Esztergom

komitat
Herb
Państwo	Węgry
Siedziba	Ostrzyhom
Data likwidacji	1918
Powierzchnia	1 076 km²
Populacja (1910) • liczba ludności	87 651
• gęstość	81,5 os./km²
Plan
Położenie na mapie Królestwa Węgier
Multimedia w Wikimedia Commons

Komitat Esztergom (węg. Esztergom vármegye, łac. comitatus Strigoniensis, pol. komitat Ostrzyhom) – dawny komitat w środkowej części Królestwa Węgier.

Komitat był jednym z najstarszych na Węgrzech, powstał pod koniec X w. Rozciągał się na obu brzegach Dunaju. Podczas najazdów tureckich komitat został spustoszony po klęsce pod Mohaczem 29 sierpnia 1526 r. Po upadku Budy w 1541 r. Turcy zajęli część komitatu na lewym brzegu Dunaju, a w 1543 r. także Ostrzyhom. Okupowana przez Imperium Osmańskie południowa część komitatu utworzyła sandżak Estergon w ejalecie Budin. W 1594 r. wojska cesarskie wyzwoliły Ostrzyhom, ale w 1605 r. ponownie został zajęty przez Turków. W 1663 r. Turcy zdobyli całe terytorium komitatu, a jego północna część weszła w skład ejaletu Uyvar. Komitat zostały przywrócone po wyparciu Turków w 1691 r. W wyniku reform józefińskich w latach 1786-1790 komitat był połączony z komitatem Komárom w komitat Komárom-Esztergom. Następnie znów samodzielny komitat. Siedzibą władz komitatu był zamek w Ostrzyhomiu, od którego komitat wziął swą nazwę, a następnie od 1543 r. - kiedy terytorium stało się częścią Imperium Osmańskiego - siedziba znajdowała się poza komitatem, w latach 1605–1663 w Érsekújvár w komitacie Nyitra, a ostatecznie od 1714 r. siedzibą było miasto Ostrzyhom^[1].

W okresie przed I wojną światową komitat dzielił się na dwa powiaty i jedno miasto.

Po traktacie w Trianon komitat został podzielony pomiędzy Czechosłowację i Węgry. Pozostała przy Węgrzech część została w 1923 r. połączona z pozostałą częścią komitatu Komárom w nowy komitat Komárom és Esztergom^[2].

W wyniku pierwszego arbitrażu wiedeńskiego w 1938 r. północna część komitatu powróciła do Węgier i komitat został odtworzony. Po drugiej wojnie światowej przywrócono granicę z 1938 r.

Obecnie teren komitatu jest podzielony pomiędzy kraj nitrzański na Słowacji, pozostała przy Węgrzech część po reformie administracyjnej z 1950 r. wchodzi w skład komitatu Komárom-Esztergom ze stolicą w Tatabánya.

• Węgierska Encyklopedia Katolicka (węg.)