Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Klajtonia

Klajtonia
Ilustracja
Klajtonia przeszyta
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

goździkopodobne

Rząd

goździkowce

Rodzina

zdrojkowate

Rodzaj

klajtonia

Nazwa systematyczna
Claytonia Linnaeus
Sp. Pl. 204. 1 Mai 1753[3]
Typ nomenklatoryczny

C. virginica L[3]

Synonimy
  • Belia Steller ex J. G. Gmelin
  • Limnia Haworth[4]
Multimedia w Wikimedia Commons
Claytonia virginica
Claytonia sibirica

Klajtonia (Claytonia) – rodzaj roślin z rodziny zdrojkowatych (Montiaceae). Obejmuje ok. 26[4]–28[5] gatunków. Największe ich zróżnicowane występuje w zachodniej części Ameryki Północnej[6], ale występują także w Ameryce Środkowej na północ od Gwatemali oraz we wschodniej Azji[4]. Niektóre gatunki zawlekane są i dziczeją w Europie, Azji i na Nowej Zelandii[4]. Szeroko rozprzestrzeniona w Europie nad strumieniami i w wilgotnych lasach jest C. sibirica[4]. W Polsce jako przejściowo dziczejące podawana była klajtonia przeszyta Claytonia perfoliata[7][8]. Klajtonie rosną zwykle w miejscach skalistych oraz w lasach[6]. Nazwa naukowa rodzaju upamiętnia amerykańskiego lekarza i kolekcjonera roślin – Johna Claytona (1686-1773)[4].

Morfologia

Pokrój
Byliny i rośliny jednoroczne, osiągające do 30 cm wysokości[6]. U wielu gatunków wykształcają się zgrubiałe podziemne bulwy pędowe i kłącza. Łodygi płożące lub wzniesione[4].
Liście
Skupione w przyziemnej rozecie liściowej, poza tym obecne są liście łodygowe. Kształt blaszki bardzo zróżnicowany u różnych gatunków – od równowąskiego po łopatkowaty i owalny, na szczycie blaszka może być zaostrzona lub tępa. Liście łodygowe w liczbie 2 lub 3, odpowiednio naprzeciwległe lub w okółku, równowąskie lub owalne. U nasady zwykle zrośnięte[4].
Kwiaty
Okazałe, zebrane w kwiatostany groniaste lub baldachokształtne na szczycie łodygi. Wsparte przysadkami, zielonymi i podobnymi do liści lub błoniastymi i łuskowatymi. Kielich tworzą dwie nierówne działki. Płatków korony jest 5 i mają kolor biały lub różowy. Pręcików jest 5. Zalążnia kulista, jednokomorowa z 3–6 zalążkami, szyjka słupka pojedyncza, zwieńczona 3 znamionami[4][6].
Owoce
Kilkunasienna torebka otwierająca się trzema klapami. U niektórych gatunków na kulistych, czarnych nasionach znajduje się biały elajosom, dzięki któremu rozprzestrzeniane są przez mrówki[4][6].

Systematyka

Według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016) jest to rodzaj z rodziny zdrojkowatych (Montiaceae) w obrębie rzędu goździkowców[2]. W niektórych, dawniejszych ujęciach systematycznych klasyfikowany do rodziny portulakowatych (Portulacaceae)[9].

Wykaz gatunków[5]

Przypisy

  1. ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. ↑ a b Peter F. Stevens, Caryophyllales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-12-05] (ang.).
  3. ↑ a b Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-12-05].
  4. ↑ a b c d e f g h i j John M. Miller: Claytonia. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-12-05]. (ang.).
  5. ↑ a b Claytonia. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-12-05].
  6. ↑ a b c d e Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 89. ISBN 0-333-74890-5.
  7. ↑ Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 61, ISBN 978-83-62975-45-7.
  8. ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998, s. 135-136. ISBN 83-01-12218-8.
  9. ↑ Genus: Claytonia L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-12-05].
Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Klajtonia