Kim Lee

Imię i nazwisko	Andy Nguyen
Data urodzenia	1963
Data śmierci	18 grudnia 2020
Zawód	drag queen
Lata aktywności	2002–2020
Multimedia w Wikimedia Commons

Kim Lee, właśc. Andy Nguyen (ur. 28 grudnia 1963^[a] w Hanoi, zm. 18 grudnia 2020^[1]) – polska drag queen pochodzenia wietnamskiego, aktywista ruchu LGBTQ^[2].

Pochodził z Wietnamu, skąd przyjechał jako stypendysta na studia do Polski. Studiował fizykę jądrową na Uniwersytecie Warszawskim. W 1998 otrzymał polskie obywatelstwo^[3].

Od 2002 występował jako drag queen kreując postać Kim Lee, w którą wcielał się aż do śmierci w 2020^[4]. Będąc Kim Lee, występował między innymi jako Violetta Villas, Kora, Hanna Banaszak, Beata Kozidrak, Kayah, Urszula, Liza Minnelli, Marilyn Monroe. W 2015 r., w repertuarze miał około 200 piosenek. Garderobę Kim stanowiło 700 kreacji, 60 par butów i kilkadziesiąt peruk. Występował w klubach gejowskich w całej Polsce^[5]. Był uczestnikiem licznych festiwali^[6] i sesji fotograficznych^[7]. Uczestniczył w dyskusjach środowiskowych^[6]. Okazjonalnie pojawiał się w filmach^[2] i teledyskach w tym między innymi do utworów Margaret czy grupy Psychocukier^[6]. Po Konkursie Piosenki Eurowizja 2014 pojawił się w zrealizowanym we współpracy z Krytyką Polityczną, teledysku będącym odpowiedzią na występ Donatana i Cleo i ich utwór My Słowianie^[5]. Producentem teledysku był Jaś Kapela, reżyserką i montażystką Małgorzata Suwała, zaś za wokal odpowiedzialna była Justyna Jary. W roli głównej w teledysku wystąpiła Kim Lee^[8][9].

Jako aktor występował między innymi w spektaklu "Wietnam / Warszawa" w Teatrze Powszechnym i w "#jaś #i #małgosia" w TR Warszawa. W Teatrze Druga Strefa występował w Boylesque Show^[5].

Andy udzielał się również w polskim środowisku LGBT; występowała charytatywnie na imprezach^[3], wspierała organizacje walczące o prawa osób transpłciowych^[6]. Współpracował z Kampanią Przeciw Homofobii i z Miłość Nie Wyklucza^[5]. Publikował na łamach portalu queer.pl^[2]. Brał udział w Manifach i Paradach Równości. Prowadził warsztaty drag queen dla amatorów^[5]. Zorganizował 11 edycji „Kim Lee Drag Queen Festiwal”^[3]. Współorganizował konkurs Miss Trans^[5]. Wymieniany był jako najaktywniejszy^[4] i najbardziej znany polski drag queen^[3].

Zmarł na kilka dni przed swoimi urodzinami w dniu 18 grudnia 2020, w wyniku zarażenia COVID-19^[10]. Wcześniej przez ponad miesiąc znajdował się pod respiratorem w stanie śpiączki farmakologicznej^[7].

W 2012, z okazji 10-lecia aktywności na scenie drag queen, Kim Lee została umieszczona na okładce dwumiesięcznika Replika^[11]. W 2013 powstał film dokumentalny poświęcony Kim Lee pt. kim jest Kim? w reżyserii Remigiusza Szeląga^[12] z udziałem Kingi Dunin^[6][13]. Kim Lee wystąpiła również w nagrodzonym na Festiwalu DOC LAB POLAND, dokumencie w reż. Bognay Kowalczy pt. Bojleska z 2018^[13].

Kim Lee była bohaterką książek i artykułów w prasie^[3]. Jej biogram pojawił się między innymi w książce Słodko-kwaśna historia czyli wszystko, co chcieliście kupić w wietnamskich sklepach, ale baliście się zapytać autorstwa Doroty Podlaskiej i Tuong Ngo Vana^[14]. Postać Kim Lee była również inspiracją dla pisarzy w tym Kai Malanowskiej, która postać inspirowaną Kim Lee opisała w jednym z opowiadań w tomie Imigracje opublikowanym nakładem Wydawnictwa Krytyki Politycznej w 2011^[15]. Postać inspirowana Kim Lee pojawia się również w powieści Ignacego Karpowicza pt. Ości^[13][16].

W 2023 roku w Muzeum Woli^[17] w Warszawie została pokazana wystawa pt. „Kim Lee. Królowa Warszawy”^[18][19][20] (2 lutego – 30 lipca 2023 roku^[21], kuratorka: Magdalena Staroszczyk^[22], konsultacje: Kinga Dunin, Remigiusz Szeląg)^[23]. Na wystawie obok kostiumów zaprezentowano zdjęcia i filmy dokumentujące sceniczne tożsamości Kim Lee^[24][25][26].

Agata Zbylut stworzyła fotograficzne archiwum ubiorów Kim Lee, które stanowiło część wystawy^[27]. Zdjęcia Zbylut zwracają uwagę na misterny proces przygotowywania kostiumów, odsłaniając tworzące je szwy i konstrukcje.

Przestrzeń garderoby była także tematem pracy Pat Mic powstałej na zamówienie Muzeum Warszawy. Jej esej fotograficzny ukazuje przepych, rozmaitość, ale i uporządkowanie kolekcji. Wykonane po śmierci Kim Lee fotografie strojów pokazują ich teatralność i podkreślają nieobecność drag queen.