Korund
 Różnokolorowe kryształy korundu | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
Al2O3 |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
9 |
| Przełam |
muszlowy, zadziorowaty |
| Łupliwość |
nie wykazuje, charakteryzuje się dobrze dostrzegalną oddzielnością |
| Pokrój kryształu |
słupkowy, beczułkowaty |
| Układ krystalograficzny |
trygonalny (pseudoheksagonalny) |
| Topliwość |
2015 ±15 °C[1] |
| Właściwości mechaniczne |
bardzo twardy (materiał ścierny) |
| Gęstość |
4,0 - 4,1 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
bezbarwny, brązowawy, różne odcienie niebieskiego i czerwonego oraz różowego, żółty, pomarańczowy, zielonkawy |
| Rysa |
biała |
| Połysk |
szklisty, tłusty do matowego |
| Współczynnik załamania |
nε1,7604, nω1,7686 |
| Inne |
czasami wykazuje dwójłomność, odmiany barwne wykazują ponadto pleochroizm w świetle przechodzącym |
Korund – minerał będący tlenkiem glinu Al2O3. Nazwa minerału wywodzi się z sanskrytu (kurivinda znaczy „rubin”).
  |
Do szlachetnych odmian należą: Inne:
Wszystkie barwne korundy – poza czerwonym, szarym i brunatnym – traktowane są jako odmiany szafiru. WłaściwościW innych odmianach występuje asteryzm, zjawisko spowodowane obecnością drobnych wrostków: w rubinach są to drobne, igiełkowate kryształki rutylu; w szafirach puste kanaliki, ułożone prawidłowo i przecinające się pod kątem 120 stopni (rubiny i szafiry gwiaździste). Bardzo rozpowszechnione są inkluzje cieczy, szczególnie w korundach cejlońskich. Korund zawiera czasami niewielkie domieszki chromu, tytanu lub żelaza. Przezroczyste odmiany krystaliczne są wyjątkowo czyste pod względem składu chemicznego. Znaczne ilości domieszek zawierają zbite odmiany drobnokrystaliczne. Barwa korundu zależy od domieszek chemicznych. Bardzo małe domieszki chromu zabarwiają korund na czerwono, tytanu na niebiesko, żelaza na żółto i brunatno (aż do barwy czarnej). |
Występowanie
Bywa spotykany w wielu skałach magmowych i metamorficznych oraz okruchowych. Jest minerałem pospolitym.
Miejsca występowania to głównie: Stany Zjednoczone (Karolina Północna), Madagaskar, Kanada, Ural, Birma (okolice Mogok, Mandalaj, Myitkyiny) i Tajlandia (okolice Bangkoku).
W Polsce występuje tylko na Dolnym Śląsku, najlepszej jakości korundy niebieskie (szafiry) znane są z Kruczych Skał w Karpaczu. Korund został stwierdzony także w Złotym Stoku, Rędzinach (Rudawy Janowickie), Bystrzycy górnej (rubiny), Zagórzu Śląskim (Góry Sowie), Bielicy k. Stronia Śląskiego. Występuje także w aluwinach Izery oraz Kaczawy oraz osadach złotonośnych w rejonie Sulikowa, Złotoryi i Nowego Kościoła[2].
Zastosowanie
Bardzo cenny kamień, używany od dawna do zdobienia. Przezroczyste odmiany korundu są cennymi kamieniami szlachetnymi, od dawna używanymi do celów zdobniczych, np. do pierścieni, brosz, wisiorków i innych ozdób.
Drobnokrystaliczne, zbite, ziarniste odmiany korundu (np. szmergiel) są stosowane do celów przemysłowych jako materiał ścierny i polerski oraz jako surowiec na kamienie łożyskowe w zegarkach. Do tego typu zastosowań przemysłowych stosowana jest często jego syntetyczna postać – elektrokorund[3].
Korund w nazwie własnej
Nazwę tę do przejęcia przez Saint-Gobain Abrasives SA nosiła Fabryka Materiałów i Wyrobów Ściernych „Korund” w Kole, co było jednak związane z nazwą miejscowości (Koło) i węgliku krzemu (karborund).
Przypisy
- ↑ CRC Handbook of Chemistry and Physics, 73th ed.; s. 4-36; CRC Press LLC: Boca Raton, 1993.
- ↑ Eligiusz Szełęg, MINERAŁY I SKAŁY POLSKI, MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2023, s. 92, ISBN 978-83-7763-668-8 (pol.).
- ↑ Materiały ścierne. Andre abrasive articles. [dostęp 2016-10-19].