Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Jerzy Marchwiński

Jerzy Marchwiński
Ilustracja
Jerzy Marchwiński i Ewa Podleś
(Aula UAM, Poznań, 5 listopada 1981)
Data i miejsce urodzenia

6 stycznia 1935
Truskolasy

Data i miejsce śmierci

7 listopada 2023
Warszawa

Instrumenty

fortepian

Gatunki

muzyka poważna, muzyka kameralna

Zawód

pianista, pedagog

Powiązania

Ewa Podleś

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Grób Ewy Podleś i Jerzego Marchwińskiego na Cmentarzu Powązkowskim

Jerzy Władysław Marchwiński (ur. 6 stycznia 1935 w Truskolasach koło Częstochowy, zm. 7 listopada 2023 w Warszawie[1]) – polski pianista, kameralista i pedagog.

Przebieg działalności zawodowej

Wykształcenie

Jerzy Marchwiński rozpoczął naukę muzyki u ojca – organisty. Jest absolwentem Państwowej Szkoły Muzycznej II stopnia w Częstochowie, w klasie fortepianu Stefanii Borkowskiej-Potemskiej (dyplom 1952). Wyższe studia muzyczne odbył w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej (obecnie Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina) w Warszawie, w klasie fortepianu Marii Wiłkomirskiej oraz w klasie kameralistyki fortepianowej Kiejstuta Bacewicza. Dyplom magistra sztuki uzyskał w 1958 roku. Doskonalił się pod kierunkiem Carla Zecchiego w Salzburgu i Taorminie[2].

Działalność artystyczna

Jerzy Marchwiński zaliczany był do grona najwybitniejszych polskich pianistów i kameralistów. Jako pianista realizował się przede wszystkim na gruncie kameralistyki. W latach 1974–1981 był członkiem Kwartetu Polskiego Radia i Telewizji. Zespół ten nazywany był także Kwartetem Mistrzów (tworzyli go, obok J. Marchwińskiego: Konstanty Andrzej Kulka – skrzypce, Stefan Kamasa – altówka i Roman Jabłoński – wiolonczela). J. Marchwiński partnerował czołowym polskim artystom, m.in. śpiewakom: Stefanii Woytowicz, Andrzejowi Hiolskiemu, Edmundowi Kossowskiemu, Teresie Żylis-Garze, skrzypkom: Konstantemu Andrzejowi Kulce, Wandzie Wiłkomirskiej, Krzysztofowi Jakowiczowi. Najczęściej występował z żoną, śpiewaczką Ewą Podleś.

Dokonał licznych nagrań radiowych, telewizyjnych dla radiofonii i stacji telewizyjnych krajowych i zagranicznych, a także szeregu nagrań płytowych. Brał udział w nagraniach 25 płyt długogrających (wydanych przez Polskie Nagrania), z których większość posiada swoje reedycje na płytach kompaktowych. Należy do nich m.in. rejestracja kompletu dzieł na skrzypce i fortepian Karola Szymanowskiego, za które wraz z Andrzejem Kulką Marchwiński otrzymał Nagrodę Prezesa Polskiego Radia i Telewizji.

Działalność pedagogiczna i naukowa

Obok działalności artystycznej prowadził działalności pedagogiczną. Od 1954 roku pracował w Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie (od 1984 – profesor zwyczajny). W wyniku jego starań została powołana w 1978 roku Katedra Kameralistyki Fortepianowej, która stała się aktywnie działającą jednostką naukowo-dydaktyczną. W późniejszym okresie działalność Katedry uległa zawieszeniu, by w 1998 roku odrodzić się ponownie pod postacią Zakładu Kameralistyki Fortepianowej, powołanego na Wydziale Fortepianu, Klawesynu i Organów. W 2002 roku Zakład przekształcił się ponownie w samodzielną Katedrę Kameralistyki Fortepianowej.

J. Marchwiński, obok pracy w warszawskiej uczelni, wykładał także w Kanadzie i Stanach Zjednoczonych.

Był także autorem szeregu publikacji poświęconych zagadnieniom kameralistyki fortepianowej i gry zespołowej, publikowanych na łamach m.in. „Ruchu Muzycznego” oraz w Zeszytach Naukowych Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie. W publikacjach tych kładł nacisk na postawę partnerstwa w muzyce jako podstawy gry zespołowej. Omawia podstawowe problemy profesjonalne i psychologiczne partnerstwa. Ponadto, kładzie nacisk na zmianę myślenia w świadomości społecznej, która udział pianisty w grze zespołowej sprowadza do roli wyłącznie akompaniatora. Pojęcie to obniża rangę pianisty, którego udział w grze zespołowej (w tym zwłaszcza w układach dwuosobowych) jest równoprawny i partnerski. Zdaniem Jerzego Marchwińskiego:

