Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Kalendarium historii Gruzji

Kalendarium historii Gruzji – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Gruzji oraz jej krain historycznych.

Czasy najdawniejsze

  • poł. I tys. p.n.e. – w dolinie rzeki Kury powstało królestwo Iberii[1]
  • I tys. p.n.e. – powstały zapiski asyryjskie i urartyjskie mówiące o plemionach zamieszkujących obecną Gruzję[1]
  • 63 p.n.e. – armia rzymska pod wodzą Pompejusza podbiła Kolchidę[2]
  • II w. n.e. – na ziemie gruzińskie dotarli pierwsi chrześcijanie[3]
  • 337 – władca Iberii Mirian III przyjął chrzest[3]

Średniowiecze i nowożytność do XIX w.

  • VI w. – Kolchida przyjęła chrzest[1]
  • VI w. – do 562 Iberia i Kolchida prowadziły wyniszczające wojny[1]
  • VI w. – stolicą Iberii zostało Tbilisi[4]
  • 654Arabowie podbili Karlię[4]
  • VIII w. – ziemie gruzińskie podzieliły się na wiele księstw[1]
  • początek XI w.Bagrat III zjednoczył zachodnią i część wschodniej Gruzji[1]
  • 1080 – najazdy Seldżuków zahamowały jednoczenie gruzińskich ziem[5]
  • 1121 – podczas bitwy pod Didgori Gruzini wypędzili Turków[5]
  • 1122Dawid IV Budowniczy zjednoczył Gruzję i wypędził Seldżuków[1]
  • początek XII w. – w pobliżu Tbilisi upadł ostatni emirat arabski[4]
  • 1184–1213 – panowanie królowej Tamary, podczas którego Gruzja przeżywała „złoty wiek”[6]
  • 1204 – zdobycie Konstantynopola przez krzyżowców pozwoliło Gruzinom rozszerzyć swoje wpływy na całe Zakaukazie[1]
  • 1225 – pierwszy najazd Mongołów[7]
  • 1231 – drugi najazd Mongołów[7]
  • 1387 – najazd Tamerlana doprowadził do upadku Gruzji[8]
  • koniec XV w. – Gruzja rozpadła się na trzy niezależne królestwa: Imeretię, Kachetię i Kartlię. Wkrótce potem Imeretia rozpadła się na Megrelię, Abchazję i Gurię[1]
  • XVI–XVII w. – okres walk Turcji z Persją o ziemie gruzińskie[1]
  • poł. XVIII w. – na krótko wyzwoliły się ziemie gruzińskie[1]
  • 1783traktat gieorgijewski: Herakliusz II, władca Królestwa Kartlijsko-Kachetyjskiego, przyjął protektorat rosyjski w zamian za gwarancję niepodległości[1]

Panowanie rosyjskie

Niepodległa Gruzja

  • maj 1917–maj 1918 – wojna turecko-gruzińska, podczas której Gruzja straciła część swojego terytorium[1]
  • maj 1918 – do Gruzji wprowadzono okupacyjne garnizony niemieckie[1]
  • grudzień 1918 – do Gruzji wprowadzono garnizony brytyjskie, które zastąpiły niemiecką armię[1]
  • początek 1919 – bolszewicy przeprowadzili nieudany zamach stanu[1]
  • maj 1919 – bolszewicka Rosja zawarła pokój z Gruzją[1]
  • 29 stycznia 1921 – II Rzeczpospolita oficjalnie uznaje suwerenność Gruzji[11]
  • luty 1921 – gruzińscy bolszewicy na polecenie KC RKP(b) proklamowali nowy rząd rewolucyjny[1]
  • marzec 1921 – Turcja i Rosyjska FSRR podpisały układ pokojowy, na mocy którego Turcja zrzekła się Batumi i północnej części Adżarii[1]
  • grudzień 1922 – Gruzja weszła w skład Federacji Zakaukaskiej[1]
  • 30 grudnia 1922Gruzja stała się częścią ZSRR[1]

