Langbahn Team – Weltmeisterschaft

Jan Schram

Jan Schram
Ilustracja
kapitan pilot kapitan pilot
Data i miejsce urodzenia

20 lutego 1894
Gródek Jagielloński

Data i miejsce śmierci

12 lutego 1968
Jarosław

Przebieg służby
Lata służby

19141935,
19391947

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Bataliony Chłopskie
Armia Krajowa

Formacja

Legiony Polskie
Lotnictwo Wojska Polskiego

Jednostki

6 pułk lotniczy

Stanowiska

dowódca eskadry

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Niepodległości Srebrny Krzyż Zasługi Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Zwycięstwa (międzyaliancki) Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej
Krzyż Legionowy
Jan Schram
Data urodzenia

20 lutego 1894

Data śmierci

2 lutego 1968

Burmistrz Jarosławia
Okres

od 27 sierpnia 1944
do 4 września 1944

Przynależność polityczna

Stronnictwo Ludowe

Poprzednik

Bonk

Następca

Julian Marchlik

Jan Schram
Legitymacja porucznika Jana Schrama
Grobowiec Jana Schrama

Jan Schram (ur. 20 lutego 1894 w Gródku Jagiellońskim, zm. 12 lutego 1968 w Jarosławiu) – kapitan obserwator Wojska Polskiego II RP, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, burmistrz Jarosławia.

Życiorys

Urodził się 20 lutego 1894 w Gródku Jagiellońskim jako syn Jana i Ewy z Grodzickich[1]. Dzieciństwo spędził w Jarosławiu, maturę zdał we Lwowie. We wrześniu 1914 wstąpił do Legionów Polskich. Został przydzielony do 15., a następnie 8. kompanii 2 pułku piechoty. 13 maja 1915 pod Czerniowcami dostał się do rosyjskiej niewoli.

W latach 1918–1920 walczył na wojnie polsko-ukraińskiej i polsko-bolszewickiej. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 746. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był wówczas 27 Pułk Piechoty[2].

Po zakończeniu działań wojennych zgłosił się do lotnictwa. W 1924 pełnił służbę w 4 pułku lotniczym w Toruniu. Następnie przeniesiony został do 6 pułku lotniczego we Lwowie. 20 września 1927 objął dowództwo 62 eskadry lotniczej. 19 marca 1928 został mianowany kapitanem ze starszeństwem z 1 stycznia 1928 i 1. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa[3]. W maju tego roku wyznaczony został na stanowisko komendanta parku 6 pułku lotniczego. 26 czerwca 1931 objął dowództwo 65 eskadry liniowej. Od października 1932 dowodził, w zastępstwie etatowego dowódcy, II dywizjonem liniowym 6 pułku lotniczego, a od lutego 1934 63 eskadrą towarzyszącą. W październiku 1934 ponownie objął dowództwo 65 eskadry liniowej i sprawował je do stycznia 1935. Z dniem 31 sierpnia 1935 przeniesiony został w stan spoczynku[4].

Po przeprowadzce z rodziną do Jarosławia, poświęcił się działalności politycznej w Stronnictwie Ludowym. Aresztowany w czasie strajku chłopskiego w 1937[5], internowany, pół roku spędził w przemyskim więzieniu. Na fiszce przechowywanej w Centralnym Archiwum Wojskowym znajduje się odręczna adnotacja „do SH 10.8.9”, świadcząca o skierowaniu 10 sierpnia 1939 sprawy do sądu honorowego[6].

Po wybuchu II wojny światowej podjął nieudaną próbę dotarcia do swego macierzystego pułku lotniczego. Powrócił do Jarosławia przed zamknięciem granicy na Sanie, po czym w listopadzie 1939 został aresztowany i przez dwa miesiące przetrzymywany przez Niemców w charakterze zakładnika. Podczas okupacji działał w konspiracji, początkowo w Batalionach Chłopskich, pełniąc od kwietnia do jesieni 1943 r. funkcję komendanta okręgu IX (województwa lwowskie, tarnopolskie i stanisławowskie); później w Armii Krajowej[7]. Podejmował kilkakrotne, nieudane próby przedostania się za granicę. 27 sierpnia 1944 został wybrany pierwszym powojennym burmistrzem Jarosławia. Funkcję tę pełnił zaledwie do 4 września, gdyż za działalność w Armii Krajowej został aresztowany i wywieziony do Lwowa, a potem do Kijowa i Charkowa. Ostatecznie osadzony został w obozie dla internowanych oficerów polskich w Riazaniu pod Moskwą. W 1947 przeniesiony został do obozu jenieckiego NKWD w Griazowcu. Do Polski powrócił w listopadzie 1947. W latach 1948–1955 pracował w Powiatowym Związku Gminnych Spółdzielni „Samopomoc Chłopska” w Jarosławiu. Był prześladowany przez Urząd Bezpieczeństwa.

