Klan (zespół muzyczny)
Klan (1971) | |
Rok założenia |
1 kwietnia 1969[1] |
---|---|
Pochodzenie | |
Gatunek | |
Aktywność |
1969–1971 |
Skład | |
Marek Ałaszewski Jacek Kępka Piotr Gąssowski Marek Ałaszewski Junior | |
Byli członkowie | |
Roman Pawelski Andrzej Poniatowski Maciej Głuszkiewicz Krzysztof Dłutowski Wojciech Morawski Tomasz Jaśkiewicz Tomasz Buttowt Bronisław Suchanek Janusz Stefański Artur Łobanowski Wojciech Ruciński Radosław Nowakowski Paweł Jedliński Grzegorz Grzyb | |
Strona internetowa |
Klan – polski zespół rockowy założony w 1969 w Warszawie, jedna z pierwszych polskich grup, której udało się zerwać z domowym bigbitem i nawiązać do czołowych osiągnięć rocka progresywnego.
Historia
Pierwszy skład grupy tworzyli: Marek Ałaszewski (eks-Bardowie i Pesymiści – śpiew, gitara), Maciej Głuszkiewicz (instrumenty klawiszowe), Roman Pawelski (gitara basowa), Andrzej Poniatowski (eks-Pesymiści; perkusja).
Jej kierownikiem artystycznym i autorem tekstów był Marek Skolarski, późniejszy współtwórca sukcesów grupy Vox[3]. W początkowym okresie działalności formacji teksty pisał M. Ałaszewski.
Zespół debiutował w warszawskim klubie „Medyk” i wkrótce zwrócił na siebie uwagę dzięki interesującej, progresywnej muzyce i surrealistycznym tekstom, choć Ałaszewskiemu niekiedy zarzucano kopiowanie stylu wokalnego Niemena.
Już w roku swojego powstania dokonał pierwszych nagrań radiowych, które przyniosły grupie popularność (m.in. Z brzytwą na poziomki, Nie sadźcie rajskich jabłoni, Chcę być ptakiem rock and rollem, Automaty), pojawił się w Telewizyjnej Giełdzie Piosenki, w czerwcu wystąpił na KFPP w Opolu (koncert Każdy kiedyś zaczynał), a w roku następnym ukazała się jego pierwsza płyta, epka Klan.
Najważniejszym osiągnięciem artystycznym zespołu jest ich pierwszy longplay, zatytułowany Mrowisko, który wypełniła muzyka napisana do spektaklu baletowego o tym samym tytule z librettem Skolarskiego, muzyką Ałaszewskiego, scenografią Marka Lewandowskiego i choreografią Marquity Compe. W widowisku wzięli udział soliści Teatru Wielkiego.
Mrowisko jest powszechnie uznawane za jedną z żelaznych pozycji polskiego kanonu rockowego. Premiera widowiska miała miejsce na VIII KFPP Opole'70 i miała charakter imprezy towarzyszącej festiwalowi. Mrowisko było wydarzeniem 1970. Ponadto zespół wziął także udział w koncercie awangardy beatowej w ramach wrocławskiego festiwalu Jazz nad Odrą i wziął udział w imprezie w ramach Interclubu – Medyk'1970 (sierpień).
W marcu 1971 z zespołu odeszli Głuszkiewicz i Poniatowski (pod koniec lat 70. zajął się realizacją dźwięku i związał się z lubelskim System Studio w którym nagrywali, m.in. Budka Suflera, Maanam, Vox, czy Alex Band – w 1981 zamieszkał w Szwecji i zajął się cyfrowym masteringiem nagrań[4]), a zastąpili ich: klawiszowiec Krzysztof Dłutowski (eks-Pięciu; dawniej Dzikusy, Blackout, Breakout) i perkusista Wojciech Morawski (eks-Grupa X, potem m.in. System, Breakout, Test[5], Perfect, Porter Band). Zespół koncertował z materiałem z Mrowiska do sierpnia tego samego roku i jesienią rozpadł się[6].
W kolejnych latach Ałaszewski kilkukrotnie reaktywował Klan, dokonując nagrań radiowych[3]. Przez zespół przewinęli się: gitarzysta Tomasz Jaśkiewicz (eks-Niemen Enigmatic; dawniej Chochoły[7] i Akwarele) (1972 oraz w późniejszych latach), perkusista Tomasz Buttowt (wziął udział w nagraniu utworu Ostatnie prześwity pamięci, zarejestrowanego w warszawskim radiu latem 1972; dawniej Chochoły i Akwarele)[8][7], basista Marian Pawlik (1973), gitarzysta Dariusz Jurkiewicz i perkusista Tomasz Pilewski (1980).
Pod koniec sierpnia 1972 Ałaszewskiemu i Jaśkiewiczowi towarzyszyła sekcja rytmiczna, złożona z jazzmanów słynnego kwintetu Tomasza Stańki – Bronisława Suchanka (kontrabas) i Janusza Stefańskiego (perkusja)[8][9]. Był to skład stworzony tylko na jeden koncert, który odbył się w Finlandii[9]. Zespół wystąpił na Festiwalu Helsińskim z premierowym materiałem z pogranicza free jazzu i rocka[9]. Po latach (luty 2016) ukazał się album z zapisem koncertu, pt. Live Finland 1972[9].
