Latarnia Morska Krynica Morska
 Latarnia i pomnik żołnierzy radzieckich | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Wysokość wieży |
26,50[1] m |
| Wysokość światła |
53,00[1] m n.p.m. |
| Zasięg światła |
18,00 Mm |
| Charakterystyka światła |
Blaskowe grupowe |
| Data uruchomienia |
1 maja 1895 roku (stara latarnia) |
| Data zburzenia |
3 maja 1945 (stara latarnia) |
| Administrator | |
Położenie na mapie Krynicy Morskiej  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowodworskiego  | |
 54°23′07,2″N 19°27′03,6″E/54,385333 19,451000
| |
Latarnia Morska Krynica Morska – latarnia morska na polskim wybrzeżu Bałtyku, położona w mieście Krynica Morska (powiat nowodworski, województwo pomorskie), na Mierzei Wiślanej[2].
Latarnia znajduje się pomiędzy Latarnią Morską Gdańsk Port Północny a Latarnią Morską Bałtijsk (Rosja – obwód królewiecki).
Informacje ogólne
Latarnia morska w Krynicy nie miała za zadania wskazywania drogi do portu, ale wypełnienie luki w systemie oznakowania pomiędzy Helem a Piławą (Bałtyjsk)[3]. Latarnia jest administrowana przez Urząd Morski w Gdyni. Ma stożkowy kształt, u podstawy ma 6 metrów średnicy, a u szczytu 4,5 metra[1]. Na szczyt latarni prowadzą schody przymocowane do ścian – wewnątrz latarnia jest pusta, wchodząc na górę widoczna jest sala wejściowa latarni na dole[4]. Światło dają dwie żarówki o mocy 1000 W (220 V)[1].
Znajduje się tu jedna z jedenastu stacji brzegowych na polskim wybrzeżu systemu AIS-PL projektu HELCOM, który umożliwia automatyczne monitorowanie ruchu statków w strefie przybrzeżnej. Antena stacji w Krynicy Morskiej ma wysokość 53 m n.p.m.[5].
Historia
Pruska Administracja Morska zdecydowała o budowie latarni morskiej na Mierzei Wiślanej na 29 metrowej wydmie położonej 300 metrów od Krynicy Morskiej. Po zaakceptowaniu projektu 29 metrowej wieży z budynkiem technicznym, przystąpiono do budowy, którą zakończono po roku. Została ona zbudowana przez elbląskiego rzemieślnika Edwarda Stacha[1]. 1 maja 1895 roku światło na krynickiej latarni rozbłysło po raz pierwszy. Na czworokątnym cokole stała 19 metrowa, okrągła, ceglana wieża zakończona ośmiokątnym granitowym gzymsem i laterną w kolorze szarym. Na laternie zainstalowano obrotowy aparat Fresnela III klasy z niemieckiej firmy Picht & Co. zasilany początkowo olejem, później benzolem, gazem, aż do 1938, kiedy wprowadzono zasilanie elektryczne[3].
W dniu 3 maja 1945 roku, zaminowana przez wycofujących się Niemców, latarnia uległa zniszczeniu grzebiąc pod swoimi gruzami kilku żołnierzy radzieckich[6].
Prawie trzy lata Krynica Morska nie posiadała oznakowania nawigacyjnego. W 1948 roku, decyzją Urzędu Morskiego w Gdyni, zainstalowano prowizoryczne światło o widzialności 10 Mm na wieżyczce domu wczasowego „Bałtyk” (dawny hotel"Kaiserhof")[6]. Światło to widoczne było z Zatoki Gdańskiej i miejscowości po drugiej stronie zalewu: Tolkmicka, Fromborka i Suchacza[3].
Trzy lata później ukończono budowę nowej latarni, wraz z budynkami technicznymi, która stanęła 15 metrów od ruin starej. Autorem projektu był prof. Stanisław Puzyna z Politechniki Gdańskiej. Konstrukcję wykonano z prefabrykowanych bloczków betonowych łączonych pionowymi wkładkami ze stali zbrojonej i poziomymi wieńcami zbrojonymi, co szóstą warstwę bloczków. U dołu wieża ma średnicę 6 metrów, u góry 4,5 metra a całkowita wysokość wynosi 26,5 metra[3]. W laternie na wysokości 53 m n.p.m. umieszczono urządzenie optyczno – świetlne, składające się z cylindrycznej soczewki średnicy 1000 mm i dwupozycyjnego zmieniacza z 2 żarówkami o mocy 1000 W każda, o zasięgu 19,5 Mm[7]. Nowa latarnia została uroczyście otwarta 25 sierpnia 1951 roku[1][4]. W latach 1957–1997 pełniła również funkcję radiolatarni i nadawała alfabetem Morse'a sygnał "KM"[1][6].
Latarnia została przedstawiona na polskim znaczku pocztowym o numerze katalogowym 4093, wydanym przez Pocztę Polską w obiegu od 29 maja 2006 roku[8].
Latarnia Morska z 1895 r., zniszczona w 1945 r.
Aparat optyczny w latarni widziany z tarasu
Latarnia widziana od strony budynku latarników
Widok z latarni na Zalew Wiślany
Dane techniczne
- Położenie: 54°23'07,2" N 19°27'03,6" E
- Wysokość wieży: 26,50 m[1]
- Wysokość światła: 53,00 m n.p.m.[1]
- Zasięg nominalny światła: 18 Mm (33,336 km)[1]
- Charakterystyka światła: Blaskowe grupowe[1]
- Blask: 2,0 s
- Przerwa: 2,0 s
- Blask: 2,0 s
- Przerwa: 6,0 s
- Okres: 12,0 s
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Apoloniusz Łysejko: Polskie latarnie morskie. Wrocław: "ZET", 1998, s. 6-7. ISBN 83-86736-88-7.
- ↑ Latarnia Morska Krznica Morska. [w:] Polskie Latarnie Morskie [on-line]. [dostęp 2021-04-08].
- ↑ a b c d Renata Baczyńska, Polskie latarnie morskie i ich związek z gospodarką turystyczną, Bydgoszcz 2010, s. 68–71 [dostęp 2021-04-03].
- ↑ a b Latarnia morska w Krynicy Morskiej [online] [dostęp 2021-04-08].
- ↑ Marek Dziewicki, Marcin Waraksa: Status AIS – PL. Urząd Morski w Gdyni.
- ↑ a b c Historia Wysoczyzny Elbląskiej. [w:] Latarnie Morskie [on-line]. [dostęp 2021-04-08].
- ↑ Apoloniusz Łysejko: Latarnia w Krynicy Morskiej. Gdańsk: Towarzystwo Przyjaciół Centralnego Muzeum Morskiego, 2007, s. 24. ISBN 978-83-923976-3-2.
- ↑ Katalog znaczków pocztowych
- Latarnia na stronie Polskie Latarnie. latarnie.pti.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-13)].
| Czynne | |
|---|---|
| Nieczynne istniejące | |
| Zniszczone nieistniejące |