„Wszędzie, nie tylko w Polsce, wydziały fortepianu kojarzone są wyłącznie z graniem indywidualnym, solowym. Podobnie jak pojęcie pianisty, w tradycyjnym odczuciu, kojarzone jest wyłącznie z graniem solowym. Pianista, który nie gra sam, jakby pianistą być przestawał. Granie zespołowe pianistów ustawiane jest w roli głównie usługowej. Jest to rola fałszywa, szkodliwa artystycznie i psychologicznie. Relacje pomiędzy grającymi w zespole opierają się przecież na relacjach partnerskich, a nie apriorycznym założeniu uprzywilejowania jednych i subordynacji drugich. Aktywność profesjonalna pianisty ma bowiem dwie różne, ale jednakowo ważne, formy: granie solowe i granie zespołowe. W obydwu – oczekiwania perfekcji są identyczne”[3].

Działalność organizacyjna

Ponadto Jerzy Marchwiński zasiadał wielokrotnie w jury licznych krajowych i międzynarodowych konkursów muzycznych. W Polsce brał udział, jako juror, w znacznej większości konkursów muzyki kameralnej i konkursów wokalnych, m.in. w takich, jak: Międzynarodowy Konkurs Wokalny im. Stanisława Moniuszki oraz konkurs o Nagrodę im. Andrzeja Hiolskiego.

Udzielał się także jako organizator i animator życia muzycznego. Pełnił funkcję wiceprezesa Zarządu Głównego Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków[4]. Z jego inicjatywy powołane zostało w 1991 roku w Paryżu Stowarzyszenie Polskich Artystów Muzyków we Francji (Association des Artistes Musiciens Polonais en France).

Nagrody i odznaczenia

Ważniejsze publikacje

  • Jerzy Marchwiński, O partnerstwie w muzyce, Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie, 2001
  • Jerzy Marchwiński, Partnerstwo w muzyce, PWM, 2010
  • Jerzy Marchwiński, Kameralistyka fortepianowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie, 2014

Dyskografia CD (wybór)

  • Marta Ptaszyńska, Pieśni rozpaczy i samotności – Ewa Podleś (kontralt), Jerzy Marchwiński (fortepian), Polskie Nagrania CD 075, 1991
  • Duety (Mendelssohn, Brahms, Schumann) – Ewa Podleś (kontralt), Joanna Kozłowska (sopran), Jerzy Marchwiński (fortepian), ISR 002
  • Karol Szymanowski, vol. 1-6, Polskie Nagrania, PNCD 062–067 – m.in. Jerzy Marchwiński (fortepian – udział w nagraniu pieśni i utworów kameralnych)

Przypisy

  1. ↑ Anna Dębowska: Nie żyje pianista Jerzy Marchwiński. Był dobrym duchem wielkiej śpiewaczki Ewy Podleś. wyborcza.pl, 2023-11-07. [dostęp 2023-11-07].
  2. ↑ Jerzy Marchwiński | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl [dostęp 2021-08-30] (pol.).
  3. ↑ Krystyna Borucińska (red.), Miejsce, rola i zadania pianisty w procesie edukacji instrumentalistów i wokalistów, Wydawnictwo Akademii Muzycznej im. F. Chopina w Warszawie, 2003, ISBN 83-89444-04-6.
  4. ↑ Fryderyk Chopin – Centrum Informacji – Jerzy Marchwiński – Biogram [online], pl.chopin.nifc.pl [dostęp 2021-08-30].
  5. ↑ Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. www.gov.pl. [dostęp 2020-07-02].
  6. ↑ M.P. z 2011 r. nr 3, poz. 25

Bibliografia

  • Stanisław Dybowski, Marchwiński Jerzy (hasło), w: Słownik pianistów polskich, Selene, Warszawa 2003, s. 415
  • Leszek Polony, Marchwiński Jerzy (hasło), w: Encyklopedia Muzyczna PWM, część biograficzna, red. E. Dziębowska, tom 6 – m, PWM, Kraków 2000, s. 81
  • Dorota Szwarcman, Razem w życiu i muzyce. Rozmowy z Ewą Podleś i Jerzym Marchwińskim, PWM, Kraków 2001

Linki zewnętrzne

Quelle: https://pl.wikipedia.org/wiki/Jerzy_Marchwi%C5%84ski