Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Konopie

Konopie
Ilustracja
Cannabis sativa
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

konopiowate

Rodzaj

konopie

Nazwa systematyczna
Cannabis L.
Sp. Pl.: 1027 (1753)[3]

Konopie (Cannabis L.) – rodzaj roślin należący do rodziny konopiowatych. Rodzaj dość powszechnie uznawany jest przez botaników za monotypowy z konopiami siewnymi (Cannabis sativa) jako jedynym gatunkiem. Część badaczy wydziela jednak kilka gatunków w obrębie rodzaju. Koncepcja wyróżnienia konopi indyjskich pojawiła się po raz pierwszy w roku 1783 w "Encyclopedique de botanique". Gatunek został opisany przez Jeana Baptiste Pierre Antoine de Monet de Lamarcka[4]. Badania genetyczne na roślinach pochodzących z różnych części świata potwierdzają politypową koncepcję rodzaju i pozwalają wyróżnić konopie siewne, indyjskie i dzikie oraz siedem taksonów domniemanych. Wyniki te pozwalają przypisać pulę genową roślin uprawianych na nasiona i włókna w Europie, Azji Mniejszej, Azji środkowej do C. sativum. Rośliny należące do puli genowej C. indica uprawiane są na nasiona i włókna w Azji wschodniej, jako narkotyk w Azji południowej, Afryce i Ameryce Łacińskiej oraz rosną jako rośliny dzikie w Indiach i Nepalu. Trzecia pula genowa obejmuje rośliny ruderalne w Azji środkowej[5]. Rośliny określane jako konopie dzikie C. ruderalis rejestrowane m.in. w Europie i Polsce, są zdziczałymi formami C. sativa i ich odrębność taksonomiczna jest wątpliwa[6].

Siostrzanym rodzajem jest chmiel Humulus[2]. Prawdopodobnie pierwotnym miejscem występowania konopi są okolice jeziora Kuku-nor na Wyżynie Tybetańskiej, skąd rodzaj rozprzestrzenił się do Europy około 6 mln lat temu i wschodnich Chin nieco ponad 1 milion lat temu. Najstarsze pozostałości pyłku na południe od Himalajów datowane są na około 325 600 lat temu, a w Japonii na około 10 000 lat temu[7].

Podział na gatunki[8][3]

Gatunki, których odrębność taksonomiczna jest kwestionowana[8][6]:

Przypisy

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-21] (ang.).
  3. a b Cannabis L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-05-13].
  4. William A. Emboden. Cannabis — a polytypic genus. „Economic Botany”. 28 (3), s. 304–310, 1974. DOI: 10.1007/BF02861427. ISSN 0013-0001. (ang.). 
  5. Karl W. Hillig. Genetic evidence for speciation in Cannabis (Cannabaceae). „Genetic Resources and Crop Evolution”. 52 (2), s. 161–180, 2005. DOI: 10.1007/s10722-003-4452-y. ISSN 0925-9864. (ang.). 
  6. a b Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 48, 208, ISBN 978-83-62975-45-7.
  7. John M. McPartland, William Hegman, Tengwen Long, Cannabis in Asia: its center of origin and early cultivation, based on a synthesis of subfossil pollen and archaeobotanical studies, „Vegetation History and Archaeobotany”, 2019, DOI10.1007/s00334-019-00731-8 (ang.).
  8. a b Genus Cannabis L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-05-13].