Karol Lenczowski
podpułkownik dyplomowany piechoty | |
Data i miejsce urodzenia |
8 sierpnia 1891 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
22 lipca 1936 |
Przebieg służby | |
Lata służby | |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki |
II Brygada Legionów Polskich |
Stanowiska |
dowódca, wykładowca, |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa (bitwa pod Rarańczą, bitwa pod Kostiuchnówką, Bitwa pod Kaniowem) |
Odznaczenia | |
|
Karol Lenczowski (ur. 8 sierpnia 1891 w Budapeszcie, zm. 22 lipca 1936 w Przemyślu) – podpułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Urodził się 8 sierpnia 1891 w Budapeszcie[1]. Był synem Józefa i Marii[1] z domu Hajduk. Ukończył szkołę powszechną w Lanckoronie. Następnie uczył się w Gimnazjum św. Anny w Krakowie, gdzie zdał egzamin dojrzałości w 1911[2]. Następnie rozpoczął studia na Akademii Eksportowej w Wiedniu, na których zaliczył dwa lata, a w ich trakcie jednocześnie przeszedł kurs kolonialny w Brukseli i praktykę handlową.
Jego edukacja została przerwana przez wybuch I wojny światowej, w trakcie której brał udział po stronie Armii Austro-Węgier w ramach formowanych Legionów Polskich. Najpierw służył w szeregach Legionu Wschodniego, a po jego likwidacji we wrześniu 1914, został żołnierzem sformowanego 3 pułku piechoty i został przydzielony do 12 kompanii II batalionu, zaś od końca tego miesiąca wraz z jednostką brał udział w działaniach wojennych przeciw Rosjanom w rejonie przełęczy karpackich. 29 października 1914 uczestniczył w bitwie pod Mołotkowem; następnie jego pułk wcielono do powstałej II Brygady Legionów Polskich. Na początku 1915 pułk rozformowano, a w kwietniu 1915 Lenczowski awansowany na stopień sierżanta, został dowódcą plutonu w 12 kompanii II batalionu 3 pułku piechoty został skierowany ponownie do walk w rejonie karpackim na front bukowińsko-besarabski. Tam brał udział m.in. w bitwie pod Rarańczą, a potem w działaniach wojennych na Wołyniu. Podczas bitwy pod Kostiuchnówką w lipcu 1916 Lenczowski wykazał się wybitnym bohaterstwem i odwagą, gdy 6 lipca, po otoczeniu jego oddziału, wraz z ok. 30 żołnierzami przerwał okrążenie rosyjskie. Za swój czyn otrzymał krzyż Virtuti Militari. Później od września do listopada 1916 jego pułk przebywał wraz z Legionami w Baranowiczach. II Brygada złożyła przysięgę, a jej żołnierze weszli w skład utworzonego Polskiego Korpusu Posiłkowego. Karol Lenczowski został awansowany do stopnia podporucznika i wraz z oddziałem został skierowany znów do Karpat Wschodnich. W nocy 15/16 lutego 1918, w proteście przeciwko podpisaniu pokoju brzeskiego część żołnierzy, głównie z II Brygady pod dowództwem Hallera przebiła się przez front austriacko-rosyjski pod Rarańczą i 6 marca połączyła się z II Korpusem Polskim w Rosji. W jego szeregach Lenczowski na stanowisku dowódcy kompanii w 15 pułku strzelców, 11 maja 1918 brał udział w bitwie pod Kaniowem przeciwko Niemcom, po czym został wzięty do niewoli i uwięziony na terenie Meklemburgii.
