Juliusz Stanisław Zdanowski
 major administracji
| |
| Data i miejsce urodzenia |
23 stycznia 1892 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1917–1939 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
1 pułku artylerii polowej |
| Stanowiska |
instruktor kursu podoficerów artylerii |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
       
| |
Juliusz Stanisław Zdanowski (ur. 23 stycznia 1892 w Warszawie, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – major administracji Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej[1].
Życiorys
Urodził się w rodzinie Stanisława i Lucyny z Włockich. Do 1905 uczył się w rosyjskich szkołach, ale za udział w strajku szkolnym został z nich usunięty. Umieszczono go w polskim Gimnazjum Świecimskiego, a później w Warszawie w Gimnazjum im. Adama Mickiewicza do którego uczęszczał w latach 1908–1913. W ostatnim czynnie działał w pracach Koła Szkolnego Organizacji Młodzieży Niepodległościowej. W 1912 wspólnie z kolegami zawiązał organizację „Strzelca”, w której działał również w Paryżu, gdzie w latach 1913–1917 studiował malarstwo[1].
8 sierpnia 1917 po otrzymaniu informacji, że we Francji tworzona jest Armia Polska postanowił do niej wstąpić. Odbywał szkolenia w Szkole Podchorążych Piechoty od października 1917, a od stycznia 1918 w Szkole Podoficerów Artylerii i od marca tegoż roku kurs ogniowy. 15 lipca 1918 ukończył szkolenie i jako podchorąży instruktor odbywał służbę w jednym z ośrodków artylerii. Przeniesiony w październiku 1918 do 1 pułku artylerii polowej w którym pełnił początkowo jako podchorąży obowiązki młodszego oficera 8. baterii, a od 24 grudnia 1918 w stopniu podporucznika[1].
Razem z 1 pap 24 kwietnia 1919 powrócił do Polski, a we wrześniu został przeniesiony do 13 pułku artylerii polowej w którym wyznaczono go instruktorem kursu podoficerów artylerii. W Toruniu w 1920 uczestniczył w kursie dowódców baterii, a po jego zakończeniu wyjechał na front. Wyróżnił się 6 lipca 1920 podczas walk nad Słuczą, 18 lipca 1920 podczas wycofywania się z linii Nowosiółki–Gołogóry XXVI Brygady Piechoty, od 4 do 12 sierpnia 1920 w rejonie Woli Seredyńce i ponownie pod Nowosiółkami. Za swoją postawę i odwagę czterokrotnie odznaczono go Krzyżem Walecznych[1]. 31 sierpnia 1920 walcząc pod Zbarażem był kontuzjowany oraz ranny pod Komorowem. Powrócił ze szpitala i w listopadzie objął stanowisko wykładowcy i instruktora w szkole podoficerskiej 13 pap, a 9 czerwca 1921 wyznaczony w pułku na stanowisko adiutanta[1]. Przełożeni w opinii z listopada 1921 napisali o nim:
„Nadzwyczaj ambitny, obowiązkowy, odważny. Dla idei i dla kwestii narodowej poświęcił co miał najcenniejszego – sztukę malowania. Do podwładnych podchodził wojskowo, lecz bez sentymentu, o żołnierza dba by móc wymagać… Fizycznie subtelny, lecz chętny o żelaznej woli, nadzwyczaj wytrzymały. Elegancki – zgrabny. O wrodzonej i rozwiniętej przez sztukę – inteligencji… Dzięki wiekowi i kulturze podołałby chyba na każdym stanowisku idealnie”[2].
Od listopada 1921 do 1928 służył w Departamencie III Ministerstwa Spraw Wojskowych[3][4] na stanowisku referenta, a później został kierownikiem referatu. 26 stycznia 1922 awansowany na stopień porucznika[5], a 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 532. lokatą w korpusie oficerów artylerii[6]. 17 grudnia 1924 otrzymał awans na kapitana ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 138. lokatą w korpusie oficerów artylerii[7][8]. Powrócił do linii w 1928 i został przydzielony do 12 dywizjonu artylerii konnej[9][10], który stacjonował w Ostrołęce na stanowisko oficera do spraw materiałowych, oficera zwiadowczego oraz dowódcy baterii[2]. W Toruniu w 1931 w Szkole Strzelań Artylerii był na półrocznym kursie doskonalenia oficerów, a po zakończeniu odbył staż w stacjonującym w Ostrołęce 5 pułku ułanów, a po nim powrócił do 12 dak.
