Karl Guthe Jansky
| |
| Data i miejsce urodzenia |
22 października 1905 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
14 lutego 1950 |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
Karl Guthe Jansky (ur. 22 października 1905 w Norman, zm. 14 lutego 1950 w Red Bank) – amerykański inżynier i technik, pionier radioastronomii.
Życiorys
Od 1928 pracował w Bell Telephone Laboratories. W 1931 odkrył promieniowanie radiowe Drogi Mlecznej. Wydarzenie to było pierwszą obserwacją astronomiczną na falach radiowych. Był jednym z ojców założycieli radioastronomii[1]. Zbudował antenę przeznaczoną do odbierania fal radiowych o częstotliwości 20,5 MHz (fali o długości około 14,6 m). Składała się z grupy masztów o wysokości 6 m zamocowanych na kole o średnicy około 30 m. Po uwzględnieniu fal radiowych emitowanych przez Słońce i burze doszedł do wniosku, że pozostałość emisji pochodzi z Drogi Mlecznej, i to promieniowanie jest najsilniejsze w centrum Galaktyki, w kierunku Strzelca. Jansky chciał kontynuować swoje badania, ale nie mógł zdobyć na nie funduszy, w związku z czym w radioastronomii nie odnotowano postępów przez kilka następnych lat.[2].
Śmierć
Jansky był mieszkańcem Little Silver w stanie New Jersey. Zmarł z powodu choroby serca w wieku 44 lat w szpitalu w Red Bank (obecnie nazywanym Riverview Medical Center)[3].
Upamiętnienie
Pierwotna lokalizacja anteny Jansky'ego (40°21′54,5″N 74°09′48,9″W/40,365140 -74,163570) w dzisiejszym kompleksie Bell Labs Holmdel Complex przy 101 Crawfords Corner Road, Holmdel, New Jersey, została ustalona przez Tony'ego Tysona i Roberta W. Wilsona z Lucent Technologies (następca Bell Telephone Laboratories) w 1998 r. W tym miejscu postawiono pomnik oraz tablicę pamiątkową ku czci tego osiągnięcia[4]. Pomnik jest stylizowaną rzeźbą anteny i jest ustawiony w taki sposób, w jaki antena Jansky'ego była o 19:10. 16 września 1932 r., w momencie maksymalnego sygnału spowodowanego zrównaniem z centrum naszej galaktyki w kierunku konstelacji Strzelca[5].
Pełnowymiarowa replika oryginalnego obrotowego teleskopu Jansky'ego znajduje się na terenie Obserwatorium Green Bank (38° 25′53.9 ″ N 79° 48′58.5 ″ W, dawniej stanowisko NRAO) w Green Bank w Zachodniej Wirginii, w pobliżu zrekonstruowanej wersji 9-metrowej anteny Grote'a Reber'a.
- Asteroida 1932 Jansky została nazwana jego imieniem[6].
- Jednostką używaną przez radioastronomów do określania siły (lub gęstości strumienia) źródeł radiowych jest jansky (1 Jy = 10−26 W m−2 Hz−1).
- Krater Jansky na Księżycu.
- Program stypendialny National Radio Astronomy Observatory (NRAO) nosi imię Karla Jansky'ego[7].
- tzw. hałas Jansky'ego, który odnosi się do zakłóceń statycznych wysokiej częstotliwości pochodzenia kosmicznego.
- NRAO przyznaje coroczną Nagrodę imienia Jansky'ego[8].
- 10 stycznia 2012 r. NRAO ogłosiło, że patronem radioteleskopu VLA (Very Large Array) w Magdalenie w Nowym Meksyku zostanie Karl Jansky, na cześć wkładu naukowca w radioastronomię[9].
Przypisy
- ↑ Jansky Karl, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-08].
- ↑ Praca zbiorowa: Kosmos. Warszawa: Buchmann Sp. z o.o., 2012, s. 216. ISBN 978-83-7670-323-7.
- ↑ Karl G. Jansky, 44, Authority in Radio; Bell Laboratories Engineer Dies--Discovered Waves of Extraterrestrial Origin. 15 lutego, 1950. Cytat: Karl Guthe Jansky of 57 Silverton Avenue, Little Silver, N.J., radio research engineer with the Bell Telephone Laboratories since 1928, who discovered radio waves of extraterrestrial origin in 1933 died yesterday in the Riverside Hospital, Red Bank, N.J., of a heart malady. (ang.).
- ↑ Detective Work Leads to Monument Honoring the Father of Radio Astronomy. Bell Labs, 3 czerwca, 1998. [dostęp 2020-01-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-01-03)]. (ang.).
- ↑ Karl Jansky Radio Astronomy Monument Historical Marker [online], www.hmdb.org [dostęp 2020-01-05].
- ↑ (1932) Jansky. W: Dictionary of Minor Planet Names. Springer, 2003, s. 155. DOI: 10.1007/978-3-540-29925-7_1933. ISBN 978-3-540-29925-7. (ang.).
- ↑ Jansky Fellowship [online], www.nrao.edu [dostęp 2020-01-05].
- ↑ cite web |url=http://www.nrao.edu/jansky/janskyprize.shtml
- ↑ |url=http://www.nrao.edu/pr/2012/jansky