Odzyskał wolność w styczniu 1919 i powrócił do niepodległej Polski. Rozkazem kierownika Ministerstwa Spraw Wojskowych płka Jana Wroczyńskiego z 27 lutego 1919 w stopniu porucznika otrzymał przydział do Tymczasowego Kursu Pedagogicznego przy Departamencie Szkolnictwa Wojskowego[3]. Rozpoczął służbę jako wykładowca w Centralnej Szkole Żandarmerii i Korpusie Kadetów Nr 2 (KK-2) w Modlinie. 1 kwietnia 1920 został awansowany do stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[4]. Podczas wojny polsko-bolszewickiej 1920 jako oficer sztabowy pracował w Oddziale III Sztabu Ministerstwa Spraw Wojskowych.
W okresie od 1 listopada 1921 do 1 października 1923 był słuchaczem II Kursu Normalnego Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, pozostając oficerem macierzystego 3 pułku piechoty Legionów, stacjonującego w Jarosławiu[5]. Po ukończeniu kursu i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera Sztabu Generalnego został przydzielony do Oddziału I Sztabu Generalnego. Z dniem 10 stycznia 1924 został przesunięty do Oddziału II SG na stanowisko referenta[6]. 31 marca tego roku awansował do stopnia majora ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 roku i 129. lokatą w korpusie oficerów piechoty[7][8]. Od 15 listopada 1924 do 17 listopada 1925 dowodził II batalionem 7 pułku piechoty Legionów w Chełmie[9][10]. 14 października 1926 został przeniesiony z Oddziału II SG do Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych i wyznaczony na stanowisko oficera sztabu inspektora armii, generała dywizji Jana Romera[11]. 29 stycznia 1929 razem z majorem dyplomowanym Alfredem Krajewskim, majorem dyplomowanym Andrzejem Liebich i kapitanem dyplomowanym Franciszkiem Demelem otrzymał przeniesienie do Oddziału III Sztabu Głównego[12]. W Sztabie Głównym, razem z wymienionymi oficerami oraz majorem dyplomowanym Józefem Smoleńskim, wszedł w skład „ekipy operacyjnej” pracującej bezpośrednio dla marszałka Polski Józefa Piłsudskiego i zgodnie z jego osobistymi wytycznymi[13]. 23 grudnia 1929 powrócił do GISZ i został przydzielony do Inspektoratu Armii w Warszawie[14]. 24 grudnia 1929 awansował do stopnia podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 roku i 22. lokatą w korpusie oficerów piechoty[15]. Następnie został przydzielony do sztabu generała Gustawa Orlicz-Dreszera[16]. 26 stycznia 1934 ogłoszono jego przeniesienie do 20 pułku piechoty Ziemi Krakowskiej w Krakowie na stanowisko zastępcy dowódcy pułku, lecz zostało ono unieważnione[17][18]. W tym czasie już chorował na nieuleczalną chorobę.
26 listopada 1935 roku został mianowany dowódcą 2 pułku strzelców podhalańskich w Sanoku, lecz funkcję tę pełnił tylko do 14 maja 1936[19]. Na podstawie rozkazu z 4 maja 1936 miał być przeniesiony do Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych i przydzielony do dyspozycji inspektora armii, generała dywizji Gustawa Orlicz-Dreszera[20].
Trafił do 10 Szpitala Okręgowego w Przemyślu, gdzie zmarł 22 lipca 1936 wskutek gruźlicy płuc i gardła[1][21]. Zwłoki zostały przewiezione do Sanoka i wystawione w miejscowym Domu Żołnierza[22]. 24 lipca 1936 został pochowany na Cmentarzu Centralnym w Sanoku w kwaterze żołnierzy i oficerów Wojska Polskiego poległych w walkach o wyzwolenie w latach 1918–1920[1][23][24]. Na nagrobku umieszczono inskrypcję „Spoczywa wśród swych żołnierzy”[25][26]. Sześć dni wcześniej, 16 lipca zginął tragicznie gen. dyw. Gustaw Orlicz-Dreszer, jego II oficer sztabu, ppłk dypl. Stefan Loth oraz kpt. pil. Aleksander Łagiewski. Karol Lenczowski był trzecim z kolei dowódcą 2 pułku strzelców podhalańskich, który zmarł w czasie pełnienia obowiązków służbowych. 19 października 1932 zmarł pułkownik Janusz Dłużniakiewicz, a 17 listopada 1935 podpułkownik Karol Świnarski.
