Jerzy Ludwiński

photography of Jerzy Ludwiński
Data i miejsce urodzenia	2 stycznia 1930 Zakrzówek Lubelski
Data i miejsce śmierci	16 grudnia 2000 Toruń
Zawód, zajęcie	krytyk sztuki, dziennikarz, kurator sztuki
Małżeństwo	Ewa Ludwińska, Małgorzata Iwanowska-Ludwińska
Multimedia w Wikimedia Commons

Jerzy Ludwiński (ur. 2 stycznia 1930 w Zakrzówku Lubelskim, zm. 16 grudnia 2000 w Toruniu) – polski teoretyk sztuki pojęciowej, krytyk sztuki, dziennikarz i wykładowca Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu.

Ukończył studia na Wydziale Historii Sztuki KUL (studia w latach 1950–1955). Był współzałożycielem awangardowej grupy artystycznej Zamek w Lublinie i redaktorem "Struktur" (plastycznego dodatku do lubelskiego pisma kulturalnego "Kamena", lata 50. XX wieku)^[1]. Współpracował także z innymi czasopismami, m.in. "Życiem Literackim" (współredaktor wkładki "Plastyka" w latach 50.), wrocławską "Odrą" (redaktor działu Galeria), "Polską", "Projektem", "Współczesnością", "Kulturą", "Biuletynem Informacyjnym ZPAP", "Nadodrzem".

Kreator wydarzeń polskiej sztuki konceptualnej, współorganizował Ogólnopolskie Sympozjum Puławy ’66, opracował program Muzeum Sztuki Aktualnej we Wrocławiu (1968) - "muzeum gry". Zainicjował działalność i kierował Galerią "Pod Moną Lisą" we Wrocławiu (1967–1971). Był autorem programu teoretycznego i organizacyjnego "Centrum Badań Artystycznych" (CBA, 1969) i Ośrodka Dokumentacji Sztuki we Wrocławiu (1970–1971) oraz współtwórcą Sympozjum Plastycznego Wrocław ’70. W 1971 współorganizował wystawę grupy PHASES w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Uczestniczył w plenerach awangardy artystycznej w Osiekach (w latach 60. i 70.) oraz w sesji "Złote Grono" w Zielonej Górze (w latach 1965–1977). W latach 1976–1978 był autorem i kierownikiem Galerii Punkt w Toruniu, którą współprowadził ze swoją drugą żoną, Małgorzatą Iwanowską-Ludwińską^[2].

Był członkiem sekcji polskiej Międzynarodowego Stowarzyszenia Krytyków Sztuki AICA w Warszawie. W latach 1980–2000 wykładał w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (od 1996 Akademii Sztuk Pięknych) w Poznaniu, gdzie jako profesor historii sztuki nowożytnej był promotorem rekordowej liczby prac magisterskich i doktorskich). Prowadził działalność popularyzatorską w prasie i RTV w latach 70., 80. i 90. w formie prelekcji, wykładów i tekstów o sztuce współczesnej. Był przyjacielem artystów i często współkreatorem ich programów artystycznych. Jest autorem książki Epoka błękitu, wydanej pośmiertnie w 2003 w krakowskim wydawnictwie Stowarzyszenie Artystyczne "Otwarta Pracownia" Jerzego Hanuska.

Jego pierwszą żoną była Ewa Ludwińska-Chwałczyk (ur. 1942)^[3], z którą miał syna Pawła. Po rozwodzie ożenił się ponownie z artystką Małgorzatą Iwanowską-Ludwińską (1950–2020), z którą miał syna Daniela^[4]. Poznał ją w 1973 r. podczas prowadzonej przez nią terapii sztuką w eksperymentalnej placówce leczniczej w Lubiążu^[2][5][6].

• Zbiory rękopisów Jerzego Ludwińskiego oraz wszelkiego rodzaju spuścizny twórczej po nim znajdują się na stałe w kolekcji CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie oraz w powstającej kolekcji Stowarzyszenie Sztuk Pięknych "Zachęta" we Wrocławiu.
• W grudniu 2005 roku w Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie zaprezentowano wystawę Sztuka dokumentów sztuki, prezentującą sylwetkę i twórczość Jerzego Ludwińskiego w oparciu o materiały archiwalne przekazane CSW przez Małgorzatę Iwanowską-Ludwińską (kurator: Paweł Polit, współpraca: Ola Berłożecka)^[7][8][9].
• Od 2013 roku w Muzeum Współczesnym Wrocław jest prezentowana wystawa stała Archiwum Jerzego Ludwińskiego, która prezentuje wybór prac artystycznych i materiałów archiwalnych będących w posiadaniu Dolnośląskiego Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych i Muzeum Współczesnego Wrocław^[10][11].
• W 2007 w Van Abbe Museum w Holandii wydano w języku angielskim pisma zebrane Jerzego Ludwińskiego Notes from future of Art pod redakcją Magdaleny Ziółkowskiej.
• W 2009 roku wydano pisma zebrane Jerzego Ludwińskiego pod redakcją profesora poznańskiej ASP Jarosława Kozłowskiego pt. Sztuka w epoce postartystycznej i inne teksty^[12].
• W 2011 roku w Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu pokazano wystawę Wypełniając puste pola, poświęconą osobie Jerzego Ludwińskiego i oddziaływaniu jego twórczości na artystów współczesnych (kurator: Piotr Lisowski)^[13]. Wystawie towarzyszył pokaz zbiorów Fundacji Moje Archiwum z Koszalina dotyczących Jerzego Ludwińskiego.

• Jerzy Ludwiński, Epoka błękitu, pisma wybrane, wyd. Otwarta Pracownia, Kraków 2005, ISBN 978-83-89280-29-9.
• Jerzy Ludwiński, Notes from Future of Art. Selected Writings of Jerzy Ludwiński, tom pism z teorii sztuki nowożytnej oraz eseje na jego temat pióra czołowych artystów sztuki współczesnej w Polsce, pod redakcją Magdaleny Ziółkowskiej, autorzy: Luiza Nader, Paweł Polit, Wanda Gołkowska, Jan Chwałczyk, Jarosław Kozłowski, Eindhoven: Veenman Pub., Holandia 2008, ISBN 978-90-8690-135-7.
• Małgorzata Iwanowska-Ludwińska, Jurek – szkice do portretu, wyd. Pracownia Poligraficzna s.c., Toruń 2004, ISBN 83-92067-0-0.

Literatura dodatkowa

• Jerzy Ludwiński, Sztuka w epoce postartystycznej i inne teksty, pod red. Jarosława Kozłowskiego, wyd. ASP Poznań, BWA Wrocław, 2011, ISBN 978-83-88400-36-0.
• Jerzy Ludwiński w zbiorach galerii Mojego Archiwum, wyd. Fundacja Moje Archiwum, Koszalin 2011, ISBN 978-83-932827-0-8.
• Jerzy Ludwiński. Wypełniając puste pola / Filling the Blanks, wyd. Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu, Toruń 2011, ISBN 978-83-62881-00-0.

• Magdalena Hniedziewicz, Krytyk, przyjaciel. free.art.pl. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2010-12-16)]. (dostęp: 3 stycznia 2009)
• promocja książki Epoka błękitu, portal culture.pl. culture.pl. [zarchiwizowane z [brak tego adresu] (2008-01-09)]. (dostęp: 3 stycznia 2009)