Komenda Rejonu Uzupełnień Lida
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie |
1920 |
Rozformowanie |
1920, 1939 |
Tradycje | |
Rodowód |
PKU Lida[1] |
Działania zbrojne | |
kampania wrześniowa | |
Organizacja | |
Dyslokacja | |
Podległość | |
Skład |
PKU typ I |
Komenda Rejonu Uzupełnień Lida (KRU Lida) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[2].
Historia komendy
25 stycznia 1922 roku w lokalu „Koła Polek” w Lidzie odbyło się zebranie przedstawicieli miasta i wpływowych osób pod przewodnictwem burmistrza Roszkowskiego. W trakcie zebrania kapitan Zieliński-Zielan przedstawił stanowisko Ministerstwa Spraw Wojskowych w kwestii powołania Związków Strzeleckich, a podporucznik Mikiewicz, oficer instrukcyjny przy PKU zaprezentował efekty dotychczasowej pracy w powiatach lidzkim i wołożyńskim. Efektem zebrania było powołanie Obywatelskiego Tymczasowego Komitetu Organizacyjnego Towarzystwa Związku Strzeleckiego w Lidzie. Na zakończenie zebrania, jego uczestnikom podziękowania złożył komendant PKU major Chrystowski[3].
Z dniem 1 czerwca 1922 roku została zlikwidowana gospoda inwalidzka przy PKU Lida. W tym czasie komenda w dalszym ciągu pozostawała na obszarze podporządkowanym Dowództwu 2 Armii[4].
Z dniem 21 maja 1929 roku na obszarze województwa nowogródzkiego został utworzony powiat szczuczyński[5], który został włączony do PKU Lida[6].
W marcu 1930 roku PKU Lida nadal podlegała Dowództwu Okręgu Korpusu Nr III i administrowała powiatami: lidzkim, wołożyńskim i szczuczyńskim (woj. nowogródzkiego)[a][7]. W grudniu tego roku posiadała skład osobowy typ I[8].
31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[9].
19 marca 1932 roku ogłoszono nadanie Krzyża Niepodległości chor. Napoleonowi Gustawowi Banaszewskiemu z PKU Lida[10][11].
1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Lida została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Lida przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[12], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[13]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Lida normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[14] .
Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr III, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował powiaty: lidzki, wołożyński i szczuczyński[2].
Obsada personalna
Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Lida, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938 roku.
- Komendanci
- ppłk Franciszek Ksieniewicz (od I 1920[15])
- mjr piech. Józef Chrystowski (1922[16] → komendant PKU Wilno)
- ppłk piech. Jan Karol Kopeć (1923[17] – I 1925 → 85 pp[18])
- mjr / ppłk piech. Władysław Putrament (II 1925[19] – IX 1933[20])
- ppłk dypl. piech. Modest Wacław Ratuszyński (IX 1933[21] – VII 1935 → dyspozycja dowódcy OK III[22])
- mjr piech. Karol Józef Klimczyk (VIII 1935[23] – ? → komendant RU Kielce)
- mjr piech. Stanisław Kuszelewski (do 1939[24], †1940 Katyń)
- I referent
- kpt. piech. Stefan IV Zieliński (był w 1923 – I 1925[18] → I referent PKU Mołodeczno w Wilejce)
- mjr piech. Stefan Sacewicz (I 1925[18] – II 1926 → kierownik I referatu)
- II referent
- urzędnik wojskowy XI rangi Stanisław Talko-Brzecki (do XII 1922[27] → OE Lida)
- kpt. piech. Stanisław II Moniuszko (XII 1922[28] – 17 X 1923[29] → PKU Kielce)
- kpt. kanc. Piotr Hłuszanin (od 17 X 1923[30])
- por. piech. Jan Strzyżewski (XII 1923[31] – III 1924[32] → I referent PKU Mołodeczno w Wilejce)
- por. piech. Bolesław Leszczyński (XII 1923[32] – II 1926 → kierownik II referatu)
- referent – urzędnik wojsk. XI rangi Stefan Ceremuga
- oficer instrukcyjny – por. piech. Kazimierz Ankiewicz (do VI 1925[33] → 77 pp)
- oficer ewidencyjny na powiat lidzki
- urzędnik wojskowy XI rangi Stanisław Talko-Brzecki (od XII 1922)
- por. piech. Zygmunt Tumielewicz (1923 – VI 1924[34] → 76 pp)
- oficer ewidencyjny Wołożyn – wakat
- kierownik I referatu administracji rezerw
- mjr piech. Stefan Sacewicz (od II 1926)
- mjr piech. Wojciech Dziadosz (od IV 1928[38])
- kpt. piech. Antoni Michalski (był w 1932 – VI 1938 → kierownik I referatu KRU)
- kierownik II referatu poborowego
- por. piech. Bolesław Leszczyński (od II 1926, był w 1928)
- por. piech. Szczepan Kornet (IX 1930[39] – VI 1938 → kierownik II referatu KRU)
- referent
- por. Stanisław Jundziłło-Zalfresso (od II 1926 → PKU Jarocin)
