Juliusz Kleeberg
Attaché wojskowy Ambasady RP we Francji płk Juliusz Kleeberg (z prawej) i jego zastępca mjr Iljiński przy biurku w gabinecie. | |
generał brygady | |
Data i miejsce urodzenia |
30 marca 1890 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
4 lipca 1970[1] |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1910–1944 |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki |
2 Pułk Ułanów |
Stanowiska |
szef sztabu dywizji |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
|
Juliusz Kleeberg (ur. 30 marca 1890 w Trembowli, zm. 4 lipca[1] 1970 w Sydney) – generał brygady Wojska Polskiego.
Życiorys
Juliusz Kleeberg urodził się 30 marca 1890 roku w Trembowli, w rodzinie Emila, oficera cesarskiej i królewskiej armii, i Józefy Kuschée. Był młodszym bratem Franciszka, późniejszego generała dywizji. Żonaty z Haliną Przejmo-Olszyńską, z którą miał syna Andrzeja (ur. 1920).
Ukończył Akademię Wojskową w Wiener Neustadt[1]. Na stopień podporucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 września 1910 i wcielony do 4. Galicyjskiego Pułku Ułanów w Żółkwi (od 1912 w Wiener Neustadt)[2][3]. W 1913 został przeniesiony do Pułku Dragonów Nr 3 w Wiedniu[4]. Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 1 sierpnia 1914.
W listopadzie 1915 roku, jako porucznik Pułku Ułanów Nr 4 został przydzielony do Legionów Polskich, a następnie do Polskiego Korpusu Posiłkowego. Pełnił służbę w 2 pułku ułanów, później w c. i k. Komendzie Legionów[5]. Od 31 stycznia do 9 marca 1917 roku był słuchaczem Kursu oficerów sztabowych i adiutantów wyższych dowództw w Warszawie. Po ukończeniu kursu otrzymał tytuł oficera przydzielonego do Sztabu Generalnego i został wyznaczony na stanowisko oficera sztabu w c. i k. Komendzie III Brygady Legionów Polskich. Na stopień rotmistrza został mianowany ze starszeństwem z 1 maja 1917[6].
Od września 1917 roku był instruktorem wyszkolenia i dowódcą szwadronu na kursie szkoleniowym Polskiej Siły Zbrojnej. Był pracownikiem Komisji Przygotowującej Ustawę i Program Szkoły Rycerskiej im. Tadeusza Kościuszki Tymczasowej Rady Stanu[7].
W listopadzie 1918 roku przyjęty do Wojska Polskiego i mianowany attaché wojskowym przy Poselstwie Polskim w Kijowie. W lutym następnego roku został szefem sztabu 1 Dywizji Piechoty Legionów[8]. W czerwcu 1919 został szefem sztabu Inspektoratu Jazdy i wykładowcą taktyki kawalerii w Wojennej Szkole Sztabu Generalnego w Warszawie. W marcu 1920 został wysłany do Paryża, z przydziałem do Polskiej Misji Zakupów na stanowisko szefa sekcji. Od października 1920 do lutego 1922 był słuchaczem francuskiej Wyższej Szkoły Wojennej (École Supérieure de Guerre) w Paryżu. Razem z nim studiowali między innymi późniejsi generałowie WP: Władysław Bortnowski i Józef Jaklicz. Od lutego 1922 dyrektor nauk w Centralnej Szkole Jazdy w Grudziądzu. 11 października 1923 roku został przydzielony do macierzystego 2 pułku szwoleżerów z równoczesnym odkomenderowaniem do Oddziału II SG[9]. Od listopada 1923 do stycznia 1928 attaché wojskowy w Paryżu. W styczniu 1928 roku został przeniesiony do 5 pułku strzelców konnych w Tanowie na stanowisko dowódcy pułku[10]. W marcu 1930 roku został mianowany dowódcą 6 Samodzielnej Brygady Kawalerii w Stanisławowie[11]. Na tym stanowisku został awansowany na generała brygady ze starszeństwem z dniem 19 marca 1937 i 3. lokatą w korpusie generałów[12]. 1 kwietnia 1937 roku dowodzona przez niego wielka jednostka została przemianowana na Podolską Brygadę Kawalerii. W sierpniu 1939 roku został mianowany zastępcą dowódcy Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie.