Klan po raz kolejny wznowił działalność w 1991 w składzie: Marek Ałaszewski, Artur Łobanowski (gitara, instrumenty klawiszowe), Wojciech Ruciński (gitara basowa) i Radosław Nowakowski (perkusja, eks-Osjan), wystąpił podczas sopockich „Trzech Dekad Rocka” i rok później nagrał drugą płytę długogrającą Po co mi ten raj. Album intrygował, był zaskoczeniem dla słuchaczy i wyprzedzał powstałą w Polsce modę na muzykę unplugged[3]. Zespół promował go koncertami w Polsce, po czym zawiesił działalność (1994)[3].
24 maja 1996 reaktywowany zespół wystąpił w klubie Stodoła podczas koncertu, zatytułowanego Warszawski rock and roll lat 60. Z brzytwą na poziomki (został on udokumentowany płytą, pt. Warszawski Rock & Roll. Live in Concert[10]), a następnie w Centrum Łowicka (1997) i w Sali Kongresowej (1999)[11].
W 2008 lider zespołu ponownie reaktywował Klan, najpierw pod nazwą Marek Ałaszewski Band. W 2012 ukazał się kolejny album grupy, zatytułowany Laufer. W 2015 prócz Marka Ałaszewskiego Klan tworzyli: Jacek Kępka (śpiew,instrumenty klawiszowe), Piotr Gąssowski (gitara), Marek Ałaszewski Junior (gitara basowa; syn lidera grupy) i Grzegorz Grzyb (perkusja). W maju 2016 Marek Ałaszewski doznał ciężkiego udaru, nie powrócił już do działalności artystycznej. Zmarł w listopadzie 2023. 23 lipca 2018 Grzegorz Grzyb został potrącony przez samochód podczas jazdy na rowerze i zmarł w szpitalu w Warszawie.
Dyskografia[12]
- Klan (EP N-0586 Pronit, 1970)
- Mrowisko (LP SXL 0756 Muza; 1971), (reedycja LP SX 2539 Z archiwum polskiego rocka vol. 21 Muza; 1987), (wznowienia na CD: DIG 103 Digiton, 1991; PNCD 981 Polskie Nagrania – Yesterday 2005, wznowienie wersja box 2 CD Metal Mind Productions MMP CD 0637 DGD 2008)
- Po co mi ten raj (CD DIG 129 Digiton; 1992, wznowienie Metal Mind Productions MMP CD 0638 DG 2008)
- Senne wędrówki (CD 003 GAD, 2011 – nagrania archiwalne z 1971)
- Laufer (CD, 2012)
- Nerwy miast (CD 016 GAD, 2014 – nagrania archiwalne z lat 1969–1971)
- Working Class Devils, Vol. 2 (LP BRLP0007007 BEAT-ROAD, 2014 – kompilacja)[13]
- Live Finland 1972 (CD 039 GAD, 2016)
Przypisy
- ↑ Klan. [dostęp 2008-10-29]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-12-09)].
- ↑ Rateyourmusic.com
- ↑ a b c d Klan - Bio. [dostęp 2016-07-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)].
- ↑ Andrzej Poniatowski - Wywiad
- ↑ - Skład zespołu
- ↑ Artyści - Klan. [dostęp 2016-07-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-14)].
- ↑ a b Biblioteka Polskiej Piosenki - Chochoły
- ↑ a b Tekst w książeczce do płyty Live Finland 1972
- ↑ a b c d GAD Records - Live Finland 1972. [dostęp 2016-07-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-14)].
- ↑ Fonorama - składanki. fonorama.eu, 2011-02-08. [dostęp 2019-03-19]. (pol.).
- ↑ Dariusz Michalski: Trzysta tysięcy gitar nam gra. Historia Polskiej Muzyki Rozrywkowej – lata 1958-1973. Warszawa: Iskry, 2014, s. 566-567. ISBN 978-83-244-0378-3.
- ↑ Klan - Albumy. [dostęp 2016-07-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-11)].
- ↑ Various - Working Class Devils, Vol. 2. clear-spot.nl. [dostęp 2016-12-13]. (ang.).
Bibliografia
- Leszek Gnoiński , Jan Skaradziński , Encyklopedia polskiego rocka, Warszawa: Świat Książki, 1997, ISBN 83-7129-570-7, OCLC 43868642 .
- Encyklopedia Polskiej Muzyki Rockowej – Rock 'n' Roll 1959–1973, ISBN 83-85335-25-0
- Discogs.com
Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona zespołu. klan.art.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-12-10)].
- Klan w Katalogu Polskich Płyt Gramofonowych
- Klan na Progarchives.com
- historia Klanu w liście otwartym Andrzeja Poniatowskiego, członka formacji.https://www.artrock.pl/artykuly/598/historia_klanu_wedlug_andrzeja_poniatowskiego.html