Janusz Kulas ps. „Eddie Polo”, „Włoski Bandyta”^[1] (ur. 6 grudnia 1936 w Poznaniu, zm. 8 grudnia 1972 tamże) – robotnik, uczestnik Poznańskiego Czerwca, niezłomny uczestnik „procesu dziesięciu”, ofiara prześladowań w PRL.

Janusz Kulas urodził się w 1936 roku w Poznaniu. Ukończył I klasę Technikum Budowy Taboru Kolejowego. Przed Poznańskim Czerwcem pracował jako kierowca Przedsiębiorstwa Transportowego Budownictwa Miejskiego oraz był konikiem (zajmował się rozprowadzaniem biletów kinowych po zawyżonych cenach)^[2].

W dniu 28 czerwca 1956 roku pod jego wpływem pracownicy przedsiębiorstwa przyłączyli się do trwających w Poznaniu pokojowych demonstracji^[2]. Janusz Kulas stał w ich pierwszym szeregu niosąc transparent „Żądamy chleba”^[3]. Po rozpoczęciu walk brał udział w zdobyciu broni w Studium Wojskowym Wyższej Szkoły Rolniczej^[4], rozbrojeniu VII Komisariatu MO przy ul. Grunwaldzkiej 34^[5] oraz w walkach na ul. Dąbrowskiego^[6]. Podczas walk na ul. Dąbrowskiego Janusz Kulas brał udział w zdobyciu czołgu i bezskutecznie próbował go uruchomić^[2]. Po stłumieniu społecznego buntu został aresztowany 30 czerwca 1956 roku^[2]. Podczas śledztwa pod wpływem tortur złożył zeznania w których obciążył innych uczestników demonstracji i walk^[2].

„Proces dziesięciu” (in. grupy Kulasa) rozpoczął się 5 października 1956 roku w Sądzie Wojewódzkim w Poznaniu; procesowi przewodniczył sędzia Dionizy Piotrowski^[7]. Prokurator Czesław Borkowski^[8] wraz z dwoma prokuratorami spoza Poznania, oskarżył Janusza Kulasa i dziewięciu pozostałych oskarżonych m.in. o napad na placówkę MO i zakwalifikował ten czyn jako podlegający art.1 małego kodeksu karnego i zagrożony karą od 10 lat więzienia do dożywocia lub karze śmierci^[9]. Obrońcą Janusza Kulasa był Władysław Banaczyk^[7]. Janusz Kulas podczas procesu zachowywał się z godnością i twardo bronił swojego stanowiska, ponadto wykazywał się poczuciem humoru^[10]. Po jedenastu dniach sąd zakończył proces i wyznaczył wydanie wyroku na 22 października 1956 roku^[11]. Wobec rozpoczynającej się odwilży, zasygnalizowanym przemówieniem Władysława Gomułki, sędzia początkowo wznowił proces, a następnie go zawiesił, aby już nigdy nie wznowić^[12].

Podczas zawieszenia procesu jeden ze strażników ugodził Janusza Kulasa w celi nożem w brzuch poważnie go raniąc^[13]. Pod koniec października 1956 roku zostaje zwolniony z aresztu^[14]. Po zwolnieniu z aresztu został zmuszony do opuszczenia Poznania i pracował dalej jako kierowca w Państwowym Przedsiębiorstwie Fotogrametrii^[14]. W 1957 roku został powołany do wojska, jednakże z powodu szykan odmówił służby i został skazany na więzienie lub pobyt w oddziale karnym w Szczecinie, który opuścił 28 października 1957 roku^[14]. Następnie, aż do śmierci w 1972 roku pracował jako kierowca, stale był inwigilowany i szykanowany przez Służbę Bezpieczeństwa (SB), musiał z tego powodu kilkakrotnie zmieniać pracę^[15]. Zmarł w niejasnych okolicznościach 8 grudnia 1972 roku^[15]. Został pochowany na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu^[16].

Syn żołnierza wojny obronnej 1939 roku^[2] Józefa Kulasa i Anieli Just^[17]. Żonaty (1958) z Eugenią Marią Zajdel (ur. 1937), miał troje dzieci: córkę Wiolettę oraz dwóch synów Piotra i Janusza^[14].

• znaczek oraz blok Poczty Polskiej (nr 4101 oraz blok 170), przedstawiający zdjęcie robotników maszerujących ul. Armii Czerwonej (obecnie Święty Marcin) i wśród nich Janusza Kulasa niosącego transparent wykonane w technice stalorytu i [rotograwiury (2006)^[18],
• ulica w Poznaniu znajdująca się pomiędzy ulicą Solną a ulicą Stanisława Hejmowskiego, nosi jego imię (2016)^[19],
• tablica pamiątkowa z biogramem u zbiegu ulic Janusza Kulasa i Stanisława Hejmowskiego (2018)^[20].

• Edmund Makowski: Poznański Czerwiec 1956 – pierwszy bunt społeczeństwa w PRL. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2001. [dostęp 2018-07-04].

• Life : Artykuł ilustrowany zdjęciami o „procesie dziesięciu” (Order in red court, disorder in red ranks) , s. 53 w serwisie Google Books
• Proces dziesięciu w Poznaniu. Polska Kronika Filmowa 43/56, 1956-10-17. [dostęp 2018-07-04].