Po kampanii wrześniowej przedostał się do Francji. Od listopada 1939 do czerwca 1940 attaché wojskowy i komendant placu Paryż. Po upadku Francji wycofał się przejściowo do Hiszpanii, po czym od drugiej dekady lipca 1940[13] jako dowódca Wojska Polskiego we Francji organizował potajemnie ewakuację zdemobilizowanych żołnierzy do Wielkiej Brytanii i koordynował działania wojskowe. Formalnie zajmował stanowisko tłumacza generalnego na czele polskiej struktury dowódczej utworzonej przy kierownictwie Zgrupowania Pracowników Cudzoziemskich (GTE) w administracji państwa Vichy[14][15][16]. 8 października 1940 wydał mjr. Gwidonowi Langerowi rozkaz kontynuowania pracy kryptoanalitycznej polskiego zespołu specjalistów od Enigmy PC Bruno pod kryptonimem Cadix i nadzorem mjr. Gustave'a Bertranda z Vichy, a równolegle dla Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie pod nazwą Ekspozytura 300[17][18]. 2 maja 1941 zaaprobował nominację mjr. Mieczysława Słowikowskiego na szefa Agencji Afryka w Algierze[19]. Utrzymywał kontakty z gen. Henrim Giraudem, reprezentującym propétainowskie skrzydło Francuskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego faworyzowane przez Amerykanów[20]. We wrześniu 1942 odwiedził Londyn[21]. Pełnił funkcję tłumacza generalnego przy GTE do listopada 1942, kiedy zastąpił go płk Józef Jaklicz[22]. W kwietniu 1943 zagrożony aresztowaniem Kleeberg opuścił Francję i udał się do Włoch[23]. Od stycznia do grudnia 1944 piastował stanowisko przedstawiciela Rządu Stanisława Mikołajczyka do Spraw Opieki Nad Uchodźcami we Włoszech, a potem był szefem Wojskowej Delegacji Rzeczypospolitej przy Sztabie Wojsk Sprzymierzonych. Od grudnia 1944 w dyspozycji Ministra Obrony Narodowej.
Po demobilizacji Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w 1948 prowadził z żoną farmę w Wielkiej Brytanii, a w 1952 osiadł w Australii, gdzie mieszkał już jego syn, podoficer polskiego lotnictwa. Prowadził sklep w Sydney. W 1956 przyjął obywatelstwo australijskie. Był prezesem Rady Naczelnej Polonii Australijskiej 1954–1958 i ponownie po Andrzeju Racięskim 1960–1970[24].
Zginął potrącony przez samochód w pobliżu Mount Vincent podczas postoju w drodze na wydarzenie polonijne w Maitland w Nowej Południowej Walii wieczorem 4 lipca 1970 roku, podróżując w towarzystwie działaczy harcerskich Witolda Szupryczyńskiego, Ryszarda Trejstera i Anny Trejster. Pogrzeb odprawił 11 lipca arcybiskup Sydney Norman Gilroy. Kleeberg spoczął na cmentarzu Pinegrove Memorial Park w Sydney[24].
Awanse
- rotmistrz – 26 listopada 1916[25]
- major – 12 października 1918[1]
- podpułkownik – 11 czerwca 1920 zatwierdzony ze starszeństwem z dniem 1 kwietnia 1920, zweryfikowany 3 maja 1922 ze starszeństwem z 1 czerwca 1919
- pułkownik – 1 grudnia 1924 ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 7. lokatą w korpusie oficerów kawalerii
- generał brygady – 19 marca 1937
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (11 listopada 1936)[26]
- Krzyż Walecznych (czterokrotnie[24][27], po raz 1 i 2 w 1922)[28]
- Złoty Krzyż Zasługi (29 kwietnia 1925)[29][24][27][30]
- Medal Niepodległości (22 kwietnia 1938)[31]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[27]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[27]
- Odznaka „Znak Pancerny”
- Wielki Oficer Orderu Sławy „Nichan Iftikhar”(Tunezja)[30]
- Wielki Oficer Orderu Legii Honorowej (Francja)[24]
- Kawaler Orderu Legii Honorowej (Francja)[27][32]
- Krzyż Zasługi Wojskowej 3 klasy z dekoracją wojenną i mieczami (Austro-Węgry)[5][33]
- Srebrny Medal Zasługi Wojskowej na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (Austro-Węgry)[33]
- Brązowy Medal Zasługi Wojskowej z mieczami na wstążce Krzyża Zasługi Wojskowej (Austro-Węgry)[33]
- Krzyż Wojskowy Karola (Austro-Węgry)[33]
Opinie
Wyszkolenie brygady prowadził inteligentnie i poprawnie. Na ćwiczeniach aplikacyjnych jako parokrotny dowódca dywizji i korpusu kawalerii czerwonej pracował zupełnie wystarczająco. Jako wychowawca zanadto zdaje się wypuścił z ręki jeden ze swych pułków. Sprawę tą badam dopiero, więc nie mogę sprecyzować jeszcze opinii. /-/ gen. Kazimierz Fabrycy[34].
