Leon Bukojemski

Leon Bukojemski-Nałęcz

w stopniu majora
generał brygady
Data i miejsce urodzenia	27 sierpnia 1895 Mrukowa, Austro-Węgry
Data i miejsce śmierci	6 maja 1978 Warszawa, Polska
Przebieg służby
Lata służby	1914–1938, 1939–1945
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier Błękitna Armia Wojsko Polskie ludowe Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie Polska Organizacja Wojskowa
Jednostki	Lubelski Okręg Wojskowy
Stanowiska	dowódca okręgu
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa wojna polsko-bolszewicka II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia
Multimedia w Wikimedia Commons

Leon Bukojemski, Leon Bukojemski-Nałęcz^[1] (ur. 27 sierpnia 1895 w Mrukowej^[2], zm. 6 maja 1978 w Warszawie) – podpułkownik Wojska Polskiego (zdegradowany 1942), generał brygady ludowego Wojska Polskiego.

Urodził się 27 sierpnia 1895 w Mrukowej, w ówczesnym powiecie jasielskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Antoniego, dyrektora kopalni nafty w Drohobyczu, i Elzy z Müllerów^[3] (Elize Maria de Costa Miller)^[4]. W 1913 r. po ukończeniu gimnazjum studiował na Wydziale Lądowym Politechniki Lwowskiej^[2]. W 1915 roku eksternistycznie zdał maturę w Wyższej Szkole Realnej w Krakowie^[5].

8 sierpnia 1914 wstąpił do Legionów Polskich i został przydzielony do I batalionu 1 pułku piechoty^[6]. 20 marca 1915 został przeniesiony do 4. baterii 1 pułku artylerii^[6]. Był starszym ogniomistrzem^[2]. 17 października 1917 został wcielony do cesarskiej i królewskiej Armii i przydzielony do 11 Brygady Artylerii Polowej, a następnie skierowany do szkoły oficerów rezerwy w Pressburgu^[6]. 10 sierpnia 1918 otrzymał przydział do Pułku Artylerii Polowej Nr 24, lecz do pułku nie przybył^[7]. 1 września tego roku rozpoczął działalność konspiracyjną w Polskiej Organizacji Wojskowej na stanowisku komendanta podokręgu Wieluń (Okręg IX Częstochowa)^[6].

14 grudnia 1918 objął dowództwo III batalionu 27 pułku piechoty^[6]. 10 lutego 1919 został przydzielony do Inspektoratu Artylerii w Warszawie i wysłany do Armii Polskiej we Francji^[6]. 27 lutego tego roku, po przybyciu do Francji, został skierowany na kurs 75 mm armat. Generał Józef Haller nadał mu od dnia 1 marca 1919 stopień porucznika ze starszeństwem od dnia 1 października 1918^[8]. 19 stycznia 1921 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu porucznika, w artylerii, w grupie oficerów byłej Armii gen. Hallera^[9]. W latach 1923–1925 pełnił służbę w 22 pułku artylerii polowej w Rzeszowie^[10][11]. W styczniu 1926 został przeniesiony do 2 dywizjonu artylerii konnej w Dubnie na stanowisko oficera zwiadowczego^[12][13]. 3 listopada 1926 objął obowiązki kwatermistrza dywizjonu, a 30 września 1927 objął dowództwo 3. baterii^[14]. 18 lutego 1928 r. awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1928 roku i 15. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[15]. W kwietniu tego roku został przeniesiony do 2 pułku artylerii polowej Legionów w Kielcach na stanowisko dowódcy III dywizjonu^[16][17][18]. 11 kwietnia 1933 roku został przeniesiony do 12 pułku artylerii lekkiej w Złoczowie na stanowisko kwatermistrza^[19]. Na podpułkownika został awansowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 13. lokatą w korpusie oficerów artylerii^[20]. Później przeniesiony do 25 pułku artylerii lekkiej w Kaliszu na stanowisko zastępcy dowódcy pułku^[21]. Z dniem 1 maja 1938 został przeniesiony w stan spoczynku^[21].

W czasie kampanii wrześniowej służył jako oficer sztabowy Armii „Łódź” i dowódca artylerii grupy operacyjnej gen. Kazimierza Sawickiego. W październiku aresztowany przez NKWD. Był osadzony w obozie jenieckim NKWD w Griazowcu^[22][23]. Następnie skierowany do tzw. willi rozkoszy, gdzie NKWD prowadziła z wybranymi oficerami rozmowy na temat utworzenia polskiej dywizji na terenie ZSRR z pominięciem Rządu RP w Londynie. Po ataku niemieckim na ZSRR i zawarciu układu Sikorski-Majski skierowany 1 września 1941^[24] do Armii Polskiej dowodzonej przez gen. Władysława Andersa^[25] jako dowódca artylerii 10 Dywizji Piechoty.

