Konrad Bartoszewski

Wir, Zadora, Łada

porucznik
Data i miejsce urodzenia	5 lipca 1914 Baranówka, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	21 kwietnia 1987 Lublin, Polska
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Armia Krajowa
Stanowiska	dowódca Kursu Młodszych Dowódców Piechoty AK Obwodu Biłgorajskiego, dowódca Rejonu AK Józefów Biłgorajski, dowódca zgrupowania partyzantów AK podczas bitwy pod Osuchami
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa: kampania wrześniowa, powstanie zamojskie bitwa pod Osuchami działania zbrojne podziemia antykomunistycznego w Polsce
Późniejsza praca	KUL
Odznaczenia

Konrad Czesław Bartoszewski, ps. „Wir”, „Zadora”, „Łada”, porucznik Armii Krajowej, pisarz (ur. 5 lipca 1914 w Baranówce na Wołyniu, zm. 21 kwietnia 1987 w Lublinie) – dowódca oddziału partyzanckiego działającego pod Józefowem (powiat biłgorajski) podczas II wojny światowej.

Studiował polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Był uczestnikiem kampanii wrześniowej, walkę zakończył 24 września pod Tomaszowem Lubelskim.

Po klęsce kampanii zamieszkał w Józefowie, w tamtejszych okolicach rozpoczął działalność konspiracyjną w Armii Krajowej. Został dowódcą Rejonu Józefów, dowodzony przez niego oddział stoczył wiele walk z Niemcami. 25 lutego 1943 roku został aresztowany, jednak po brawurowej akcji odbił go oddział dowodzony przez podporucznika Czesława Mużacza ps. „Selim”. Następnego dnia w odwecie Niemcy rozstrzelali publicznie członków rodziny Konrada Bartoszewskiego – rodziców Janinę i Wacława oraz siostrę Wienisławę.

W akcji Sturmwind II był dowódcą zgrupowania partyzantów Armii Krajowej i autorem planu bitwy pod Osuchami. Jako jeden z nielicznych polskich dowódców biorących udział w tej bitwie przeżył.

Po wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski, wraz z oddziałem nie złożył broni. 28 stycznia 1945 roku zaatakował więzienie Urzędu Bezpieczeństwa-Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych w Biłgoraju i odbił więzionych członków Armii Krajowej.

Oddział został rozwiązany w sierpniu 1945 roku. Sam Konrad Bartoszewski zamieszkał w Warszawie; ujawnił się w 1945 roku. W 1952 roku został aresztowany, w 1955 roku został zwolniony z powodu złego stanu zdrowia. W 1969 roku na Uniwersytecie Wrocławskim otrzymał stopień doktora nauk humanistycznych. Karierę pisarską rozpoczął publikując swoje wspomnienia z lat okupacji.

Po uzyskaniu doktoratu z filologii polskiej (poświęconemu Mieczysławowi Romanowskiemu) został pracownikiem Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Był współtwórcą Encyklopedii Katolickiej (rozpoczął pracę 1 października 1969 roku).

Był autorem izby pamięci im. Mieczysława Romanowskiego w Szkole Podstawowej w Józefowie.

Został odznaczony przez papieża Jana Pawła II orderem Pro Ecclesia et Pontifice.

Pośmiertnie nadano mu tytuł Honorowego Obywatela Józefowa^[1].

• „Sąd polowy” (1995)