Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Komenda Rejonu Uzupełnień Kałusz

Komenda Rejonu Uzupełnień Kałusz
Powiatowa Komenda Uzupełnień
Kałusz
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1921

Rozformowanie

1939

Tradycje
Rodowód

PKU Kałusz

Działania zbrojne
kampania wrześniowa
Organizacja
Dyslokacja

Kałusz

Podległość

DOK VI

Skład

PKU typ III

Komendy rejonów uzupełnień DOK VI

Komenda Rejonu Uzupełnień Kałusz (KRU Kałusz) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[1].

Historia komendy

15 listopada 1921 roku, po wprowadzeniu podziału kraju na dziesięć okręgów korpusów oraz wprowadzeniu pokojowej organizacji służby poborowej, na terenie Okręgu Korpusu Nr VI została utworzona Powiatowa Komenda Uzupełnień Kałusz. Okręg poborowy PKU Kałusz obejmował powiaty: doliński i kałuski, które zostały wyłączone z okręgu poborowego PKU 47 pp w Stryju. W każdym z miast powiatowych (Dolinie i Kałuszu) rezydował oficer ewidencyjny[2][3][4][5][6][7].

18 listopada 1924 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej[8], a 15 kwietnia 1925 roku rozporządzenie wykonawcze ministra spraw wojskowych do tejże ustawy, wydane 21 marca tego roku wspólnie z ministrami: spraw wewnętrznych, zagranicznych, sprawiedliwości, skarbu, kolei, wyznań religijnych i oświecenia publicznego, rolnictwa i dóbr państwowych oraz przemysłu i handlu[7]. Wydanie obu aktów prawnych wiązało się z przejęciem przez władze cywilne (administracji I instancji) większości zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem poboru[9][10]. Przekazanie większości zadań władzom cywilnym umożliwiło organom służby poborowej zajęcie się wyłącznie racjonalnym rozdziałem rekruta oraz ewidencją i administracją rezerw. Do tych zadań dostosowana została organizacja wewnętrzna powiatowych komend uzupełnień i ich składy osobowe. Poszczególne komendy różniły się między sobą składem osobowym w zależności od wielkości administrowanego terenu[11].

Zadania i nowa organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej[9]. W skład PKU Kałusz wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy[9]. Nowa organizacja i obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926 roku. Z tą chwilą zniesione zostały stanowiska oficerów ewidencyjnych[12][13][14].

12 marca 1926 roku została ogłoszona obsada personalna Przysposobienia Wojskowego, zatwierdzona rozkazem Dep. I L. 6000/26 przez pełniącego obowiązki szefa Sztabu Generalnego gen. dyw. Edmunda Kesslera, w imieniu ministra spraw wojskowych. Zgodnie z nową organizacją pokojową Przysposobienia Wojskowego zostały zlikwidowane stanowiska oficerów instrukcyjnych przy PKU, a w ich miejsce utworzone rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 7600/Org. 25 stanowiska oficerów przysposobienia wojskowego w pułkach piechoty[15].

Od 1926 roku, obok ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Kałusz normowała „Tymczasowa instrukcja służbowa dla PKU”, wprowadzona do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.[16]

W marcu 1930 roku PKU Kałusz była nadal podporządkowana Dowództwu Okręgu Korpusu Nr VI we Lwowie i nadal administrowała powiatami: dolińskim i kałuskim[17]. W grudniu tego roku komenda posiadała skład osobowy typ III[16].

31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[18].

1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa PKU Kałusz została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Kałusz przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[19], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[20]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Kałusz normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[21].

Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr VI, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień nie uległ zmianie i nadal obejmował powiaty: doliński i kałuski[1].

W planie mobilizacyjnym „W” KRU Kałusz nie została obarczona zadaniem formowania innych oddziałów. Po ogłoszeniu mobilizacji funkcjonowała na podstawie etatu pokojowego. Pod względem ewidencji i uzupełnień miała być przydzielona do Ośrodka Zapasowego 5 DP[22], i nadal podlegała dowódcy Okręgu Korpusu Nr VI pod każdym względem[23].

