Kolos Nerona
 Moneta Nerona z umieszczonym wizerunkiem posągu | |
| Autor |
Zenodoros |
|---|---|
| Data powstania |
64 |
| Medium | |
| Wymiary |
35 m |
Kolos Nerona – olbrzymich rozmiarów rzeźba z brązu wzniesiona przez cesarza Nerona, stojąca w starożytności przed rzymskim Koloseum.
Posąg, wzniesiony po pożarze miasta w 64 roku, został wykonany przez greckiego rzeźbiarza Zenodorosa. Pierwotnie ustawiony był w westybulu Domus Aurea[1][2]. Jego wygląd znany jest z wizerunków zachowanych na rzymskich monetach[3]. Mierząca około 35 m wysokości rzeźba przedstawiała nagiego Nerona jako boga słońca[1][4], trzymającego w ręku ster wsparty o glob ziemski[3]. Za panowania Wespazjana posąg został przerobiony na pomnik Heliosa, a jego głowę ozdobiono słoneczną koroną z siedmioma promieniami[2][5]. Z rozkazu Hadriana rzeźbę przesunięto z jej pierwotnej lokalizacji na północno-zachodnią stronę Koloseum, aby zrobić miejsce pod budowę świątyni Wenus i Romy[2][5]. Przesunięcie posągu, za które odpowiedzialny był architekt Dekrianus, było ogromnym przedsięwzięciem logistycznym: według źródeł kolos był ciągnięty przez 24 słonie[3][4].
Za panowania Kommodusa rzeźbę przerobiono, po zmianie głowy i dodaniu atrybutów ukazywała ubóstwionego władcę jako Herkulesa. Po śmierci cesarza w 192 roku przywrócono kolosowi poprzedni wygląd[2][4][5]. Posąg jest wzmiankowany jeszcze w IV wieku. Przestał istnieć przed 1000 rokiem, ale dokładna data i okoliczności jego zniszczenia nie są znane[2][4][5]. Być może został przetopiony[4]. Wzmianka Bedy Czcigodnego (Quandiu stabit coliseus, stabit et Roma; quando cadit coliseus, cadet et Roma; quando cadet Roma, cadet et mundus) wskazuje, że kolos mógł stać jeszcze w VIII wieku[2][4]. Itinerarium z Einsiedeln z przełomu VIII i IX wieku nie zawiera już jednak żadnych informacji na jego temat[2].
Kolos ustawiony był na wysokiej na 7 metrów prostokątnej podstawie o wymiarach 17,6×14,75 m, wykonanej z betonu okładanego cegłą, pokrytego z zewnątrz marmurem[2][4]. Podstawa posągu zachowała się i została odkopana w 1828 roku[4]. Zniszczono ją w 1936 roku podczas budowy via dell’Impero[3]. Jej fundamenty odsłonięto ponownie w 1986 roku[4].
Amfiteatr Flawiuszów zapożyczył swoją nazwę – Koloseum – od stojącej obok rzeźby Kolosa Nerona[1][4].
Przypisy
- ↑ a b c Wielka historia świata. T. 3. Kraków: Oficyna Wydawnicza Fogra, 2005, s. 364. ISBN 83-85719-84-9.
- ↑ a b c d e f g h Lawrence Richardson: A New Topographical Dictionary of Ancient Rome. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 1992, s. 93-94. ISBN 0-8018-4300-6.
- ↑ a b c d Filippo Coarelli: Rome and Environs. An Archaeological Guide. Berkeley: University of California Press, 2014, s. 170. ISBN 978-0-520-28209-4.
- ↑ a b c d e f g h i j Amanda Claridge: Rome. Oxford: Oxford University Press, 1998, s. 271, seria: Oxford Archaeological Guides. ISBN 0-19-288003-9.
- ↑ a b c d David Shotter: Nero Caesar Augustus, Emperor of Rome. London: Routledge, 2014, s. 122-123. ISBN 978-1-4058-2457-6.