Gruzja w ZSRR

Czasy najnowsze

  • sierpień 1991 – niepodległość ogłosiły: Adżaria, Osetia Południowa i Abchazja[1]
  • wrzesień 1991 – w wyniku łamania praw człowieka nastąpił wzrost nastrojów opozycyjnych[13]
  • wrzesień 1991 – Zwiad Gamsachurdia ogłosił stan wyjątkowy[13]
  • styczeń 1992 – Rada Wojskowa przejęła władzę w Gruzji – Zwiad Gamsachurdia uciekł do Armenii[13][1]
  • marzec 1992 – Przewodniczącym Rady Państwa Gruzji został Eduard Szewardnadze[1]
  • lipiec 1992 – Gruzja została członkiem ONZ[13]
  • sierpień 1992 – armia gruzińska wkroczyła do Abchazji[13]
  • październik 1993 – wojsko abchaskie przejęło kontrolę nad Abchazją[1]
  • listopad 1993 – abchaskie wojska wyparły gruzińską armię z Suchumi[1]
  • 1 grudnia 1993 – w Genewie przedstawiciele Gruzji i Abchazji podpisali porozumienie[13]
  • listopad 1993 – w Poti wylądowali rosyjscy marynarze[1]
  • grudzień 1993 – Gruzja została członkiem WNP[1]
  • styczeń 1994 – gruzińska armia i rosyjscy marynarze opanowali Megrelię[1]
  • grudzień 1994 – przeprowadzono serie reform gospodarczych[13]
  • listopad 1995 – Eduard Szewardnadze objął urząd prezydenta[13]
  • 1995 – uchwalono konstytucję[13]
  • 2000 – Eduard Szewardnadze ponownie objął urząd prezydenta[13]
  • 2002 – wybuchł konflikt rosyjsko-gruziński[13]
  • 2003 – próba sfałszowania wyników wyborów parlamentarnych doprowadziła do obalenia władzy Szewardnadzego (różana rewolucja)[1]
  • listopad 2003Nino Burdżanadze objęła tymczasowo urząd prezydenta[13]
  • 2004 – prezydentem został Micheil Saakaszwili[1]
  • maj 2004 – pokojowa rewolucja doprowadziła do odzyskania kontroli władz centralnych nad Autonomiczną Republiką Adżarii[12]
  • 2008 – doszło do zaostrzenia relacji ze zbuntowanymi prowincjami[1]
  • 8 sierpnia 2008 – armia gruzińska zaatakowała Cchinwali, stolicę Osetii Południowej. Tego samego dnia Rosja włączyła się do wojny, opowiadając się po stronie Osetii[1]
  • 16 sierpnia 2008 – podpisano rozejm[1]
  • sierpień 2008 – Gruzja wystąpiła z WNP[1]
  • 27 października 2013Giorgi Margwelaszwili wygrał wybory prezydenckie[14]
  • 27 czerwca 2014 – podpisano układ o stowarzyszeniu pomiędzy Gruzją a Unią Europejską[15]

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw Gruzja. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-04-18].
  2. Antyczne początki. kaukaz.pl. [dostęp 2016-04-18]. (pol.).
  3. a b Chrzest w IV wieku!. kaukaz.pl. [dostęp 2016-04-18]. (pol.).
  4. a b c Zmagania z sąsiadami – upadek Iberii i Lazyki. kaukaz.pl. [dostęp 2016-04-18]. (pol.).
  5. a b Didi turkoba – wielkie poturczenie. kaukaz.pl. [dostęp 2016-04-18]. (pol.).
  6. Złoty wiek. kaukaz.pl. [dostęp 2016-04-18]. (pol.).
  7. a b Wróg u bram! – Mongolska apokalipsa. kaukaz.pl. [dostęp 2016-04-18]. (pol.).
  8. Czas zagłady.... kaukaz.pl. [dostęp 2016-04-18]. (pol.).
  9. Wojciech Materski, Gruzja, Warszawa: Trio, 2000, s. 309.
  10. Wojciech Materski, Gruzja, Warszawa: Trio, 2000, s. 310.
  11. Wojciech Materski, Gruzja, Warszawa: Trio, 2000, s. 311.
  12. a b Historia Gruzji w zarysie - od starożytności do „rewolucji róż”. kaukaz.pl. [dostęp 2016-04-18]. (pol.).
  13. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Oxford Wielka Encyklopedia Świata. T. 5. Poznań: Oxford Educational, 2004, s. 79-80. ISBN 83-7325-545-1.
  14. Margwelaszwili zaprzysiężony. Gruzja ma nowego prezydenta. TVN, 2013-11-17. [dostęp 2016-04-18]. (pol.).
  15. W skrócie - posiedzenie plenarne z 5 grudnia 2014. www.europarl.europa.eu, 2014-12-05. [dostęp 2016-04-18]. (pol.).