Jan Chryzostom Janiszewski
| biskup tytularny Elusa | |
| |
| Data i miejsce urodzenia |
27 stycznia 1818 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
11 października 1891 |
| Biskup pomocniczy poznański | |
| Okres sprawowania |
1871–1891 |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
1844 |
| Nominacja biskupia |
26 czerwca 1871 |
| Sakra biskupia |
23 lipca 1871 |
| Data konsekracji |
23 lipca 1871 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Konsekrator | |||||||
| Współkonsekratorzy | |||||||
| |||||||
Jan Chryzostom Janiszewski (ur. 27 stycznia 1818 w Pudliszkach, zm. 11 października 1891 w Gnieźnie) – polski duchowny katolicki, biskup sufragan biskupstwa poznańskiego w latach 1871–1891. Polski działacz patriotyczny i polityk, członek Zarządu Centralnego Towarzystwa Gospodarczego dla Wielkiego Księstwa Poznańskiego w 1861 roku[1].
Życiorys
Jan Chryzostom Janiszewski urodził się 27 stycznia 1818 we wsi Pudliszki. Był synem Jana Janiszewskiego i Cyryli z domu Świerczyńskiej. Święcenia kapłańskie przyjął w 1844. Janiszewski jako patriota przyłączył się do polskich działaczy niepodległościowych i z kilkoma innymi duchownymi reprezentował duchowieństwo w Komitecie Narodowym, utworzonym 20 marca 1848 w Poznaniu.
Janiszewski próbował wspierać Polaków z Wielkiego Księstwa Poznańskiego reprezentując ich interesy jako polityk. Krótko przed kapitulacją powstania jako jedyny oficjalny reprezentant społeczeństwa polskiego brał udział w obradach parlamentu frankfurckiego[2]. Obrady zaczęły się jednak już po kapitulacji polskich powstańców i w niesprzyjającej atmosferze. Z tego powodu ksiądz Janiszewski nie mógł odegrać poważniejszej roli w dyskusji nad sprawą polską. W czerwcu 1848 Janiszewski współtworzył polską delegację z Wielkopolski na Zjazd Słowiański w Pradze. W czasie obrad był członkiem komisji polskiej wchodzącej w skład sekcji polsko-ruskiej. Wraz z kilkoma innymi działaczami narodowymi został wybrany do pruskiego Landtagu, gdzie współtworzył Ligę Polską. Wraz z innymi posłami wielkopolskimi na znak protestu przeciwko postanowieniom konstytucji pruskiej nie uwzględniającej praw społeczności polskiej złożył mandat 5 lutego 1850. Do Sejmu został powtórnie wybrany 16 marca 1850[3].
W latach 1851–1866 pełnił posługę kapłańską w parafii pw. Św. Małgorzaty w Kościelcu. Od 1871 do śmierci zajmował stanowisko biskupa sufragana w archidiecezji poznańskiej. Z tego powodu był prześladowany przez władze pruskie w czasie Kulturkampfu i aresztowany w 1875, razem z biskupem sufraganem Józefem Cybichowskim.
Jan Janiszewski zmarł w Gnieźnie 11 października 1891. Pozostawił po sobie zapiski swoich kazań i mów, wydanych pierwszy raz we Lwowie w 1878 w formie książki Dwadzieścia mów i kazań przygodnych mianych przez ks. Jan Chryzostoma Janiszewskiego.
Przypisy
- ↑ Księga Jubileuszowa wydana w 50-tą rocznicę założenia Centralnego Towarzystwa Gospodarczego w Wielkiem Księstwie Poznańskiem, 1861-1911, Poznań 1911, s. 5.
- ↑ Gąsiorowski, Topolski 1981 ↓, s. 286.
- ↑ Roman Kromierowski, Koło Polskie w Berlinie 1847-1860, Poznań 1910, s. 71-72
Bibliografia
- Janiszewski Jan Chryzostom, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2011-01-07].
- Parafia pw. św. Magdaleny w Kościelcu - dostęp: 5 stycznia 2011;
- Poszukiwane koligacje dla tomu 10. PSB - dostęp: 7 stycznia 2011;
- Zdrada Jerzy, Historia Polski 1795–1914, Warszawa 2007.
- Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski [red.]: Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 286. ISBN 83-01-02722-3.