Od 1925 był mężem nauczycielki Aurelii z Nowaków (1892–1969), z którą miał córkę Ludmiłę (1926–1993)[8].

Zmarł 12 lutego 1968 w Jarosławiu i został pochowany na Starym Cmentarzu w Jarosławiu (sektor 21-4-7)[8].

Zarząd Miasta Jarosławia (1944)
Urząd Nazwisko Kadencja
Burmistrz Jarosławia Jan Schram 1944
Wiceburmistrz Tadeusz Broniewski 1944
II Wiceburmistrz Stanisław Jedliński 1944
sekretarz i kierownik Wydziału Ogólno-Administracyjnego Zygmunt Radwański 1944
członek zarządu Władysław Wysocki 1944
członek zarządu Antoni Stepczyk 1944
członek zarządu Stanisław Grzebieniak 1944
członek zarządu Stanisław Jaśkiewicz 1944
członek zarządu Stanisław Piotrowski 1944
członek zarządu Stanisław Jurkiewicz 1944
referent opieki Społecznej Stanisław Kużniar 1944
komendant straży pożarnej Adam Fedorowicz 1944
kierownik Elektrowni Franciszek Kozakiewicz 1944
dyrektor gazowni miejskiej Piotr Łętocha 1944
po. kierownika Wydziału technicznego, referent budowlany Tadeusz Bendzera 1944
referent gospodarczy Leon Kotliński 1944
ogrodnik miejski Józef Kafara 1944
kasjer Franciszek Trybalski 1944
kierownik rzeźni Mirosław Zborzil 1944
kierownik urzędu likwidacyjnego Kazimierz Sławek 1944
referent rolny Stanisław Gromada 1944
kierownik Wydziału maj. op. i porzuc. Władysław Czelny 1944
referent podatkowy Franciszek Żyła 1944
maszynista Edmund Plebankiewicz 1944
pomocnik maszynisty Karol Golonka 1944
monter Andrzej Sekiewicz 1944
pomocnik montera Andrzej Szociński 1944
murarz monter Kazimierz Grassmann 1944
pomoc fachowa Józef Pelc 1944
kierownik Działu Gospodarki Miejskiej Władysław Czarny 1944
refent opieki Społecznej Stanisław Butwitowski 1944
lekarz miejski Dr Eugeniusz Batiuk 1944

Ordery i odznaczenia

12 czerwca 1935 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości ponownie rozpatrzył jego wniosek, lecz Krzyża Niepodległości z Mieczami nie przyznał[6].

Upamiętnienie

13 listopada 1992 Rada Miasta Jarosławia uchwałą Nr 236/XXVIII/92 nazwała jedną z ulic miasta imieniem kpt. Jana Szrama. 29 października 2007, na wniosek Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia, radni zmienili nazwę ulicy na kpt. Jana Schrama.

Przypisy

  1. Wyrok ↓, s. 3.
  2. Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 84.
  3. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 6 z 19 marca 1928 roku, s. 55.
  4. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 85.
  5. Aresztowanie działaczy Stron. Ludowego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, nr 192 z 26 sierpnia 1937. 
  6. a b c Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-02-12].
  7. Nowe zdjęcia z zasobu NAC już na szukajwarchiwach.gov.pl! | NAC [online] [dostęp 2023-05-21] (pol.).
  8. a b Jan Schram. jaroslaw.grobonet.com. [dostęp 2020-05-11].
  9. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-02-12].
  10. M.P. z 1931 r. nr 132, poz. 199.
  11. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-02-12].
  12. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636.
  13. Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928 roku, s. 414.
  14. a b c d Na podstawie fotografii [1].
  15. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-02-12].
  16. Dz. Pers. MSWojsk. Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r., s. 241.

Bibliografia

  • Schram Jan. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.43-3362 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-02-11].
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-09-07].
  • Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
  • Rocznik Oficerski 1924, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Oddział V Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Warszawa 1924, s. 855, 864.
  • Rocznik Oficerski 1928, Ministerstwo Spraw Wojskowych, Warszawa 1928, s. 536, 552.
  • Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 231, 744.
  • Jerzy Pawlak, Polskie eskadry w latach 1918–1939, Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989, ISBN 83-206-0760-4, OCLC 69601095.
  • Zofia Bieńkowska, Kapitan Jan Schram, Jarosław 1993.