PDF), „Miejski Serwis Informacyjny Kędzierzyna-Koźla Serwus”, Nr 8, Kędzierzyn-Koźle: Wydział Oświaty Kultury i Rekreacji UM, styczeń 1993, s. 2 [zarchiwizowane z adresu 2018-12-25].
  3. a b Oleksak 2018 ↓, s. 13.
  4. Kasza i in. 2020 ↓, s. 924.
  5. Kasza i in. 2020 ↓, s. 851.
  6. a b Kasza i in. 2020 ↓, s. 891.
  7. Kasza i in. 2020 ↓, s. 893.
  8. Józef Zając, Kościół pw. Matki Bożej Szkaplerznej w Buczaczu po 10 latach, [w:] Tygodnik katolicki „Niedziela” [online], niedziela.pl, 2001 [zarchiwizowane z adresu 2018-12-25].
  9. Stanisław S. Nicieja, Moje Kresy. Buczacz - miasto Potockich [online], gazetalubuska.pl, 15 stycznia 2011 [zarchiwizowane z adresu 2019-04-09].
  10. Rutyna Ludwik, [w:] Encyklopedia wiedzy o Kościele katolickim na Śląsku [online], silesia.edu.pl [zarchiwizowane z adresu 2023-04-18].
  11. Śp. ks. infułat Ludwik Rutyna, [w:] Diecezja opolska [online], diecezja.opole.pl [zarchiwizowane z adresu 2018-12-25].
  12. Andrzej Kopacki, Tłumy mieszkańców Koźla żegnały księdza Ludwika Rutynę [online], nto.pl, 16 grudnia 2010 [zarchiwizowane z adresu 2019-04-09].
  13. Zmarł najstarszy kapłan archidiecezji lwowskiej [online], deon.pl, 12 grudnia 2010 [zarchiwizowane z adresu 2018-12-25].
  14. Historia tytułu [online], portal.kedzierzynkozle.pl, 6 lutego 2010 [zarchiwizowane z adresu 2018-12-27].
  15. Nie żyje ks. Ludwik Rutyna [online], powiat.kedzierzyn-kozle.pl, 13 grudnia 2010 [zarchiwizowane z adresu 2018-12-25].
  16. „Polcul” dla ks. Rutyny, „Gość Niedzielny”, Nr 46/803, Opole, 13 listopada 2005, IV–V [zarchiwizowane z adresu 2018-12-25].
  17. Ks. Ludwik Rutyna - laudacja, [w:] POLKUL FOUNDATION. Fundacja im. Jerzego Bonieckiego [online], polcul.pl [zarchiwizowane z adresu 2018-12-25].
  18. Rok 2006. Damy i Kawalerowie [online], ecce-homo.pl [zarchiwizowane z adresu 2021-10-24].
  19. Jerzy Janicki, Proboszcz znad rzeki Strypy. (film) [online], youtube.com, 14 grudnia 2010 [dostęp 2018-12-24].
  20. Tomasz Adamek, Promenada im. księdza Rutyny w Kędzierzynie-Koźlu [online], radio.opole.pl, 9 lipca 2009 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-18].
  21. Kartki okolicznościowe - Katowice, [w:] Katalog Znaków Pocztowych [online], kzp.pl, 9 lutego 2017 [zarchiwizowane z adresu 2018-12-25].
  22. Datowniki okolicznościowe 2017, [w:] Katalog Znaków Pocztowych [online], kzp.pl [zarchiwizowane z adresu 2023-01-29].
  23. Andrzej Kopacki, Ekspozycja poświęcona śp. księdzu infułatowi Ludwikowi Rutynie [online], lokalna24.pl, 11 lutego 2020 [zarchiwizowane z adresu 2022-03-23].
  24. Andrzej Kopacki, Czy w Kędzierzynie-Koźlu stanie nowy pomnik? Miałby upamiętnić wielkiego duchownego [online], lokalna24.pl, 19 sierpnia 2020 [zarchiwizowane z adresu 2021-08-15].

Bibliografia

Linki zewnętrzne