Obsada personalna

Poniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Kałusz, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938 roku.

Komendanci
Stopień, imię i nazwisko Okres pełnienia funkcji Kolejne stanowisko (dalsze losy)
mjr / ppłk piech. Jan Ksionek 1923[5] – XII 1924[24] komendant PKU Łomża
ppłk piech. Robert Risy XII 1924[24] – II 1927[25] stan spoczynku z dniem 30 IV 1927
mjr kanc. Oswald Szałowski II 1927[26] – II 1929[27] dyspozycja dowódcy OK VI
mjr piech. Bronisław Teofil Piwko[a] III 1929[30] – X 1930[31] stan spoczynku z dniem 31 XII 1930
mjr piech. Feliks Dąbrowski X 1930 – III 1934[33] dyspozycja dowódcy OK VI
ppłk piech. Zygmunt Szafranowski VI 1934[34] – VIII 1935[35] komendant PKU Białystok
mjr piech. Adam Smyk[b] VIII 1935[35] – 1939[37]
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1921–1925[38][6]
I referent por. piech. Józef Benedykt Konopka 1923 – II 1926 kierownik II referatu
II referent urzędnik wojsk. XI rangi / chor. Wojciech Woźniak[c] 1923 – 1925
por. kanc. Tadeusz Penar 1 XII 1924[40] – II 1926 referent
oficer instrukcyjny por. piech. Wojciech Gładysz V 1924[41] – III 1926[42] 48 pp
oficer ewidencyjny na powiat doliński urzędnik wojsk. XI rangi / chor. Jakub Łoza[d] 1923 – 1925
oficer ewidencyjny na powiat kałuski urzędnik wojsk. XI rangi Leopold Nowy od 1 XII 1922[43]
por. kanc. Marian Csadek 1924 – II 1926[44] referent PKU Krzemieniec
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[45][46][47][48]
kierownik I referatu administracji rezerw

i zastępca komendanta

kpt. kanc. Adolf I Thiel II 1926 – ? PKU Gródek Jagielloński
mjr piech. Bronisław Teofil Piwko X 1927[29] – III 1929[30] komendant PKU
mjr art. Witold I Kamiński[e] p.o. III 1929[56] – IX 1930[57] dyspozycja dowódcy OK VI
mjr piech. Feliks Dąbrowski IX[58] – X 1930[59] komendant PKU
kpt. piech. Tadeusz Alfred Kazimierz Bukowczyk od IX 1930[60] – był w VI 1935 kierownik I referatu KRU Łódź Powiat
kierownik II referatu poborowego por. piech. Józef Benedykt Konopka II 1926 – III 1930[61] referent w PKU Lwów Powiat
kpt. piech. Czesław Jan Krygier III[62] – IX 1930[63] kierownik I referatu PKU Szamotuły
por. piech. Józef Podwapiński IX 1930[64] – VI 1938 kierownik II referatu KRU
referent por. kanc. Tadeusz Józef Penar[f] II 1926 – VII 1929[67] referent poborowy w DOK VI
por. piech. Józef Podwapiński III[62] – IX 1930 kierownik II referatu
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[37][g]
kierownik I referatu ewidencji kpt. adm. (piech.) Kazimierz Andrusiewicz był w III 1939 służył w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie
kierownik II referatu uzupełnień kpt. adm. (piech.) Józef Podwapiński był w III 1939 od IX 1939 w niemieckiej niewoli, w Oflagu VI E Dorsten[69]