17 marca 1942 r. wezwano go do stawienia się przed sądem wojskowym w Jangi-Jul. Podstawą oskarżenia było oświadczenie jednego z oficerów, że podczas pobytu w obozie utrzymywał kontakty z władzami sowieckimi. Tam został aresztowany i po rozprawie, mimo braku dowodów winy, skazany na 15 lat więzienia i degradację za działanie na szkodę sojuszników Polski (a właściwie za przeciwstawianie się wyprowadzeniu armii do Iranu, oportunizm i łamanie dyscypliny wojskowej). Po rozprawie rewizyjnej zmniejszono mu karę do 14 miesięcy więzienia i 17 września 1942 r. osadzono w więzieniu w Taszkencie. W areszcie i w więzieniu ciężko chorował na malarię. 20 kwietnia 1943 r. w wyniku zerwania stosunków polsko-sowieckich zwolniony z więzienia i 28 kwietnia przybył do Moskwy.

Od maja 1943 r. służył w 1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Organizator i dowódca 1 pułku artylerii lekkiej, a następnie 1 Brygady Artylerii Armat^[26]. 29 stycznia 1944 wydał w imieniu dowódcy Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR „Zarządzenie w sprawie uczczenia pamięci poległych oficerów zamordowanych w lesie katyńskim”, tym samym potwierdzając oficjalny stosunek władz ZSRR do kwestii zbrodni katyńskiej^[27]. Od 30 kwietnia 1944 r. zastępca dowódcy artylerii 1 Armii WP^[24]. W tym samym roku awansowany na pułkownika i generała brygady. W lutym 1945 r. został pierwszym dowódcą Lubelskiego Okręgu Wojskowego.

W czerwcu 1945 r. został przeniesiony do rezerwy. Mieszkał w Warszawie. Pracował na różnych stanowiskach w administracji państwowej. Aktywny działacz kombatancki w ramach Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.

Zmarł 6 maja 1978 r. Pogrzeb gen. bryg. Leona Nałęcz-Bukojemskiego odbył się 12 maja na Cmentarzu Komunalnym (d. Wojskowym) na Powązkach w Warszawie (kwatera 4B-tuje-12)^[28]. Ministerstwo Obrony Narodowej reprezentował wiceminister obrony narodowej, Główny Inspektor Obrony Terytorialnej gen. broni Tadeusz Tuczapski. Zmarłego pożegnał wiceminister do spraw kombatantów, sekretarz generalny Zarządu Głównego ZBoWiD Stanisław Kujda.

Był żonaty z Romaną z Niewiarowskich z (1897–1986), z którą miał syna i córkę^[28][29].

• Order Sztandaru Pracy II klasy
• Krzyż Złoty Orderu Wojskowego Virtuti Militari
• Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 4968^[30]
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Niepodległości – 6 czerwca 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”^[31]
• Krzyż Walecznych po raz pierwszy nr 14201 – „za czyny orężne w czasie bojów Legionów Polskich”^[32][33]
• Krzyż Walecznych po raz drugi i trzeci
• Złoty Krzyż Zasługi – 10 listopada 1928 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”^[34][35]
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 – 1928^[36]
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości – 1928^[36]
• Brązowy Medal „Za zasługi dla obronności kraju” (1967)^[37]
• Odznaka „Za wierną służbę”^[38]
• Odznaka pamiątkowa Polskiej Ochotniczej Armii we Francji - Miecze Hallerowskie nr 1070^[38]
• Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1965)^[39]
• Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (po raz drugi - 1971)^[40]
• Medal Waleczności 1 klasy^[6]
• Krzyż Wojskowy Karola^[6]

• Leon Bukojemski. [w:] Kolekcja Generałów i Osobistości, sygn. I.480.64 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-02-23].
• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Encyklopedia II wojny światowej. płk Witold Biegański (red.). Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975. Brak numerów stron w książce
• Janusz Królikowski, Generałowie i admirałowie Wojska Polskiego 1943–1990, tom I: A–H, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2010.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Wyd. 2 poszerzone. Warszawa: Wydawnictwo Tetragon Sp. z o.o., 2021. ISBN 978-83-66687-09-7.
• Leonard Skibiński: 1 Brygada Artylerii Armat 1943–1945: Dzieje 1 Warszawskiej Brygady Artylerii Armat im. gen. Józefa Bema. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1984, s. 10–11. ISBN 83-11-07085-7.
• Piotr Stawecki: Generałowie polscy. Zarys portretu zbiorowego 1776–1945. Wyd. 1. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, BELLONA SA, 2010. ISBN 978-83-7545-177-1.