Zobacz też
- Franciszek Kleeberg - starszy brat, dowódca Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”
Przypisy
- ↑ a b c d Cezary Leżeński, Lesław Kukawski O kawalerii polskiej XX wieku s. 25
- ↑ Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1911 ↓, s. 734, 818.
- ↑ Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1913 ↓, s. 778, 867.
- ↑ Rocznik oficerski c. i k. Armii i Marynarki Wojennej 1914 ↓, s. 647, 668.
- ↑ a b Kronika. Odznaczenia w Legionach Polskich. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 177 z 5 sierpnia 1917.
- ↑ Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 914.
- ↑ Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998, s. 220.
- ↑ Piotr Stawecki, w przeciwieństwie do Tadeusza Kryski-Karskiego i Stanisława Żurakowskiego, podaje, że Juliusz Kleeberg był szefem sztabu 4 Dywizji Piechoty.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 71 z 13 listopada 1923 roku, s. 751.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28 stycznia 1928 roku, s. 25.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 100.
- ↑ Rybka i Stepan 2004 ↓, s. 375.
- ↑ Słowikowski 2011 ↓, s. 39.
- ↑ Zamojski 1980 ↓, s. 82–83.
- ↑ Grajek 2007 ↓, s. 302–303.
- ↑ Słowikowski 2011 ↓, s. 74–75.
- ↑ Grajek 2007 ↓, s. 303.
- ↑ Zamojski 1980 ↓, s. 84.
- ↑ Słowikowski 2011 ↓, s. 98.
- ↑ Zamojski 1980 ↓, s. 98, 103.
- ↑ Zamojski 1980 ↓, s. 128.
- ↑ Zamojski 1980 ↓, s. 83.
- ↑ Witold Biegański: W konspiracji i walce Z kart polskiego ruchu oporu we Francji 1940–1944. Warszawa: Wydawnictwo MON, 1979, s. 87–94. ISBN 83-11-06246-3.
- ↑ a b c d e Bogumiła Żongołłowicz: Proszę nie robiċ sensacji… Dr Bogumiła Żongołłowicz na temat kontrowersyjnej wersji tragicznej śmierci generała Juliusza Kleeberga. SBS Polish, 3 sierpnia 2020. [dostęp 2020-08-21].
- ↑ Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917), Warszawa 1917, s. 1.
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 468 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ a b c d e Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: 1938, s. 340.
- ↑ Rozporządzenie Kierownika MSWojsk. L. 4597/22 (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 9, s. 314)
- ↑ M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 438 „za zasługi położone przy zawieraniu umów międzynarodowych”.
- ↑ a b Rocznik oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928, s. 321, 336. [dostęp 2015-05-14].
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 93, poz. 143 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Rocznik oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924, s. 539, 597, 1360. [dostęp 2015-05-14].
- ↑ a b c d Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 1011.
- ↑ „Generalny Inspektor Sił Zbrojnych Biuro Inspekcji” – opinie generałów – 1937r
Bibliografia
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1911. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1910.
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1913. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1912.
- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1914. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, luty 1914.
- Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
- Lista starszeństwa oficerów Legionów Polskich w dniu oddania Legionów Polskich Wojsku Polskiemu (12 kwietnia 1917). Komenda Legionów Polskich, 1917.
- Lista oficerów dyplomowanych (stan z dnia 15 kwietnia 1931 roku). Warszawa: Sztab Główny, 1931.
- Jan E. Zamojski. Profesjonaliści i amatorzy. Szkic o dziejach polskiej służby wywiadowczej we Francji w latach 1940—1945 — „F-2”. „Dzieje Najnowsze”. 12, s. 97–140, 1980.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Cezary Leżeński / Lesław Kukawski: O kawalerii polskiej XX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 25. ISBN 83-04-03364-X.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918–1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
- Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 1 A–Ł. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-87103-55-1.
- Piotr Stawecki. Attaché wojskowi Drugiej Rzeczypospolitej. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2 (202), s. 107–138, 2004. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
- Marek Grajek: Enigma. Bliżej prawdy. Poznań: Rebis, 2007. ISBN 978-83-7510-103-4.
- Mieczysław Z. Słowikowski: W tajnej służbie. Jak polski wywiad dał aliantom zwycięstwo w Afryce Północnej. Wyd. 2. Poznań: Rebis, 2011. ISBN 978-83-7510-621-3.