Jerzy Makowiecki
| |
| Data i miejsce urodzenia |
23 stycznia 1896 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 czerwca 1944 |
| Przewodniczący Stronnictwa Demokratycznego | |
| Okres |
od maja 1943 |
| Przynależność polityczna | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Jerzy Zdzisław Makowiecki, ps. „Tomasz Malicki”, „Wokulski”, „Tomasz”, „Dołęga”, „Kuncewicz”, „Malicki” (ur. 23 stycznia 1896 w Warszawie, zm. 13 czerwca 1944 w okolicach wsi Górce) – polski inżynier, działacz konspiracji (1939–1944), kierownik Wydziału Informacji BIP ZWZ AK, przewodniczący Stronnictwa Demokratycznego (1943–1944).
Życiorys
Był synem Henryka Benedykta Dołęgi-Makowieckiego – inżyniera oraz Bronisławy z Rosenfeldów[1]. Ukończył Gimnazjum Rychłowskiego w Warszawie (1913)[2]. W czasie I wojny światowej w POW, w 1918 był krótko więziony w Cytadeli Warszawskiej przez władze niemieckie. Od 1918 służył w Wojsku Polskim, biorąc udział m.in. w obronie Lwowa przed bolszewikami. Działał w Komitecie Obrony Kresów. W okresie wojny polsko-bolszewickiej w latach 1919–1920 pracował dla II Oddziału. W 1919 ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty i Szkołę Karabinów Maszynowych w Dęblinie. Od 1923 do 1924 był zatrudniony jako referent w Wydziale Osad Żołnierskich Ministerstwa Spraw Wojskowych. W 1926 został przeniesiony do rezerwy. Studiował na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, który ukończył w 1933. Projektował liczne obiekty na potrzeby marynarki wojennej (Gdynia, Hel). We wrześniu 1939 bronił Warszawy przed wojskami niemieckimi.
W 1937 włączył się w działalność warszawskiego Klubu Demokratycznego. Dwa lata później został wybrany w skład Rady Naczelnej SD. Został wiceprzewodniczącym ZG ugrupowania. Po aresztowaniu i zamordowaniu Stanisława Więckowskiego objął, w maju 1943, funkcję przewodniczącego SD. Był jednocześnie przewodniczącym jego komisji programowej.
W październiku 1940 został mianowany szefem Wydziału Informacji Biura Informacji i Propagandy, którym pozostał do śmierci w 1944. 13 czerwca 1944 wraz z żoną Zofią został porwany i zamordowany przez członków tzw. grupy Sudeczki związanej z kontrwywiadem Armii Krajowej w okolicach wsi Górce. Akcję inspirował Witold Bieńkowski oraz oficerowie kontrwywiadu AK związani z obozem nacjonalistycznym[3]. Tego samego dnia zamordowano historyka Ludwika Widerszala, pracownika Wydziału kierowanego przez Makowieckiego[4][5][6][7]. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 257d-4-19)[8].
Odznaczenia
- Krzyż Walecznych (po raz piąty we wrześniu 1939)[9]
- Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami (pośmiertnie 1 października 1944)[9]
Przypisy
- ↑ J. Chrobaczyński, Makowiecki Jerzy Zdzisław, [w:] Słownik biograficzny historii Polski, t. 2, red. J. Chodera, F. Kiryk, Wrocław-Warszawa-Kraków 2005, s. 910.
- ↑ Wojciech Rylski: Absolwenci Reytana 1913. wne.uw.edu.pl. [dostęp 2021-09-23].
- ↑ Zimmerman 2018 ↓, s. 378.
- ↑ Michał Komar. Zabójstwo Makowieckiego. Odcienie konspiracji. „Pomocnik historyczny. Polityka nr 34 (2368)”. s. 34–38.
- ↑ Janusz Marszalec, Rafał Wnuk: Kainowa zbrodnia. 65 rocznica mordu na Widerszalu i Makowieckim. wyborcza.pl, 14 czerwca 2009. [dostęp 2021-07-19].
- ↑ Wojciech Muszyński: Atak niesprawiedliwy i niecelny. rp.pl, 12 maja 2009. [dostęp 2021-07-19].
- ↑ Sebastian Bojemski: Spór o warsztat historyka. rp.pl, 8 maja 2008. [dostęp 2021-07-19].
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: DOŁĘGA-MAKOWIECCY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-04].
- ↑ a b Grzegorz Mazur: Biuro Informacji i Propagandy Służby Zwycięstwu Polski-Związku Walki Zbrojnej-Armii Krajowej 1939–1945. Warszawa: PAX, 1987, s. 386.
Bibliografia
- Grzegorz Mazur: Biuro Informacji i Propagandy SZP-ZWZ-AK 1939–1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 385–386. ISBN 83-211-0892-X.
- Henryk Wosiński: Stronnictwo Demokratyczne w latach II wojny światowej, Warszawa 1980
- Ludwik Hass: Masoneria polska XX wieku: losy, loże, ludzie, Wydawnictwo „Kopia”, Warszawa 1996, s. 216 (nota biograficzna z informacją o przynależności do loży)
- Andrzej Kunert: Słownik biograficzny konspiracji warszawskiej 1939–1945 T.2. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1987, s. 121–123. ISBN 83-211-0758-3.
- Joshua D. Zimmerman: The Polish Underground and the Jews, 1939–1945. Warszawa: Cambridge University Press, 2015. ISBN 978-1-108-43274-0.