Koniczyna biała
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Podrodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
koniczyna biała |
Nazwa systematyczna | |
Trifolium repens L. Sp. pl. 2:767. 1753 |
Koniczyna biała, koniczyna rozesłana (Trifolium repens L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny bobowatych. Pochodzi z obszarów Europy, Azji, północnej Afryki, rozprzestrzenił się także w Australii, Nowej Zelandii i w Ameryce Środkowej[3]. Jest uprawiany w wielu rejonach świata. W Polsce pospolity na stanowiskach naturalnych, jest również uprawiany.
Morfologia
- Łodyga
- Płożąca się, długości do 45 cm, bezlistna, gładka i pełna. Ma zdolność zakorzeniania się.
- Liście
- Trzylistkowe, długoogonkowe, odwrotnie jajowate, o ząbkowanych brzegach. Na górnej stronie liścia występuje jasna plama w kształcie podkowy. Wieczorem listki składają się pionowo do góry. Posiada jajowate, błoniaste przylistki zakończone szydlastym wyrostkiem i w większości zrośnięte w rurkę obejmującą łodygę.
- Kwiaty
- Kulista główka wyrastająca na długiej szypułce, zawierająca 40-80 obcopylnych kwiatów motylkowych. Rurka korony jest krótsza, niż u koniczyny łąkowej. Barwa biała do kremowej.
- Owoce
- Dwu-czteronasienny, wydłużony, łatwo pękający strąk. Nasiona drobne, o sercowatym kształcie i jasno- lub ciemnożółtej barwie, z połyskiem.
- Korzeń
- Roślina płytko zakorzeniona, o licznych korzeniach przybyszowych.
Biologia i ekologia
Bylina, hemikryptofit, roślina azotolubna. Siedlisko: pastwiska, łąki, przydroża. W uprawach rolnych, szczególnie warzyw i na trawnikach bywa uciążliwym, trudnym do zwalczenia chwastem. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Lolio-Cynosuretum[4]. Kwitnie od maja do września, po przekwitnięciu kwiaty brunatnieją. Zapylane są przez trzmiele lub inne pszczoły. Nasiona rozsiewane są przez zwierzęta (zoochoria) – po przejściu przez ich układ pokarmowy nie tracą zdolności do kiełkowania.
Zastosowanie
- Roślina pastewna. Znajduje się w rejestrze roślin rolniczych Unii Europejskiej. Jest jedną z najcenniejszych roślin pastwiskowych, zawiera dużo białka i bardzo długo jest mięsista. Jest odporna na przygryzanie i deptanie. Dzięki rozłogom szybko wypełnia wydeptane miejsca. Nie nadaje się jednak do uprawy jako samodzielna roślina pastewna z powodu zbyt niskiego wzrostu uniemożliwiającego koszenie. Bywa natomiast podsiewana w zbożach na poplon i w mieszankach na użytkach zielonych.
- Roślina lecznicza. surowcem zielarskim są kwiaty (Flos Trifolii albi) zbierane w okresie kwitnienia. Są one składnikiem mieszanek ziołowych stosowanych przeciwreumatycznie i przeciwartretycznie; naparów z kwiatów stosowanych w schorzeniach reumatycznych, dnie, grypie, przeziębieniach, chorobach kobiecych; do kąpieli z dodatkiem naparu z kwiatów w chorobach reumatycznych i w stanach zapalnych żył[5].
- Roślina miododajna. Jest doskonałą rośliną miododajną. W odróżnieniu od koniczyny czerwonej zapylanej przede wszystkim przez trzmiele, nektar koniczyny białej jest osiągalny również dla pszczół miodnych, których języczki są krótsze niż u trzmieli. Wydajność miodowa zwarcie rosnącej koniczyny białej osiąga 100 kg/ha.
- Dawniej z jej kwiatów uzyskiwano żółty barwnik do barwienia tkanin.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
- ↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-22].
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Danuta Rybak , Rośliny Lecznicze ATLAS, Warszawa 1993: Arkady, s. 142, ISBN 83-213-3634-5 .
Bibliografia
- Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
- D. Gayówna, Ewa Śliwińska: Rośliny łąk. Warszawa: PZWS, 1960.
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- BioLib: 40060
- EoL: 703436
- EUNIS: 172101
- Flora of China: 200012344
- Flora of North America: 200012344
- FloraWeb: 6063
- GBIF: 5358748
- identyfikator iNaturalist: 55745
- IPNI: 523626-1
- ITIS: 26206
- NCBI: 3899
- Plant Finder: 280497
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): ild-8135
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:523626-1
- Tela Botanica: 69341
- identyfikator Tropicos: 13034184
- USDA PLANTS: TRRE3
- CoL: 58Q4Y