Kapłani wedyjscy – oficjanci ceremonii wedyjskich, którzy poprzez system ćaturaśrama a szczególnie gurukula, posiedli umiejętność recytacji oraz nabyli umiejętności rytualnych w zakresie jednej z Wed.

Najstarszym kapłanem i ofiarnikiem nazywany jest w Wedach Agni – bóg ognia^[1]. Jako ogień przyjmuje ofiarę, spala ją i powoduje wzniesienie się jej do krain dew (dewaloka). Dzięki Agniemu zachodzi pośrednictwo w czynnościach kultowych, pomiędzy ludźmi a dewami (bogami).

Wedy zalecały różnorodną aktywność rytualną, od ofiar praktykowanych w domach aż po wielkie ceremonie królewskie, gdzie pełna liczba oficjantów dochodzić mogła do szesnastu. W trakcie trwania rytuału, każdy z kapłanów pełni specyficzną rolę, bowiem w zakresie każdej z samhity (zbioru hymnów wedyjskich) kompetencje posiadała odmienna grupa kapłańska.

Nazewnictwo osób funkcyjnych:

• jadźamana – zlecający odprawienie ceremonii, opłacający jej koszty
• rytwidź – wedyjski ofiarnik, kapłan odprawiający regularnie ofiary
• czterech kapłanów:
  • hotry/hotar (trl. hotṛ) – kapłan wedyjski recytujący hymny Rygwedy
  • adhwarju (trl. adhvaryu) – kapłan wedyjski wypowiadający podczas czynności ofiarnych jadźus (wierszowane lub prozatorskie formuły ofiarne) zawarte w Jadźurwedzie
  • udgatar/ugatry (trl. udgātṛ) – kapłan wedyjski odśpiewujący samany z Samawedy
  • brahma (trl. brāhma, brahman^[2]) – główny kapłan wedyjskiego rytuału, nadzorujący w milczeniu poprawność pozostałych

• Marta Kudelska: Hinduizm. Wyd. 1. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2006, s. 35, 86-87, seria: Mała biblioteka religii. ISBN 83-7318-643-3.