Jan Muszkowski
Data i miejsce urodzenia |
10 kwietnia 1882 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
29 stycznia 1953 |
Zawód, zajęcie |
bibliotekarz |
Odznaczenia | |
Strona internetowa |
Jan Muszkowski (ur. 10 kwietnia 1882 w Warszawie, zm. 29 stycznia 1953 w Łodzi) – polski bibliotekarz, organizator, pedagog i badacz w dziedzinie nauki o książce.
Życiorys
Studia uniwersyteckie w zakresie nauk przyrodniczych, filologii germańskiej i filozofii odbył w Krakowie, Wiedniu i Lipsku, gdzie w 1909 otrzymał doktorat. Habilitował się w 1928 na Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie.
W latach 1915–1920 był bibliotekarzem Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego. Następnie, do 1936 był dyrektorem Biblioteki Krasińskich, którą przekształcił w zakład naukowy. W tym czasie był jednocześnie pracownikiem księgarni w dziale wydawnictw Polskiej Składnicy Pomocy Szkolnych oraz wydawcą i redaktorem Biblioteki Składnicy (1921), Przewodnika Księgarskiego (1925–1926) i Przeglądu Księgarskiego (1930–1932). Był współzałożycielem Związku Bibliotekarzy Polskich w 1917. W latach 1928–1949 był delegatem na coroczne kongresy międzynarodowe i ekspertem w Komisji Statystycznej IFLA. W 1937 został kierownikiem Biura Rady Książki. W latach 1945–1946 był kierownikiem działu Upowszechnienia Książki, a następnie Wydziału Wydawniczego Spółdzielni Wydawniczej „Czytelnik” w Łodzi. Zorganizował również I obchód święta oświaty w maju 1946.
W 1915 rozpoczął pod egidą Towarzystwa Naukowego Warszawskiego kontynuację Bibliografii Estreichera W ciągu 25 lat, początkowo sam, a później z pomocą zespołu bibliotekarzy, zgromadził ponad 125 tys. opisów bibliograficznych wydanych w Polsce w okresie 1901–1925. Materiał obejmujący litery A–R, przygotowany do druku w 1940 spłonął w czasie powstania warszawskiego[1].
W żywej publicystyce zawodowej reprezentował najbardziej postępowe poglądy okresu międzywojennego. Pionierski charakter miała jego działalność w dziedzinie kształcenia bibliotekarzy, począwszy od systematycznego kursu na Wolnej Wszechnicy Polskiej (1926–1938), aż do założenia pierwszej w Polsce Katedry bibliotekoznawstwa na Uniwersytecie Łódzkim (1945–1953). Na Uniwersytecie Łódzkim przeprowadził też przewód habilitacyjny z bibliotekoznawstwa (1948) i pierwszy doktorat w tej dziedzinie (1952). Praca naukowo-badawcza Muszkowskiego szła w kierunku metodycznego bądź historycznego opracowania różnorodnych zagadnień, wchodzących w skład nauki o książce, jak: dokumentologia, początki drukarstwa, czytelnictwo i socjologia książki. Z pracą nad bibliografią wiążą się zainteresowania Muszkowskiego statystyką druków.
Jego córką jest Joanna Muszkowska-Penson.
Pochowany na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej w Łodzi, w części katolickiej (kwatera 19 B-5-35)[2].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (22 lipca 1951)[3]
- Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1952)[4]
- Srebrny Wawrzyn Akademicki (5 listopada 1935)[5][6]
- Kawaler 1 klasy Orderu Gwiazdy Polarnej (Szwecja)[6]
Publikacje
- O zadaniach historii księgarstwa („Przegląd Księgarski” 1928)
- E. Wendle i Spółka („Przegląd Księgarski” 1928)
- Potrzeby bibliografii („Myśl Polska” 1915 z.6)
- Przegląd bibliografii polskiej 1900–1918 („Przegląd Historyczny” 21: 1971/18)
- Polski Instytut Bibliograficzny („Kurier Księgarski” 1628 nr 43)
- O stanowisko Karola Estreichera w dziejach badań literackich (1927)
- Konsekwencje Bibliografii Polskie Karola Estreichera („Sprawozdania TNW” 1929)
- Zasady bibliotekoznawstwa i bibliografii. Wykład wstępny (1917)
- Kształcenie bibliotekarzy na Studium Pracy Społeczno-Oświatowej WWP (1936)
- Szkoła księgarska powstaje! („Przegląd Księgarski” 1928)
- Szkoła księgarska („Przegląd Księgarski” 1928)
- Kształcenie bibliotekarzy („Bibliotekarz” 1945 nr 2/3)
- Książka jako przedmiot nauki („Bibliotekarz” 1945 nr 2/3)
- Nowe prądy w kształceniu bibliotekarzy („Bibliotekarz” 1945 nr 2/3)
- Nauka o książce. Skrypt z wykładów. R. akad. 1947/1948 (1948)
Był encyklopedystą. Został wymieniony w gronie edytorów trzytomowej Podręcznej encyklopedii handlowej wydanej w 1931 w Poznaniu[7] .
Przypisy
- ↑ Alicja Matczuk , „Ocalić od zapomnienia” – ochrona dziedzictwa bibliograficznego w okresie okupacji, „Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy”, 1 (51), s. 59, ISSN 2084-5464 .
- ↑ Wykaz miejsc spoczynku - Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich - Ogólnopolski portal bibliotekarski [online], sbp.pl [dostęp 2020-05-18] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-23] .
- ↑ M.P. z 1951 r. nr 74, poz. 1007 „za wybitną działalność naukową”.
- ↑ M.P. z 1952 r. nr 70, poz. 1078 „za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1935 r. nr 257, poz. 306 „za krzewienie czytelnictwa”.
- ↑ a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Wyd. II popr. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1938, s. 510-511.
- ↑ Maciejewski 1931 ↓.
Bibliografia
- Franciszek Maciejewski: Podręczna encyklopedia handlowa, T. 1 (A-Ko). Poznań: Nakł. Poznańskiej Sp. Wyd., Izba Przemysłowo Handlowa, 1931.
- Encyklopedia wiedzy o książce, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1971.
- Słownik pracowników książki polskiej. Warszawa-Łódź: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972.