Kod Graya, zwany również kodem refleksyjnym – dwójkowy kod bezwagowy niepozycyjny, który charakteryzuje się tym, że dwa kolejne słowa kodowe różnią się tylko stanem jednego bitu. Jest również kodem cyklicznym, bowiem ostatni i pierwszy wyraz tego kodu także spełniają wyżej wymienioną zasadę.

Kodem Graya długości n jest ciąg wszystkich różnych ciągów n cyfr {0,1}, ustawionych tak, że dwa kolejne ciągi cyfr różnią się dokładnie jedną z nich.

Używa się go w przetwornikach analogowo-cyfrowych, szczególnie w systemach gdzie występują po sobie kolejne wartości np. czujniki położenia/obrotu. Kodów Graya można używać do etykietowania pojedynczych procesorów w sieci będącej hiperkostką.

Rozszerzanie kodu Graya o 1 bit przeprowadza się według następującego algorytmu:

1. Dopisz te same słowa kodowe, ale w odwrotnej kolejności (odbicie lustrzane)
2. Do początkowych wyrazów dopisz bit o wartości zero, natomiast do odbitych lustrzanie bit o wartości 1.

Zamiast konstruowania tablicy kodu Graya dla liczby zapisanej w kodzie dwójkowym można znaleźć odpowiednik w kodzie Graya w następujący sposób:

1. przesunąć liczbę w postaci binarnej o jeden bit w prawo (podzielić przez 2)
2. wykonać operację XOR na odpowiednich bitach liczby i wyniku dzielenia liczby przez 2.

W języku C tę operację można zapisać następującym wyrażeniem: gray = liczba ^ (liczba / 2) lub gray = liczba ^ (liczba >> 1).

Kolejne cyfry naturalnego kodu binarnego wyznacza się iteracyjnie, od najbardziej znaczącej, w oparciu o odpowiednią cyfrę kodu Graya i poprzednio wyznaczoną cyfrę kodu naturalnego:

1. przyjmij pierwszą (najbardziej znaczącą) cyfrę kodu naturalnego równą pierwszej cyfrze kodu Graya
2. każdą kolejną cyfrę oblicz jako różnicę symetryczną (XOR) odpowiedniej cyfry kodu Graya i poprzednio wyznaczonej cyfry kodu naturalnego.

Przykład przeliczenia:

Wynik: słowu 1010 w kodzie Graya odpowiada ciąg 1100 w kodzie naturalnym, czyli liczba 12. Rzeczywiście, jak pokazuje przedstawiona wyżej konstrukcja, 1010 jest trzynastym słowem kodowym 4-bitowego kodu, a więc (przy numeracji rozpoczynającej się od zera) odpowiada mu liczba 12.

Niech G będzie grafem. Jeżeli będzie zbiorem wszystkich ciągów cyfr binarnych długości n i połączymy dwa ciągi (wierzchołki) krawędzią tylko wtedy, gdy różnią się one na jednej pozycji, to cykl Hamiltona w G wyznacza jednoznacznie kod Graya długości n.

• dwójkowy system liczbowy
• kod 1 z n
• kod Johnsona
• metoda Karnaugha

• Eric W.E.W. Weisstein Eric W.E.W., Gray Code, [w:] MathWorld, Wolfram Research [dostęp 2020-12-12]  (ang.).