Uwagi

  1. ↑ Mjr piech. Bronisław Teofil Piwko (ur. 31 lipca 1884 we Lwowie, zm. 5 maja 1935 we Lwowie) w maju 1927 roku został zwolniony ze stanowiska dowódcy I batalionu 28 Pułku Strzelców Kaniowskich w Łodzi z równoczesnym przeniesieniem służbowym do Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa Miasto II na przeciąg czterech miesięcy[28]. W październiku 1927 roku został przeniesiony do PKU Kałusz na stanowisko kierownika I referatu administracji rezerw i zastępcy komendanta[29]. W marcu 1929 roku został przesunięty na stanowisko komendanta PKU Kałusz[30]. Z dniem 1 listopada 1930 roku został zwolniony ze stanowiska komendanta i skierowany na dwumiesięczny urlop z zachowaniem uposażenia czynnego wraz z dodatkami. Z dniem 31 grudnia 1930 roku został przeniesiony w stan spoczynku[31]. W 1934 roku pozostawał w ewidencji PKU Lwów Miasto. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VI. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[32].
  2. ↑ Mjr piech. Adam Smyk (ur. 16 grudnia 1893) był odznaczony Krzyżem Walecznych i Złotym Krzyżem Zasługi[36].
  3. ↑ Urzędnik wojsk. XI rangi Wojciech Woźniak (ur. 28 marca 1880) z dniem 1 stycznia 1925 roku został mianowny chorążym zawodowym w piechocie z równoczesnym wcieleniem do 54 pp i poostawieniem na dotychczasowym stanowisku w PKU Kałusz[39].
  4. ↑ Urzędnik wojsk. XI rangi Jakub Łoza (ur. 25 lipca 1881) z dniem 1 stycznia 1925 roku został mianowny chorążym zawodowym w piechocie z równoczesnym wcieleniem do 54 pp i poostawieniem na dotychczasowym stanowisku w PKU Kałusz[39].
  5. ↑ Mjr art. Witold I Kamiński ur. 6 czerwca (24 maja) 1888 w Kijowie, w rodzinie Witolda (1859–1931), lekarza, hydroterapeuty, i Berty Dragonat. Jak wspomina córka majora – Barbara Kamińska-Samborska „ze służby w armii carskiej zostało mu kilka odznaczeń i doświadczenie wojskowe”. W grudniu 1918 w Lublinie został adiutantem 3 Baterii Artylerii Konnej. 9 września 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu kapitana, w artylerii, w grupie oficerów byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej. Służył wówczas w I dywizjonie Syberyjskiego Pułku Artylerii Polowej[49]. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w 20 Dywizjonie Artylerii Ciężkiej[50]. W marcu 1927 został przeniesiony z 3 Pułku Artylerii Ciężkiej w Wilnie do 26 Pułku Artylerii Polowej w Skierniewicach na stanowisko pełniącego obowiązki kwatermistrza[51]. 12 kwietnia tego roku został mianowany na stopień majora ze starszeństwem z 1 stycznia 1927 i 51. lokatą w korpusie oficerów artylerii[52]. Po awansie został zatwierdzony na stanowisku kwatermistrza, a kwietniu 1928 przesunięty na stanowisko dowódcy I dywizjonu[53]. W marcu 1929 został przeniesiony macierzyście do kadry oficerów artylerii z równoczesnym przeniesieniem służbowym do PKU Kałusz na stanowisko pełniącego obowiązki kierownika I referatu administracji rezerw. We wrześniu 1930 został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr VI, a z dniem 31 marca 1931 przeniesiony w stan spoczynku[54]. W 1934, jako oficer stanu spoczynku pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Wilno Miasto. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr III. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[55].
  6. ↑ Tadeusz Józef Penar (ur. 21 sierpnia 1898) w marcu 1934 roku został przeniesiony z korpusu oficerów administracji (dział kancelaryjny) do korpusu oficerów piechoty w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 grudnia 1922 roku i 4,6 lokatą, z pozostawieniem na zajmowanym stanowisku w DOK VI[65]. W marcu 1939 roku, w stopniu kapitana, w dalszym ciągu pełnił służbę w DOK VI we Lwowie[66].
  7. ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[68].

