Jaskinie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej – jedno z największych skupisk jaskiń w Polsce. Skały wapienne Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej powstały w jurze późnej. Stopniowo ulegając erozji, wytworzyły jaskinie, jako jedną z form krasu. Szczególnie dużo jaskiń znajduje się w okolicach Ojcowa.

Pierwsze ślady człowieka pierwotnego na obszarze Polski spotkano w jaskiniach. Były one schronieniem przed dzikimi zwierzętami i warunkami atmosferycznymi. W czasach nowożytnych były kryjówkami podczas wojen, ale również chroniły zbójców. Z niektórymi związane są legendy, jak z Jaskinią Łokietka, w której ponoć król Polski ukrywał się w czasie walk o tron prowadzonych z królem czeskim Wacławem II.

W Ojcowskim Parku Narodowym do zwiedzania udostępnione są jedynie Jaskinia Ciemna i Jaskinia Łokietka. W pozostałych obowiązuje zakaz wstępu, głównie z powodu zagrożeń związanych z trudnością trasy oraz osuwiskami.

Na terenie Jury zwiedzać można m.in. Jaskinię Wierzchowską i Jaskinię Nietoperzową.

Charakterystycznymi przedstawicielami fauny, znajdującymi w jaskiniach schronienie, są nietoperze, które o zmierzchu opuszczają swoje siedliska i można je zobaczyć latające w pobliżu otworów skalnych.

Najdłuższe jaskinie^[1]:

• Jaskinia Wierna – 1027 m
• Jaskinia Wierzchowska Górna – 975 m
• Jaskinia Szachownica I (Wyżyna Wieluńska) – 690 m
• Jaskinia Brzozowa – 645 m
• Jaskinia Niedźwiedzia Górna – 635 m
• Jaskinia Rysia – 570 m
• Jaskinia Twardowskiego – 500 m.

Najgłębsze jaskinie^[1]:

• Jaskinia Studnisko (w Sokolich Górach) – 77,5 m
• Szeroki Awen – 59 m
• Januszkowa Szczelina – 56 m
• Jaskinia Rysia – 51 m
• Jaskinia Piętrowa Szczelina – 45 m
• Błotna – 42 m
• Jaskinia Józefa – 41,7 m
• Jaskinia Spełnionych Marzeń – 41,5 m.

Jaskinie udostępnione do zwiedzania (z przewodnikiem):

• Jaskinia Wierzchowska Górna w Wierzchowiu
• Jaskinia Łokietka w Ojcowie
• Jaskinia Ciemna w Ojcowie
• Jaskinia Nietoperzowa w Jerzmanowicach
• Jaskinia Głęboka w Górze Zborów

W Krakowie można zwiedzić jaskinię Smocza Jama.

• lista turystycznych jaskiń Polski