Ludmiła Czeska
| męczennica | |
 Ikona prawosławna w klasztorze w Walaam. | |
| Data i miejsce urodzenia |
ok. 860 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Czczona przez | |
| Wspomnienie |
16 września (kat.) |
| Patronka |
krainy czeskiej (łac. Bohemii) |
Ludmiła Czeska, Ludmiła z Bohemii, Święta Ludmiła, czes. Svatá Ludmila, cs. Muczenica Ludmiła, kniaginia Czeszskaja (ur. ok. 860 w Mielniku, zm. 15 września 921 w Tetínie, 2 km od Berounu)[1] – czeska księżna, męczennica i święta Kościoła katolickiego oraz prawosławnego, żona Borzywoja I, babka Wacława I Świętego.
Życiorys
Ludmiła była córką Sławibora, księcia pszowskiego lub milczańskiego. W nieznanym bliżej roku poślubił ją Borzywoj I, książę Czech.
Przeżyła swojego męża, a także dwóch synów, panujących kolejno w Czechach: Spitygniewa I (zm. 915) i Wratysława I (zm. 921). Wiadomo, że wychowywała syna tego ostatniego – Wacława.
Nie wiadomo, czy w lutym 921 roku w chwili śmierci ojca Wacław był pełnoletni. Wiadomo jednak, że doszło wtedy do sporu między Ludmiłą a jej synową, Drahomirą, wdową po Wratysławie I. Dawniej uważano, że Ludmiła była orędowniczką chrześcijaństwa i związków z Bawarią, z kolei Drahomira jawiła się jako zwolenniczka niezależności państwa Przemyślidów rebelii pogańskiej. Konflikt dotyczył też opieki nad synami Dragomiry.
Ludmiła musiała ustąpić. Opuściła Pragę i usunęła się do grodu Tetín. Na tamtejszym zamku 15 września 921 roku została zabita przez drużynników Drahomiry, prawdopodobnie Waregów. Według legendy została uduszona chustą, która później stała się jej atrybutem.
Kult
Księżna została pochowana nie w świątyni, lecz przy miejskim murze. Legendy mówią o cudach związanych z tym miejscem, nocą pojawiały się tam świece, a pewien ślepiec przejrzał, gdy dotknął mogiły[2]. Po tym jak interwencja króla Niemiec Henryka I zdławiła rebelię pogańską jej wnuk książę Wacław I Święty, w 925 roku, dokonał translacji szczątków i przeniósł relikwie do kościoła św. Jerzego w Pradze.
- Ikonografia
W ikonografii święta przedstawiana jest jako kobieta w średnim wieku, z krzyżem w prawej dłoni i lewą uniesioną w modlitewnym geście. Ubrana jest w skromne książęce szaty z koroną lub przepaską na głowie, przytrzymującą spadającą na ramiona białą chustą. W jej ubraniu najczęściej dominuje kolor żółty[2].
- Patronat
Święta Ludmiła jest patronką krainy czeskiej (łac. Bohemii) i Czech. Uważana jest za opiekunkę nawróconych, wdów oraz problemów z teściami.
- Dzień obchodów
Jej wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 16 września.
W Pradze i w Gnieźnie 10 listopada wspomina się przeniesienia relikwii świętej[1].
Cerkiew prawosławna wspomina męczennicę 16/29 września[3], tj. 29 września według kalendarza gregoriańskiego[2].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b Ludmilla (Lidmilla) von Böhmen - Ökumenisches Heiligenlexikon (niem.)
- ↑ a b c męcz. Ludmiła, księżna czeska na cerkiew.pl (oprac. Jarosław Charkiewicz)
- ↑ podwójne datowanie
Bibliografia
- Włodzimierz Dworzaczek, Genealogia, Warszawa 1959, tabl. 81.
- Henryk Fros, Franciszek Sowa, Księga imion i świętych, t. 4, Kraków 1998, szpalta 643-644.