Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Kostkowce

Kostkowce
Cubozoa[1]
Werner, 1973
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

parzydełkowce

Gromada

kostkowce

Synonimy

Cubomedusae[a]

Kostkowce, kubopławy (Cubozoa) – gromada zwierząt wodnych z typu parzydełkowców (Cnidaria), wcześniej zaliczanych do krążkopławów (Scyphozoa). W ich rozwoju występuje metageneza. Pokoleniem dominującym jest kubomeduza, stąd spotykana czasem nazwa zwyczajowa kubomeduzy[2] lub kostkomeduzy (Cubomedusae)[3]. Należą do nich gatunki silnie parzące, a także najbardziej jadowite[4], m.in. osa morska (Chironex fleckeri). Największym znanym przedstawicielem jest Carybdea alata. W zapisie kopalnym znany jest †Anthracomedusa turnbulli pochodzący ze środkowego kambru.

Występowanie

Głównie ciepłe wody strefy tropikalnej i subtropikalnej. Carybdea marsupialis i Carybdea rastoni spotykane są również w strefie umiarkowanej. Kubopławy nie występują w Polsce.

Charakterystyka

Kostkowce przypominają w dużym stopniu krążkopławy. Są jednak dość łatwe do odróżnienia od swoich bliskich kuzynów: widziane z góry są kwadratowe, a nie okrągłe, lepiej i szybciej pływają. Meduza ma ciało czterograniaste, dzwonkowate, z czterema ropaliami na krawędziach parasola. Jama chłonąco-trawiąca jest podzielona czterema przegrodami. Gamety są wyrzucane do jamy chłonąco-trawiącej. Polipy kubopławów mają zwykle niewielkie rozmiary. Są nazywane kubopolipami. Żyją pojedynczo, nie wytwarzają szkieletu. W odróżnieniu od krążkopławów kubopławy nie rozmnażają się przez strobilizację.

Klasyfikacja

Pierwszym znanym nauce kubopławem, opisanym przez Linneusza w 1758, był Carybdea marsupialis. W 1880 Ernst Haeckel wyodrębnił ten i podobne gatunki do taksonu, który nazwał Cubomedusae. W 1973 Werner, na podstawie odmiennego od krążkopławów cyklu życiowego i budowy polipa, podniósł je do rangi gromady, nadając im nazwę Cubozoa[5].

Jest to niewielka grupa 36 znanych nauce gatunków, grupowanych w dwóch rzędach[5]:

oraz

Uwagi

  1. Jak podano w treści, nazwa bywa podawana jako synonim całej gromady lub jednego z rzędów.

Przypisy

  1. Cubozoa, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Janet Moore: Wprowadzenie do zoologii bezkręgowców. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2011. ISBN 978-83-235-0503-7.
  3. Kostkowce, WIEM [dostęp 2014-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2014-09-27].
  4. Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4.
  5. a b Daly et al. The phylum Cnidaria: A review of phylogenetic patterns and diversity three hundred years after Linneaeus. „Zootaxa”. 1668, s. 127-182, 2007. (ang.). 
  6. Cubomedusae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2014-09-27] (ang.).

Bibliografia