Do śmierci był żonaty z Marcelą[1].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari nr 7372 (1928, za bohaterstwo podczas bitwy pod Kostiuchnówką 6 lipca 1916)[27]
- Krzyż Niepodległości (12 maja 1931)[28][29]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1933)[30]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie, po raz pierwszy w 1921)[31]
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[32]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaka Pamiątkowa Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych (15 lipca 1936)
- Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”) (zezwolenie Naczelnika Państwa w 1921)[33]
Przypisy
- ↑ a b c d e Księga zgonów (1932–1939). Parafia Wojskowa Rzymskokatolicka w Sanoku. s. 5 (poz. 2).
- ↑ Kronika. „Nowa Reforma”, s. 2, Nr 270 z 15 czerwca 1911.
- ↑ Rozkazy Ministerstwa Spraw Wojskowych (842). „Dziennik Rozkazów Wojskowych”, s. 656, Nr 26 z 8 marca 1919.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 409.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 131, 1500.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 21 stycznia 1924 roku, s. 30.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 349.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 173.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 123 z 21 listopada 1924 roku, s. 686.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 138.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 121.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 29 stycznia 1929 roku, s. 13, 26.
- ↑ Pismo płk. dypl. Józefa Smoleńskiego do szefa Biura Inspekcji GISZ z 5 lutego 1937 roku w sprawie przyznania odznaki pamiątkowej GISZ, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/1/106, s. 250-251.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 381.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 23.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 419.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 26 stycznia 1934 roku, s. 7.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 289.
- ↑ Andrzej Romaniak: Krótka historia 2. Pułku Strzelców Podhalańskich. muzeum.sanok.pl. [dostęp 2013-08-11].
- ↑ Rozkaz wewnętrzny Nr 24 GISZ z dnia 8 maja 1936 roku, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/1/106, s. 67
- ↑ Zgon ppłk. Lenczowskiego. „Warszawski Dziennik Narodowy”, s. 1, Nr 201 z 24 lipca 1936.
- ↑ Zgon szefa sztabu ś. p. gen. Orlicz-Dreszera. „Głos Poranny”, s. 5, Nr 201 z 24 lipca 1936.
- ↑ Z Sanoka. Pogrzeb ś.p. płk. K. Lenczowskiego. „Kurier Warszawski”, s. 22, Nr 203 z 26 lipca 1936.
- ↑ Pogrzeb ś.p. płk. Lenczowskiego. „Nowiny”, s. 1, Nr 58 z 29 lipca 1936.
- ↑ Zgon ś. p. ppułk. Lenczowskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 167 z 24 lipca 1936.
- ↑ Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: 1991, s. 24.
- ↑ Polish Order of the Virtuti Militari Recipients 1792-1992 - L. feefhs.org. [dostęp 2013-08-11]. (ang.).
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Nadanie Krzyża i Medalu Niepodległości. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”, s. 361, Nr 8 z 11 listopada 1931. Ministerstwo Spraw Wojskowych.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 111, poz. 163 „za pracę w dziele odzyskania Niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277 „za zasługi na polu wyszkolenia wojska”.
- ↑ „Na wniosek gen. br. Hallera Józefa za męstwo i odwagę wykazane w bitwie Kaniowskiej w składzie b. II Korpusu Wschodniego w dniu 11.5.18 r.”, Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 2098 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 42, s. 1675)
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
- ↑ Decyzja Naczelnika Państwa z 12 grudnia 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 9, s. 271)
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Andrzej Romaniak. Bohater wojny z bolszewikami. „Tygodnik Sanocki”, s. 10, Nr 31 (664) z 30 lipca 2004.
- Żołnierze Niepodległości. Lenczowski Karol. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-04-29].