Jerzyn
wieś | |
Dwór von Brandisów | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Liczba ludności (2007) |
90 |
Strefa numeracyjna |
61 |
Kod pocztowy |
62-010[2] |
Tablice rejestracyjne |
PZ |
SIMC |
0593030 |
Położenie na mapie gminy Pobiedziska | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu poznańskiego | |
52°29′39″N 17°13′28″E/52,494167 17,224444[1] |
Jerzyn – wieś położona nad jeziorem Jerzyńskim w Polsce, w województwie wielkopolskim, w powiecie poznańskim, w gminie Pobiedziska. Miejscowość wchodzi w skład sołectwa Złotniczki. W Jerzynie działa klub piłkarski Okoń Jerzyn.
Historia
Pierwsza wzmianka o wsi pojawiła się w 1266. Bolesław Pobożny zezwolił wówczas na lokacje miejscowości i zwolnił ją z podatków na dwanaście lat. Nazwa wywodzi się od imienia Jerzy lub zbliżonego. Wieś królewska Gierzyno należąca do starostwa pobiedziskiego, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie gnieźnieńskim województwa kaliskiego[3]. W 1580 właścicielem był Piotr Przecławski. Następnie był to folwark majątku Krześlice. W XIX wieku wykupili go Niemcy, a w 1920 Bank Kwilecki, Potocki i Spółka, który ziemie wsi rozparcelował[4].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
Obiekty
W Jerzynie znajdują się dwa dwory. Oba wzniesione u schyłku XIX wieku. Pierwszy w okresie międzywojennym należał do właścicieli majątku Krześlice – von Brandis. W roku 1926 właścicielem był Bernhard von Brandis. Majątek liczył 100 ha. Obecnie we dworze znajdują się mieszkania. Drugi – mniejszy dwór, przed wojną należał do rodziny Chudzińskich. Majątek liczył 405 mórg magdeburskich[5]. Ostatnim przedwojennym właścicielem był Władysław Chudziński, dyrektor w Ruch S.A. w Poznaniu[6]. Do majątku należało też jezioro. Dwór obecnie znajduje się w rękach prywatnych i jest stopniowo przywracany do pierwotnej formy. Grobowiec rodziny Chudzińskich znajduje się na starym cmentarzu przy spalonym kościele, w pobliskim Wronczynie[7].
W parku krajobrazowym o powierzchni 4,20 hektara. Rośnie w nim dąb o obwodzie 410 cm i klon o obwodzie 330 cm[4].
We wsi istnieją ponadto niewielkie pozostałości cmentarza ewangelickiego, założonego około 1870, który ma powierzchnię 0,12 ha i rozplanowanie prostokątne. Znajduje się on w centrum wsi, po północnej stronie drogi prowadzącej do Kołaty. Zachowało się tu dwanaście nagrobków bez tablic (pochowano tu m.in. ludzi o nazwiskach "Michelis" i "Sauer"), część przemieszczona i rozkopana. Przez cmentarz przebiega ścieżka do sąsiadującego gospodarstwa. Prawdopodobnie w 1992 dokonano tutaj ekshumacji zbiorowej mogiły z siedemnastoma ciałami, które przeniesiono na poznański cmentarz Miłostowo, gdzie znajduje się kwatera żołnierzy Wehrmachtu. Z opłotowania nekropolii pozostały nikłe elementy, a teren porastają trawy, bzy i akacja[8].
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 46357
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 406 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 244.
- ↑ a b Paweł Anders, Puszcza Zielonka, Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury, Poznań, 2004, s. 41, ISBN 83-85811-91-5
- ↑ Przedwojenne dokumenty rodziny Chudzińskich
- ↑ ZUW, Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych, Polisa nr W21775, 1935 .
- ↑ Eksploratorzy • Zobacz wątek - Wronczyn - Cmentarz przy kościele [online], eksploratorzy.com.pl [dostęp 2016-12-19] [zarchiwizowane z adresu 2016-12-19] .
- ↑ Marlena Giżycka, Tomasz M. Sobalak, Śladami wiary po Puszczy Zielonka. Przewodnik, Związek Międzygminny „Puszcza Zielonka”, Murowana Goślina, 2013, s. 106 ISBN 978-83-935965-1-5