Kościół św. Emmerama w Ratyzbonie
 Wnętrze kościoła | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj związkowy | |
| Miejscowość | |
| Wyznanie | |
| Rodzaj |
kościół parafialny |
| Wezwanie | |
| Historia | |
| Data budowy |
VIII w. |
| Dane świątyni | |
| Styl | |
Położenie na mapie Bawarii  | |
Położenie na mapie Niemiec  | |
 49°00′55,6″N 12°05′33,3″E/49,015444 12,092583
| |
| Strona internetowa | |
Kościół św. Emmerama – kościół dawnego benedyktyńskiego klasztoru św. Emmerama w Ratyzbonie w Niemczech, zbudowany w VIII w., przebudowywany m.in. w X i XI oraz XVIII w. Po sekularyzacji klasztoru na początku XIX w. kościół parafialny.
Historia
Kościół św. Emmerama powstał w założonym kilkadziesiąt lat wcześniej klasztorze św. Emmerama ok. 780–790 r.[1] Prawdopodobnie objął on istniejący już wcześniej przy grobie zamordowanego tutaj św. Emmerama kościół św. Jerzego (miał on zostać przekształcony w boczny, południowy chór nowego kościoła)[2][1]. Kościół objął kryptę w formie pierścienia[2][3] i grób świętego zlokalizowany w głównej apsydzie[2]. Pochowano w tej świątyni królów wschodniofrankijskich z dynastii Karolingów: cesarza Arnulfa z Karyntii i Ludwika IV Dziecię[4].
Pod koniec X w. kościół przebudowywał opat Ramwold[1], m.in. dodając do niego kryptę nazwaną potem jego imieniem (przebudowaną potem w połowie XVIII w.)[2]. Kolejna rozbudowa (kościół otrzymał w niej zachowany do dziś kształt) nastąpiła w połowie XI w.; prawdopodobnie wzorem dla niej była katedra w Spirze[1]. Dodano wówczas potężny zachodni transept i chór z kryptą[2][4], a w 1052 kanonizowano pochowanego tu byłego biskupa Ratyzbony Wolfganga[3][1][4] – dokonał tego tutaj papież Leon IX w obecności cesarza Henryka III[5][4]. Nowemu, zachodniemu chórowi nadano wezwanie św. Dionizego, bowiem podczas przebudowy odnaleziono tu rzekomo kości tego świętego, sfałszowano też dokumenty mające potwierdzać przeniesienie ich tu przez Arnulfa z Karyntii[3]. Z kolei krypta, w której umieszczono grób św. Wolfganga, nosi jego wezwanie[2][4].
W latach 60. XI w. i latach 60. XII w. kościół odbudowywany był po pożarach, zachował jednak cechy architektury przedromańskiej[1]. W XVI w. przebudowano wolno stojącą dzwonnicę[2][3], którą pierwotnie zbudowano z pozostałości rzymskich budowli[3]. Ponownie kościół spłonął w 1642, po czym został odbudowany[1]. Kolejna przebudowa, podczas której zmieniono wnętrze świątyni w duchu rokokowym, nastąpiła w latach 1731–1733 pod kierownictwem braci Cosmasa Damiana i Egida Quirina Asamów[2][5][1][4].
W 1810 klasztor został zsekularyzowany i następnie przekazany rodowi Thurn und Taxis[2][1], którego przedstawiciele urządzili w nim pałac[1]. Kościół nadal pełni funkcje sakralne i stanowi kościół parafialny[2][1] (funkcję tę przejął od sąsiedniego kościoła św. Ruperta)[1]. W 1964 papież Paweł VI nadał kościołowi tytuł bazyliki mniejszej[4].
