Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Kiryskowate

Kiryskowate
Callichthyidae[1]
Bonaparte, 1838
Okres istnienia: miocen–dziś
23.03/0
23.03/0
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – Corydoras sterbai
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Infragromada

doskonałokostne

Rząd

sumokształtne

Rodzina

kiryskowate

Kiryskowate[2], kiryski[3] (Callichthyidae) – rodzina małych ryb sumokształtnych (Siluriformes), przez polskich akwarystów błędnie[a] nazwana sumikowatymi[4]. Obejmuje prawie 200 gatunków, w tym wiele popularnych słodkowodnych ryb akwariowych. Powszechnie nazywane są kiryskami (układ łusek na ich ciele przypomina budową kirys). Często mylone z rybami z rodziny kirysowatych (Doradidae), z którymi, choć nie są blisko spokrewnione, zaliczane są do grupy sumików pancernych. Niektóre gatunki potrafią pokonywać krótkie odcinki po lądzie. Większe gatunki są lokalnie hodowane i poławiane jako ryby konsumpcyjne, niektóre są pieczone w pancerzu, a następnie obierane ze skorupy. W zapisie kopalnym kiryskowate znane są z formacji La Venta ze środkowego miocenu (Hoplosternum sp.) i z formacji Maiz Gordo, z późnego paleocenu (†Corydoras revelatus)[5][6].

Występowanie

Zasięg występowania kiryskowatych obejmuje Amerykę Południową. Poza tym kontynentem tylko Hoplosternum punctatum spotykany jest w kilku rzekach Panamy. Callichthyidae zasiedlają większość środowisk słodkowodnych, w tym wody stojące lub wolno płynące, o różnym stopniu natlenienia. Sumik pancerny (Callichthys callichthys) spotykany jest w wilgotnej ściółce.

Cechy charakterystyczne

Ciało kiryskowatych osłonięte jest pancerzem utworzonym z dwóch rzędów płytek kostnych biegnących wzdłuż ciała po obydwu jego bokach. Mały otwór gębowy znajduje się w położeniu dolnym, jest wyposażony w jedną lub dwie pary dobrze rozwiniętych wąsików. W płetwie grzbietowej i w płetwach piersiowych występuje twardy promień tworzący kolec. Płetwa tłuszczowa również wspiera się na kolcu. Jelito kiryskowatych okresowo funkcjonuje jako dodatkowy narząd oddechowy[5].

Ich wielkość jest różna, począwszy od kilku gatunków z rodzaju Corydoras dorastających do 2 cm, a skończywszy na ponad 20-centymetrowym Hoplosternum littorale.

Kirysek czaprakowy (Scleromystax barbatus)
Kirysek trójpręgi (Corydoras trilineatus)
Kirysek szmaragdowy (Brochis splendens)

Klasyfikacja

Rodzaje zaliczane do tej rodziny grupowane są w 2 podrodzinach[5]:

Callichthyinae: CallichthysDianemaHoplosternumLepthoplosternumMegalechis

Corydoradinae: AspidorasBrochisCorydorasScleromystax

Brochis jest przez wielu autorów włączany do rodzaju Corydoras[7][8].

Większość, bo około 150 z około 200 gatunków[9] tej rodziny klasyfikowanych jest w rodzaju Corydoras. Jest to najliczniejszy w gatunki rodzaj ryb sumokształtnych.

Ekologia

Większość kiryskowatych z podrodziny Callichthyinae po osiągnięciu dojrzałości wiedzie samotniczy tryb życia. Jedynie młode osobniki przebywają w grupach. Składają jaja na roślinach w pobliżu powierzchni wody, kilka z nich buduje gniazda z pęcherzyków powietrza.

Przedstawiciele Corydoradinae preferują gromadne życie. Ikrę składają na podłożu, a w akwarium również na szybach.

Zobacz też

Uwagi

  1. W literaturze ichtiologicznej oraz w Encyklopedii PWN nazwa sumikowate została przyjęta dla rodziny Ictaluridae.

Przypisy

  1. Callichthyidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Kahl, Kahl i Vogt 2000 ↓, s. 102.
  3. Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973
  4. Nazewnictwo ryb egzotycznych, AKWARIUM, Nr 1-2/70
  5. a b c J.S. Nelson, T.C. Grande, M.V.H. Wilson: Fishes of the World. Wyd. 5. John Wiley & Sons, 2016. ISBN 978-1-118-34233-6. (ang.).
  6. Ferraris 2007 ↓, s. 123.
  7. Ferraris 2007 ↓, s. 112.
  8. R. Fricke, W. N. Eschmeyer, R. van der Laan (eds): Catalog of Fishes: genera, species, references (electronic version). California Academy of Sciences. [dostęp 2018-10-09]. (ang.).
  9. Ferraris 2007 ↓, s. 5.

Bibliografia