Kijany (województwo lubelskie)
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
81 |
| Kod pocztowy |
21-077[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LLE |
| SIMC |
0391271[5] |
Położenie na mapie gminy Spiczyn  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu łęczyńskiego  | |
 51°20′10″N 22°46′13″E/51,336111 22,770278[1]
| |
Kijany – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie łęczyńskim, w gminie Spiczyn[5][6].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0391288 | Kijany Kościelne | część wsi |
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[7]. W 1739 roku należała wraz z 2 folwarkami do klucza Kijany Lubomirskich[8]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.
Kijany znajdują się na terenie Nadwieprzańskiego Parku Krajobrazowego.
Wieś stanowi sołectwo gminy Spiczyn[9]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 732 mieszkańców[10].
Historia
Wieś notowana w XIV wieku stanowiła własność szlachecką w roku 1383 dziedzicem był Jakusz (Bończa), w latach zaś 1390-1401 Piotr z Kijan. Od Kijan biorą nazwisko Kijańscy z okresu 1477-1488 znany był Jan Kijański pisarz ziemski lubelski, pleban w Bystrzycy. W 1488 w Zbiorze dokumentów Małopolskich występuje Mikołaj Kijański łożny królewski[11].
Powinności dziesięcinne płaci wieś w połowie XV wieku plebanowi w Syrokomli (w powiecie radomskim) w roku 1529 dziesięcina z folwarku w wymiarze 1 grzywny, 1 fertona plebanowi w Łęcznej, z ról kmiecych dziesięcina w wymiarze 8 grzywien przysługuje plebanowi w Syrokomli (Liber Retaxationum 428, 436)[11].
Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego z roku 1883, Kijany stanowiły wieś w powiecie lubartowskim, gminie Spiczyn, parafii Kijany. Według noty wieś posiada kościół parafialny i cukrownię (Ludwików), obecnie przerobioną i rozszerzoną. Verdum[a] zastał tu w swej podróży w końcu XVII w. zamek ciężko zbudowany (sfer. 88 wyd. Liskego). Kościół parafialny erygował w roku 1599 Piotr Czerny dziedzic, a istniejący w XIX wieku – murowany wystawił w roku 1723 Atanazy Miączyński. Filię w Łaszczowie oddalonym o 3 i pół wiorsty erygował w roku 1742 Seweryn Rzewuski.
Kijany to w XIX wieku także dobra. Dobra Kijany składały się z folwarków Kijany, Stoczek i gruntami przy cegielni, wsi Kijany Bliższe, Kijany Dalsze, Januszówka, Wólka Kijańska Stara, Wólka Kijańska Nowa i Stoczek. Rozległość dominalna wynosiła 1279 mórg[12].
Kościół i parafia
W kościele św. Anny w Kijanach znajduje się obraz Matki Boskiej Kijańskiej pochodzący z końca XVII wieku. Jedna z historii dotyczących kościoła jest związana z postacią Atanazego Miączyńskiego (podskarbi nadworny koronny, wojewoda wołyński, „hrabia Świętego Cesarstwa Rzymskiego”, wielokrotny poseł na sejm, wielki posiadacz ziemski – jego majątek liczył 426 wiosek i 22 miasta), który w 1683 r. – udając się, pod wodza króla Jana III Sobieskiego, z odsieczą Wiedniowi przeciw Turkom – złożył śluby przed cudownym obrazem M. B. Kijańskiej, że gdy szczęśliwie powróci, postawi w Kijanach murowany kościół i obraz Matki Bożej umieści w wielkim ołtarzu.
Zabytki
Wpisane do rejestru zabytków nieruchomych:
- kościół parafialny św. Anny, XVIII, 191 1, nr rej.: A/581 z 23.03.1972 w skład którego wchodzą:
- dzwonnica
- cmentarz kościelny
- ogrodzenie
- cmentarz rzymskokatolicki, nr rejestrowy: A/979 z 10.07.1989
- zespół pałacowy nr rej.: A/759 z 17.06.1978 i z 24.05.1979
- pałac z połowy XIX wieku, 1923
- park z XIX wieku[13]
Neorenesansowy pałac z XIX wieku, wybudowany został około 1850 roku i przebudowany około 1880 roku przez Stanisława Sonnenberga. W arkadowo-filarowym portyku ustawiono posągi bogini Ateny i Demeter. Pałac o powierzchni 1,6 tys. m kw. otacza park dworski (na działce o pow. 6,34 ha) oraz aleja składająca się z 27 lip prowadząca do pałacu. W 2018 roku pałac kupiła od powiatu łęczyńskiego za 3,33 mln zł Fundacja Think Tank z Zawieprzyc. Z powodu długów w 2023 obiekt przejął ponownie powiat za kwotę 2,405 mln zł[14].
Ponadto we wsi istnieje Zespół Szkół Rolniczych, którego historia sięga 1913 roku – wtedy to ziemianin lubelski, Erazm Plewiński zapisał Lubelskiemu Towarzystwu Rolniczemu 10 tys. rubli oraz 328 morgów 240 prętów gruntu w majątku Felin, z przeznaczeniem na zorganizowanie szkoły i kursów rolniczych dla miejscowej ludności.
Urodzeni w Kijanach
- Kazimierz Dudek (1923-1945) – chorąży, kawaler orderu Virtuti Militari.
- Władysław Król (1907–1991) – polski piłkarz i hokeista, związany od 1928 r. z Łódzkim Klubem Sportowym.
Uwagi
- ↑ Ulryk von Verdun, który w roku 1672 będąc wysłannikiem króla francuskiego do Moskwy opisywał podróż w swoim dzienniku.
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 53238
- ↑ Wieś Kijany w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-04-06], liczba ludności na podstawie danych GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-04-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 471 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2016-12-22].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ Adam Homecki, Rozwój terytorialny latyfundium Lubomirskich (starszej gałęzi rodu) w latach 1581-1754, w: Studia Historyczne, rok V, zeszyt 3 (58), 1972, s. 436.
- ↑ Jednostki pomocnicze gminy Spiczyn. Urząd Gminy Spiczyn. [dostęp 2016-08-25].
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ a b Kijany, [w:] Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu, Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2010–2014.
- ↑ Kijany 1, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 59.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024.
- ↑ Powiat odkupi zabytkowy pałac w Kijanach? Na razie jest dewastowany