Lelang
| Nazwa chińska | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Nazwa koreańska | |||||||||
| |||||||||
Lelang, kor. Nangnang – historyczna chińska komanderia, istniejąca w latach 108 p.n.e.-313 n.e. na terenach dzisiejszej Korei Północnej.
Historia
Lelang był jedną z czterech chińskich komanderii utworzonych w 108 roku p.n.e. po podboju państwa Wiman Joseon przez chińską dynastię Han. Usytuowany był w dolinie rzeki Taedong-gang, a jego stolicą było (położone w okolicach dzisiejszego Pjongjangu) miasto Wanggeomseong[1]. Po okresie ekspansji za panowania cesarza Wudi, w 82 roku p.n.e., gdy Chiny ograniczyły nieco swą politykę zagraniczną, dwie z czterech pierwotnych komanderii zostały zlikwidowane. Na przełomie er, komanderia Xuantu składała się z 3 powiatów, a Lelang z dwudziestu pięciu[2].
Na początku I wieku, po przejęciu władzy w Chinach przez Wang Manga, Lelang usamodzielnił się. Wzrastali też w siłę lokalni przywódcy, którzy najeżdżali Lelang, m.in. w 23 roku. Zwierzchność chińską przywrócono w roku 30, ale państwo chińskie musiało uznać znaczną samodzielność lokalnych wodzów. Część z nich przeszła później na stronę Goguryeo i ich ataki w 106 roku zmusiły Chińczyków do wycofania się na zachód, w kierunku komanderii Liaodong; zdołali jednak ponownie odzyskać większość terenów ok. 132 roku. W schyłkowym okresie dynastii Han, syn urzędnika z komanderii Xuantu, Gongsun Du, ustanowił ok. roku 175 państwo, którego niezależność uznały zarówno Goguryeo jak i Buyeo[2]. Ród Gongsun, którego główna baza znajdowała się w Liaodongu, opanował Lelang w 204 roku. Kres tej niezależności nastąpił w roku 238, kiedy to północny wschód, łącznie z Lelangiem, został podbity przez władców z dynastii Wei[3]. Odtąd Lelang ponownie stanowił chińską komanderię aż do roku 313, kiedy to został podbity przez władców koreańskiego państwa Goguryeo[4].
Kultura
Z populacją szacowaną w okresie największego rozkwitu na 400 tys.[5] Lelang pełniło funkcję gospodarczego i kulturalnego centrum regionu. Na jego obszarze wytwarzano tkaniny i porcelanę, a także importowane na szeroką skalę jedwab i ozdobną biżuterię[6].
Położony na styku dwu kręgów kulturowych Lelang odegrał istotną rolę w procesie przenikania do Korei chińskich idei dotyczących państwowości, administracji, prawodawstwa i religii. Poprzez ów chiński przyczółek na Półwysep Koreański dotarły takie zwyczaje jak gotowanie na parze i jedzenie przy pomocy pałeczek.
Do dnia dzisiejszego zachowały się zdobione malowidłami w stylu chińskim lelańskie grobowce, znajdujące się w okolicach Pjongjangu. Świadectwem potęgi Lelangu są również liczne znaleziska archeologiczne w postaci biżuterii wykonanej ze złoconego brązu i złota.
Przypisy
- ↑ Encyklopedia historyczna świata. T. XI. Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 2002, s. 123. ISBN 83-85909-75-3.
- ↑ a b Denis C. Twitchett, Michael Loewe: The Ch'in and Han Empires, 221 BC–AD 220. Cambridge: Cambridge University Press, 1987, s. 449-450, seria: The Cambridge History of China. ISBN 978-0-521-24327-8.
- ↑ Gina Lee Barnes: State formation in Korea: historical and archaeological perspectives. Richmond, Surrey: Curzon Press, 2001, s. 17. ISBN 0-7007-1323-9.
- ↑ Charles Higham: Encyclopedia of ancient Asian civilizations. New York: Infobase Publishing, 2004, s. 197. ISBN 0-8160-4640-9.
- ↑ Nangnang, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2011-02-26] (ang.).
- ↑ Michael J. Seth: A concise history of Korea: from the neolithic period through the nineteenth century. Lanham, Maryland: Rowman & Littlefield, 2006, s. 19. ISBN 978-0-7425-4004-0.
Bibliografia
- Encyklopedia historyczna świata. T. III. Kraków: Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, 2000. ISBN 83-85909-61-3.