Kościół św. Józefa w Klimontowie
 nr rej. A.677/1-4 (zespół kościoła kolegiackiego) z dnia 10.01.1966, z 1.03.1967 z 14.06.1977[1]
| |||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||
 Widok od strony frontowej | |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| parafia | |||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Klimontowa  | |||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |||||||||||
Położenie na mapie powiatu sandomierskiego  | |||||||||||
Położenie na mapie gminy Klimontów  | |||||||||||
 50°39′28″N 21°26′55″E/50,657778 21,448611
| |||||||||||
Kościół św. Józefa w Klimontowie – rzymskokatolicka świątynia (zwana kościołem farnym lub infułackim) znajdująca się w Klimontowie, w powiecie sandomierskim, w województwie świętokrzyskim.
Historia
Świątynię ufundowaną w 1637 przez Jerzego Ossolińskiego, zbudowano w latach 1643–1650 według projektu Wawrzyńca Senesa w stylu barokowym (czerpiącym z rozwiązań florenckich i rzymskich)[2]. Biskup Piotr Gembicki w 1648 roku wyniósł świątynię do godności kolegiaty z proboszczem infułatem. Problemy związane z brakiem środków na odtworzenie kolegium kapitulnego spowodowały, że w roku 1730 biskup krakowski Konstanty Felicjan Szaniawski odebrał świątyni przywilej kolegiaty[3]. Przywilej infuły zachowywany był do roku 1950. Kościół jest głównym budynkiem parafii klimontowskiej. Kościół leży na szlaku Małopolskiej Drogi św. Jakuba.
Architektura
Centrum budowli stanowi korpus na rzucie wpisanej w wielobok elipsy. Na przedłużeniu dłuższej osi elipsy (od wschodu) ulokowano prostokątne prezbiterium, a po stronie przeciwnej kruchtę z głównym wejściem i rokokową polichromią (1781). Nawa otoczona jest dwoma kondygnacjami galerii (niższa z obejściem i wyższa z emporami). Do prezbiterium przylegają zakrystia i skarbczyk[4].
Główną elewację (zachodnią) dominują dwie czworoboczne i trójkondygnacyjne wieże na narożach, pomiędzy które wsunięto przedsionek ujęty wysokimi kolumnami, dźwigającymi imposty przełamującego się belkowania. Całość zwieńcza balustrada z datą ukończenia fasady (1779) i pięcioma późnobarokowymi posągami (czterej Ewangeliści i św. Józef z Dzieciątkiem). Powyżej znajduje się bęben kopuły z fryzem i datą ukończenia tej części (1732). Również elewację wschodnią wieńczy rzeźba św. Józefa[4].
Prezbiterium z wtopionymi pilastrami oświetlają prostokątne okna. Pod gzymsem znajduje się stiukowy fryz autorstwa Jana Chrzciciela Falconiego (około 1647). Ołtarz główny jest rokokowy. Jego budowę zlecono przed 1758. Wisi w nim obraz św. Józefa z Dzieciątkiem oraz stoją rzeźby świętych Jana Kantego i Antoniego, jak również aniołów. W prezbiterium umieszczono też obrazy czterech Ewangelistów autorstwa Macieja Topolskiego (początek XIX wieku). Chór i organy są rokokowe. Chór pochodzi z lat 1779-1787 i ozdobiony jest herbem Oksza księdza Wojciecha Radoszewskiego. Organy zdobi figura Dawida z harfą. Również ambona reprezentuje styl rokokowy (1758). Naprzeciw niej ulokowano rokokowy ołtarz Niepokalanego Poczęcia, który był przerabiany. Cztery konfesjonały sprowadził z Wiednia hrabia Antoni Ledóchowski (1806). Na obejściu zawieszono epitafia z XVIII i XIX wieku. Marmurowa chrzcielnica jest barokowa[4].
Otoczenie
Kościół otacza cmentarz na planie prostokąta z dwiema bramami (główna od zachodu) oraz późnobarokowymi posągami Wiary i Nadziei. W południowo-zachodniej części cmentarza stoi dworek infułatów z drugiej połowy XVIII wieku, przebudowany w drugiej połowie XIX wieku[4].
Galeria
- Kościół św. Józefa
Widok ogólny
Wnętrze
Wejście
Kopuła
Przypisy
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024, s. 51 [dostęp 2016-01-11].
- ↑ Adam Miłobędzki, Zarys dziejów architektury w Polsce, wyd. IV, Warszawa 1988, s. 181.
- ↑ Tomasz Dywan, Archiwum parafii rzymskokatolickiej w Klimontowie, „Archiwa, biblioteki i muzea kościelne”, 102, 2014, s. 8.
- ↑ a b c d Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Kielcach, UMiG Klimontów, Kościół pod wezwaniem św. Józefa w Klimontowie, ulotka informacyjna, 2024
Bibliografia
- Informacje na stronach diecezji sandomierskiej. [dostęp 2010-08-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-15)].
- Oficjalna strona internetowa parafii. [dostęp 2010-10-12].
Linki zewnętrzne
- Adam Bochnak: Kolegjata świętego Józefa w Klimontowie (1925) w bibliotece Polona