Jewhen Sztendera

Євген Штендера

Nerw, Prirwa, Zorianyj

sotnik
Data i miejsce urodzenia	2 stycznia 1924 Wolica Baryłowa
Data śmierci	23 sierpnia 2022
Przebieg służby
Formacja	Ukraińska Powstańcza Armia
Późniejsza praca	profesor uniwersytetu, główny redaktor Litopysu UPA
Odznaczenia

Jewhen Sztendera, ukr. Євген Штендера, pseud. Nerw, Prirwa, Zorianyj (ur. 2 stycznia 1924 w Wolicy Baryłowej, zm. 23 sierpnia 2022^[1]) – ukraiński działacz niepodległościowy, nacjonalista, dziennikarz, major UPA, dowódca kurenia „Wowky”, wykładowca Politechniki Lwowskiej.

Członek Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów od 1940. W 1943 wstąpił do UPA w rejonie Beresteczka. W latach 1945–1947 dowódca Okręgu III OUN(b). W latach 1945–1946 był również dowódcą Odcinka Taktycznego UPA „Danyliw”, od stycznia do lipca 1946 referent wojskowy Okręgu III, w latach 1946–1947 prowidnyk nadrejonu „Łyman”.

Był współorganizatorem jedynego, pełnego porozumienia między UPA i WiN, które skutkowało wspólnym atakiem na Hrubieszów 28 maja 1946^[2].

Na przełomie lat 1947/48 dowodził rajdem UPA z terenów Podlasia do Prus Wschodnich. Wiosną 1948 roku powrócił na Podlasie, na styk powiatów Włodawa i Biała Podlaska. Z różnych względów nie udało mu się nawiązać kontaktu z miejscowym kierownictwem i bojówkami pozostałymi na zimę na terenie nadrejonu ''Łewada''. Ze względu na to z kilkoma ludźmi udał się w marsz do amerykańskiej strefy okupacyjnej w Niemczech.

Od 1948 w Niemczech, następnie wyemigrował do Kanady. Studiował zarówno w Niemczech, jak i w Kanadzie, uzyskując stopnie naukowe na University of Saskatchewan i University of Alberta. Od 1975 pracował w National Library of Canada. Współpracownik czasopism „Suczasna Ukrajina”, „Ukrajinśkyj Samostijnyk”, „Do zbroji”, „Ukrajinski Wisti” (Edmonton).

Od 1992 prowadził wykłady na Politechnice Lwowskiej.

• Grzegorz Motyka, Rafał Wnuk, Pany i rezuny. Współpraca AK-WiN i UPA 1945-1947, Warszawa 1997, ISBN 83-86857-72-2
• Енциклопедія українознавства”, tom 10, s. 3895-3896, Lwów 2000, ISBN 5-7707-4048-5

• "Od wrogości do współpracy" – Jewhen Sztendera. irekw.internetdsl.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-21)].