Leon Białęski
porucznik piechoty rezerwy | |
Data i miejsce urodzenia |
26 marca 1896 |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Przebieg służby | |
Lata służby | |
Siły zbrojne | |
Jednostki |
116 pułk piechoty |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Późniejsza praca |
kupiec |
Odznaczenia | |
|
Leon Białęski (ur. 26 marca 1896 w Mierucinie na Kujawach, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – polski kupiec[1], porucznik piechoty rezerwy Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
Urodził się w rodzinie Ludwika i Zuzanny z Mrówczyńskich[2]. Absolwent prywatnego gimnazjum dr. Lockmanna w Poznaniu. 2 maja 1916 został wcielony do armii niemieckiej, do batalionu zapasowego 116 pułku piechoty. Przebywał na froncie zachodnim, m.in. w Hessel koło Darmstadt w Nadrenii, gdzie ukończył kurs obsługi moździerzy i miotaczy min. 26 grudnia 1918 roku zwolniono go z armii niemieckiej. Na początku 1919 roku wstąpił w szeregi powstańczych wojsk wielkopolskich. Służył w kompanii pakoskiej w stopniu kaprala, jako dowódca drużyny. Do 10 stycznia 1919 roku walczył na froncie północnym, a następnie przeniesiony został na front zachodni, gdzie od 13 czerwca do 17 października 1919 roku uczestniczył w potyczkach pod Wolsztynem i Zbąszynem, uczestniczył w walkach o Kcynię. W kwietniu 1919 roku przydzielony został do 4 kompanii batalionu zapasowego 6 pułku strzelców wielkopolskich w Wolsztynie. Od 13 czerwca był na wielkopolskim froncie zachodnim, na odcinku zbąszyńskim (3 batalion grupy zachodniej), 10 września odesłany został z frontu do garnizonu i 22 września przeniesiony do 4 kompanii batalionu zapasowego 6 pułku strzelców. Od kwietnia do czerwca 1920 roku służył w oddziale sztabowym DOK VII w Poznaniu. 12 czerwca 1920 roku przydzielono go do 57 pułku piechoty, a od 7 lipca służył w 3 kompanii I batalionu 157 pułku piechoty rezerwy. Jako dowódca plutonu walczył w bitwach odwrotowych od Bobrujska (8/9 lipca) do Bugu (przekroczony 30/31 sierpnia do twierdzy w Dęblinie, od 16 sierpnia w walkach pościgowych do Bugu (3 września), od 7 września w bitwie niemeńskiej aż do rozejmu (18 października 1920) w 3 kompanii I batalionu 7 pułku piechoty Legionów. Po zawarciu pokoju pozostawał w tym pułku do 18 kwietnia 1921 roku. 7 sierpnia 1920 roku awansowano go do stopnia plutonowego, a w sierpniu 1921 roku sierżanta. Po zakończeniu działań wojennych został przeniesiony do rezerwy. Ćwiczenia wojskowe jako rezerwista odbył w 1923 roku w 57 pułku piechoty w Poznaniu, w 1924 i 1931 roku w 55 poznańskim pułku piechoty w Lesznie, w 1928 roku w Szkole Podchorążych Piechoty Rezerwy nr 5 w Krakowie. W 1925 roku został awansowany na podporucznika, a w 1939 roku na porucznika rezerwy.
W okresie międzywojennym pracował jako kupiec. Należał do Towarzystwa Powstańców i Wojaków. Był też wiceprezesem Okręgu VI Związku Towarzystw Wojaków.
W czasie kampanii wrześniowej, po agresji ZSRR na Polskę, 23 września 1939 roku dostał się do niewoli sowieckiej. Początkowo osadzony w Szepetówce, a następnie przeniesiony do Starobielska i dalej do obozu jenieckiego w Kozielsku[1]. Wiosną 1940 roku został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w lesie katyńskim i tam pogrzebany w bezimiennej mogile zbiorowej, gdzie od 28 lipca 2000 roku mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu[3][4]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne[5]. W 1943 roku jego ciało zostało zidentyfikowane w toku ekshumacji prowadzonych przez Niemców pod numerem 229[6][1], a przy zwłokach znaleziono ks. wojsk., prawo jazdy dla p. Apolonii Białeckiej, notatnik oraz wizytówkę[7][8]. Figuruje na liście wywózkowej z 3 kwietnia 1940 roku[1].
Życie prywatne
Początkowo mieszkał w Koźminie, gdzie prowadził sklep bławatny na ul. Klasztornej 14[9], a następnie przeprowadził się do Borku. Żonaty z Apolonią Gryczyńską, miał synów Zygmunta i Lechosława[1].
Ordery i odznaczenia
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaka Frontu Litewsko-Białoruskiego[10]
- Odznaka Pamiątkowa Wojsk Wielkopolskich[10][1]
- Odznaka Powstańcza
Upamiętnienie
5 października 2007 roku minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień kapitana[11][12][13]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[14][15][16].
Jego nazwisko znajduje się na tablicy w kościele Świętej Rodziny w Pile, ul. św. Jana Bosko 1 (16 kwietnia 2000)[17].
Zobacz też
- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu
Przypisy
- ↑ a b c d e f g Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 30.
- ↑ BETA Księgi Cmentarne [online], ksiegicmentarne.muzeumkatynskie.pl [dostęp 2024-12-04] .
- ↑ 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2024-06-27] (pol.).
- ↑ Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. LIII.
- ↑ Historia Zbrodni Katynskiej [online] [dostęp 2024-11-17] (pol.).
- ↑ Auswärtiges Amt , „Amtliches Material zum Massenmord von Katyn“, 1943, s. 171 [dostęp 2024-12-04] (niem.).
- ↑ Lista imienna zaginionych w ZSRR polskich jeńców wojennych z obozów Kozielsk - Ostaszków - Starobielsk, „Orzeł Biały. Polska walcząca o wolność.” (42 (328)), pbc.uw.edu.pl, 16 października 1948, s. 3 [dostęp 2024-12-04] (pol.).
- ↑ Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2024-12-03].
- ↑ Przewodnik Katolicki, „Przewodnik Katolicki” (18), 1924 .
- ↑ a b na podstawie fotografii [online] .
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 73 [dostęp 2024-12-04] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Tajemnice i ciekawostki cz. 1 – pamiątkowe tablice. | Parafia pw. Świętej Rodziny w Pile [online], swietarodzina.pila.pl [dostęp 2017-07-06] (pol.).
Bibliografia
- Jędrzej Tucholski: Mord w Katyniu. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1991. ISBN 83-211-1408-3.
- Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
- Убиты в Катыни. Księga pamięci polskich jeńców wojennych – więźniów obozu NKWD w Kozielsku, rozstrzelanych decyzją Biura Politycznego Komitetu Centralnego Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (b) z 5 marca 1940 roku. Лариса Еремина (red.). Moskwa: Stowarzyszenie Memoriał, 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.