Przypisy

  1. ↑ a b Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
  2. ↑ Ostanek 2013 ↓, s. 103–104.
  3. ↑ Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 37.
  4. ↑ Rozkaz DOGen. Kielce ↓, Nr 69 z 23 czerwca 1921 roku, zał. nr 2 do pkt 11.
  5. ↑ a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1466.
  6. ↑ a b Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1334.
  7. ↑ a b Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252.
  8. ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609.
  9. ↑ a b c Jarno 2001 ↓, s. 169.
  10. ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, autor użył sformułowania „wszystkie czynności przygotowawcze do poboru, jak również jego przeprowadzenie przeszły do władz administracyjnych”, co nie odpowiadało podziałowi kompetencji władz wojskowych i cywilnych, określonych we wspomnianych aktach prawa.
  11. ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393–394.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7-20.
  13. ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, wg autora stanowiska oficerów ewidencyjnych, po krótkotrwałym przydzieleniu ich do władz administracyjnych, zostały zniesione w 1925 roku.
  14. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 169, autor także datuje zniesienie stanowisk oficerów ewidencyjnych na rok 1925, co stoi w sprzeczności z ogłoszoną 4 lutego 1926 roku obsadą służby poborowej na stopie pokojowej.
  15. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 1-10.
  16. ↑ a b Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
  17. ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
  18. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 31 lipca 1931 roku, poz. 290.
  19. ↑ Jarno 2001 ↓, s. 173.
  20. ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
  21. ↑ Historia WKU Suwałki ↓.
  22. ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 797.
  23. ↑ Zarzycki 1995 ↓, s. 248.
  24. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 134 z 24 grudnia 1924 roku, s. 757.
  25. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1927 roku, s. 38, 44.
  26. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 lutego 1927 roku, s. 66.
  27. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 14 lutego 1929 roku, s. 72, 83, z dniem 31 maja 1929 roku został przeniesiony w stan spoczynku.
  28. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 maja 1927 roku, s. 126.
  29. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 301.
  30. ↑ a b c Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 22 marca 1929 roku, s. 102.
  31. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 21 stycznia 1930 roku, s. 2, 16.
  32. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 327, 968.
  33. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 30 marca 1934 roku, s. 133.
  34. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 159.
  35. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 sierpnia 1935 roku, s. 97.
  36. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 22.
  37. ↑ a b Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 848.
  38. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1466, 1561, 1563, 1570.
  39. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 27 stycznia 1925 roku, s. 41.
  40. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 119 z 7 listopada 1924 roku, s. 665.
  41. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 48 z 15 maja 1924 roku, s. 276.
  42. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 6.
  43. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 51 z 3 grudnia 1922 roku, s. 889.
  44. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 9.
  45. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 15.
  46. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 514.
  47. ↑ Lista starszeństwa 1933 ↓, s. 20, 50, 88.
  48. ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 10, 49, 88.
  49. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 35 z 15 września 1920 roku, s. 864.
  50. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 322, 679.
  51. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 17 marca 1927 roku, s. 73.
  52. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927 roku, s. 120.
  53. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 26 kwietnia 1928 roku, s. 175.
  54. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 26 marca 1931 roku, s. 101.
  55. ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 343, 893.
  56. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 22 marca 1929 roku, s. 101.
  57. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 290.
  58. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 296, tu ogłoszono przydział do PKU Pińczów na stanowisko kierownika I referatu.
  59. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 28, 49, jednocześnie anulowano przydział do PKU Pińczów.
  60. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 12.
  61. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 113.
  62. ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 103.
  63. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 25.
  64. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 28.
  65. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 12 marca 1934 roku, s. 87.
  66. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 53, 520.
  67. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 6 lipca 1929 roku, s. 206.
  68. ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
  69. ↑ Straty ↓.

Bibliografia

Służba uzupełnień Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej
Wydziały Mobilizacji i Uzupełnień
Komendy rejonów uzupełnień
Powiatowe komendy uzupełnień
Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Komenda_Rejonu_Uzupe%C5%82nie%C5%84_Ka%C5%82usz