- por. piech. Szczepan Kornet (był w 1928, do IX 1930 → kierownik II referatu)
- kierownik I referatu ewidencji – mjr adm. (piech.) Antoni Michalski (był w III 1939) †1940 Katyń[41]
- kierownik II referatu uzupełnień – kpt. adm. (piech.) Szczepan Kornet[c] (był w III 1939 → w niewoli sowieckiej)
Uwagi
- ↑ Minister spraw wojskowych polecił wszystkim formacjom i urzędom rozróżniać dwa powiaty szczuczyńskie, istniejące w województwie białostockim i nowogródzkim, w ten sposób by obok nazwy powiatu podawać nazwę właściwego województwa
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[40].
- ↑ Kapitan Kornet był więźniem Obozu NKWD w Griazowcu, a po uwolnieniu został członkiem Komisji Poborowej nr 1 w tym obozie[42].
Przypisy
- ↑ Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 35.
- ↑ a b Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
- ↑ Korespondencje. Z Lidy. „Polska Zbrojna”. 68, s. 3, 1922-03-11. Warszawa.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 6 czerwca 1922 roku, poz. 346.
- ↑ Dz.U. z 1929 r. nr 33, poz. 307.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 25 z 23 lipca 1929 roku, poz. 246.
- ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 31 lipca 1931 roku, poz. 290.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 19 marca 1932 roku, s. 199.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 287, poz. 381.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 173.
- ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
- ↑ Historia WKU Suwałki ↓.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 24 stycznia 1920 roku, s. 13.
- ↑ Mogiła nieznanego oficera. „Polska Zbrojna”. 243, s. 3, 1922-09-07. Warszawa.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1469.
- ↑ a b c Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 18 stycznia 1925 roku, s. 27.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 18 z 17 lutego 1925 roku, s. 79.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933 roku, s. 193.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 28 września 1933 roku, s. 194.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 90.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935 roku, s. 97.
- ↑ a b Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 851.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1469, 1554.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1338.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 57 z 20 grudnia 1922 roku, s. 930.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 57 z 20 grudnia 1922 roku, s. 929.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 69 z 1 listopada 1923 roku, s. 733.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 69 z 1 listopada 1923 roku, s. 734.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 11 stycznia 1924 roku, s. 10.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 22 marca 1924 roku, s. 142.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 65 z 18 czerwca 1925 roku, s. 328.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 12 czerwca 1924 roku, s. 323.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 10.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 117, 124, 143, 152.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 517.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 158.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 28.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Убиты в Катыни 2015 ↓, s. 512.
- ↑ Jaczyński 2012 ↓, s. 51.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Убиты в Катыни. Книга Памяти польских военнопленных - узников Козельского лагеря НКВД, расстрелянных по решению политбюро ЦК ВКП(б) от 5 марта 1940 года. Лариса Еремина (red.). Москва: Общество «Мемориал» – Издательство «Звенья», 2015. ISBN 978-5-78700-123-5.
- Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
- Stanisław Jaczyński. Losy oficerów polskich ocalałych z zagłady na Wschodzie po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej, czerwiec-sierpień 1941 roku. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 1 (239), 2012. Warszawa: Wojskowe Biuro Badań Historycznych. ISSN 1640-6281.
- Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
Linki zewnętrzne
- Jarosław Kowalewski: Historia Wojskowej Komendy Uzupełnień w Suwałkach. Wojskowa Komenda Uzupełnień w Suwałkach. [dostęp 2022-05-01].