1 grudnia 1932 został z dywizjonu odkomenderowany do Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, w którym był przez rok, a podczas pobytu złożył egzamin dojrzałości dla eksternów typu matematyczno-przyrodniczym. Powrócił do 12 dak i postarał się o przydział do Warszawy, w której na Uniwersytecie Warszawskim na Wydziale Historycznym rozpoczął studia. 24 września 1934 został przeniesiony do Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego na stanowisko referenta, a później kierownika referatu[2].
Dyrektor PUWFiPW gen. bryg. Józef Olszyna-Wilczyński w opinii z 23 listopada 1936 pisał między innymi:
„Na obecnym stanowisku [Kierownik referatu - J.K.] bez zastrzeżeń - wybitny... Dominuje u niego kierunek wyszkoleniowy (zakres naukowy i organizacyjny). Najkorzystniejsze i najodpowiedniejsze dla dobra służby użycie tego oficera jest: funkcja sztabowca na równi z oficerami dyplomowanymi lub funkcja w Wojskowym Biurze Historycznym”.
Szef wydziału PUWFiPW w opinii z 30 listopada 1938 pisał:
…..B. dobry kierownik i dowódca w całym tego słowa znaczeniu. Wielką szkodą jest przeniesienie go do administracji, gdy tymczasem jest typem oficera, który może wychowywać młodych dowódców, typem najlepszego oficera w każdym calu, dzięki walorom wewnętrznym i zewnętrznym. Fizycznie dobry. Nie awansowanie go na majora jest stratą dla wojska...”.
Służąc w Warszawie mieszkał przy ulicy Karłowicza 17[2]. Na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 15. lokatą w korpusie oficerów administracji, grupa administracyjna[11]. W tym samym czasie zajmował stanowisko kierownika referatu do spraw specjalnych w Wydziale Ogólno-Organizacyjnym PUWFiPW.
Jego dalsze losy nie są znane. Prawdopodobnie brał udział w działaniach wojennych 1939 i w nie znanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Jego nazwisko figuruje na liście jeńców wojennych, których NKWD ZSRR przekazało do dyspozycji NKWD w Smoleńsku (pismo nr 052/3 z 27 kwietnia 1940, pozycja 21, teczka personalna nr 1885). Z Kozielska został wywieziony transportem XVIII (z 29 kwietnia 1940) do Lasu Katyńskiego i tam zamordowany[2].
Pozostawił żonę Zofię Cecylię z domu Chmielnicka oraz córkę[2].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Niepodległości (2 sierpnia 1931)[12][13]
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopada 1927)[14][9]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie)[15]
- Srebrny Krzyż Zasługi[2]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[2]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[2]
- Medal Pamiątkowy Wielkiej Wojny (Francja)[15]
- Medal Izery (Belgia)[15]
Przypisy
- ↑ a b c d e Olech 1992 ↓, s. 560.
- ↑ a b c d e f g h i Olech 1992 ↓, s. 561.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 18, 739,.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 18, 660.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922 roku, s. 46.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 210.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 743.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 18, 660, 747.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 425.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 724.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 480.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 178, poz. 260 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 189.
- ↑ M.P. z 1927 r. nr 258, poz. 709 „za zasługi na polu wyszkolenia armji”.
- ↑ a b c Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 18.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2017-02-11].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1923. [dostęp 2017-02-11].
- Rocznik Oficerski 1924. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1924. [dostęp 2017-02-11].
- Rocznik Oficerski 1928. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1928. [dostęp 2017-02-11].
- Rocznik Oficerski 1932. Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, 1932. [dostęp 2017-02-11].
- Urszula Olech. Tadeusz Leśniak. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 1 (139), 1992. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.