Opis
Kościół ma ok. 100 m długości, nawa ma 29 m szerokości, a zachodni transept ok. 35 m. Znajduje się tu prawie 20 ołtarzy[6], a także trzy krypty[4]. Ma charakter trójnawowej bazyliki, bez wschodniego transeptu, której korpus nawowy przechodzi w wydłużone prezbiterium z bocznymi apsydami[2]. W pobliżu głównego ołtarzu znajduje się pochodząca z VIII w. krypta w kształcie pierścienia otaczającego grób św. Emmerama[5][3]; na jej ścianach zachowały się fragmenty dekoracji z czasów karolińskich[3]. Z głównej apsydy prowadzi na wschód przejście do pochodzącej z końca X w. krypty Ramwolda[2][5]. Zachodnią część kościoła, oddzieloną od korpusu nawowego barokowymi organami[2], stanowią pochodzące z XI w. transept i chór pod wezwaniem św. Dionizego, pod którym znajduje się trzecia romańska krypta św. Wolfganga z XI w.[2][3][5][4] Obok znajduje się niewielka, romańska kaplica św. Magdaleny z XII-wiecznymi freskami[3].
Wnętrze zachowało charakter nadany przebudową z XVIII w.[3][5][4] Pokryte jest barokowymi dekoracjami, które jednak nie zasłaniają przedromańskiej i romańskiej architektury[3]. Główny ołtarz z 1666 przedstawia męczeństwo św. Emmerama. Freski na sklepieniach przedstawiają prace misyjne benedyktynów (w prezbiterium) oraz męczeństwo chrześcijan (w nawie)[5][4]. Arcydziełem złotnictwa ma być srebrny relikwiarz św. Dionizego pod głównym ołtarzem[3]. Wśród licznych nagrobków, które zebrano głównie w północnej nawie bocznej, zwraca uwagę XIII-wieczne epitafium Hemmy, cesarzowej z IX w.[3][5]
Wejście na teren bazyliki prowadzi przez gotycką bramę z dwoma portalami[2][3][5], ogród i portyk[2], z którego oddzielne drzwi prowadzą do zachodniego transeptu i północnej nawy[2]. Pomiędzy nimi znajduje się XI-wieczna romańska rzeźba przedstawiająca tronującego Chrystusa, któremu towarzyszą św. Emmeram i św. Dionizy[3][5]. W przeszłości prawdopodobnie brama była połączona z kościołem budynkiem. Bogaty portal prowadzący do kościoła znajduje się po południowej jego stronie, w dawnych klasztornych krużgankach[3].
Galeria
Zachodni transept
Krypta św. Wolfganga
Fragmenty murów z X w.
Fresk z XVIII w. na sklepieniu nawy głównej
Nagrobek św. Emmerama
Nagrobek księcia bawarskiego Arnulfa (?)
Nagrobek królowej Emmy
Nagrobek św. Wolfganga
Dzwonnica i wejście (brama) na teren bazyliki
Zobacz też
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l Peter Morsbach: Regensburg, St. Emmeram. [w:] Haus der Bayerischen Geschichte [on-line]. Bayerisches Staatsministerium für Wissenschaft und Kunst. [dostęp 2018-10-05].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Regensburg. W: The Grove Encyclopedia of Medieval Art and Architecture. Colum P. Hourihane (Ed.). T. 5: Pepoli to Stavanger. Oxford - New York: Oxford University Press, 2012, s. 170. ISBN 978-0-19-539536-5.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Daniela Schetar: Regensburg. DuMont Reiseverlag, 2015, s. 59–63. ISBN 978-3-7701-9650-0.
- ↑ a b c d e f g h i j k Pfarrkirche St. Emmeram. [w:] Pfarrei St. Emmeram Regensburg [on-line]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-27)].
- ↑ a b c d e f g h i j Sabine Herre: Bayerischer Wald: Mit Passau, Regensburg und Ausflügen in den Böhmerwald. Berlin: Trescher Verlag, 2013, s. 212–214. ISBN 978-3-89794-248-6.
- ↑ Die Basilika St. Emmeram in Regensburg. [w:] Urlaubserlebnis: Regensburg Tourismus und Freizeit... [on-line]. [dostęp 2018-10-06].
Linki zewnętrzne
- Pfarrei St. Emmeram Regensburg. [dostęp 2018-10-05].